Анцію́д(а) ’непаседа, благі чалавек’ (Касп.). Узнікла ў выніку кантамінацыі з Анціхрыст і Іуда, параўн. Юда. Магчыма, як табуістычная назва чорта. Рус.дыял.анчиюд (Пск. сл.) ’анціхрыст’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Візіянер ’чалавек, які мае схільнасць да галюцынацый’ (БРС). Запазычана з франц.visionnaire ’празорца, дзівак’ < лац.visto ’бачанне’ праз польскую мову. Сюды ж візіянерка, візіянерскі (БРС), візіянерства (КТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Карту́ль ’чалавек малога росту’ (Жд. 3). Слова, у якім захавалася прасл.kortъ у значэнні ’кароткі’ (гл. кароткі). Суфікс ‑ulь утварае назоўнікі ад якасных прыметнікаў (SP, 1, 110).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мамойло ’маўчун’ (ганц., Нар. лекс.). Балтызм. Параўн. літ.mėmė̃, mėmẽlė ’ціхі, маўклівы, малагаваркі чалавек’. Менш імаверна звязваць генетычна гэту лексему з укр.мама́й ’статуя, баба ў стэпе’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нёха ’неахайны чалавек’ (лунін., Шатал.). Відаць, дэфармаванае ў экспрэсіўных мэтах слова тыпу тураўск.нехлюя ’тс’ з усячэннем канца слова і пераходам е > ё ў выніку пераносу націску.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Падзві́жнік ’чалавек, які ў імя служэння богу падвяргае сябе доўгім малітвам і посту; аскет; самаадданы працаўнік’ (ТСБМ). Запазычанне з рус.подви́жник ’тс’ (Крук., Уплыў, 39). Параўн. подзвіг.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тэ́пталь (тэ́птыль) ‘чалавек, які марудзіць’ (мёрск., З нар. сл.). Экспрэсіўнае ўтварэнне ад таптацца (гл. таптаць) з суфіксам са значэннем асобы, названай па негатыўнай прыкмеце, і варыянтным вакалізмам.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Küken, Kücken
n -s, -
1) кураня́
2) разм. малакасо́с; наі́ўны чалаве́к
◊ das ~ will klü- ger sein als die Hénne — ≅ яйцо́ ку́рыцу не ву́чыць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Látsche
I
[-a-]
f -, -n
1) (ха́тні) панто́фель
2) стапта́ны чараві́к
3) разм.зневаж.чалаве́к з ця́жкай [няўклю́днай] пахо́дкай
II
f -, -n бат. сасна́ го́рная
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
beschäftigen
1.
vt займа́ць, дава́ць рабо́ту
er ist viel [sehr, stark] beschäftigt — ён на́дта заня́ты; ён заня́ты чалаве́к
2.
(sich) займа́цца
(mit D – чым-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)