шалфе́й, ‑ю, м.

Травяністая і паўкустовая расліна сямейства губакветных з буйнымі духмянымі кветкамі, некаторыя віды якой выкарыстоўваюцца ў медыцыне і парфумерыі. Цвіў ля бульбяных ям шалфей, і ад яго пахла на ўвесь лес мёдам. Пташнікаў. // Настой, адвар з такой расліны. Напаіць шалфеем. Паласкаць горла шалфеем.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

арэ́нда

(польск. arenda, ад с.-лац. arrenda)

1) наём маёмасці (зямлі, памяшкання і інш.) за пэўную плату на пэўны тэрмін;

2) плата за карыстанне такой маёмасцю.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

ва́нна

(ням. Wanne)

1) вялікая прадаўгаватая пасудзіна для купання;

2) працэс купання ў такой пасудзіне (напр. прыняць ванну);

3) перан. лячэбна-прафілактычная працэдура (напр. сонечныя ванны).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

мультыпліка́цыя

(лац. multiplicatio = памнажэнне)

кіназдымка паслядоўных фаз рухаў маляваных ці аб’ёмных фігур, што ствараюць ілюзію руху жывых персанажаў, а таксама фільм, створаны пры дапамозе такой кіназдымкі.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

дрэ́ва, -а, мн. -ы, дрэў і дрэ́ваў, н.

1. Шматгадовая расліна з цвёрдым ствалом і галінамі, якія ўтвараюць крону.

Лісцевыя дрэвы.

Хвойныя дрэвы.

2. толькі адз. Матэрыял з такой расліны, які ідзе на будаўніцтва, розныя вырабы; драўніна.

Разьба па дрэве.

Мэбля з чырвонага дрэва.

○

Радаслоўнае дрэва — радаслоўная табліца ў выглядзе дрэва, якая паказвае разгалінаванне роду, сям’і.

◊

За дрэвамі не бачыць лесу (неадабр.) — звяртаючы ўвагу на дробязі, забываць пра галоўнае.

|| памянш. дрэ́ўца, -а, мн. -ы, -аў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

аршы́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Старая мера даўжыні, роўная 71,12 см, якой карысталіся ў Беларусі, Расіі да ўвядзення метрычнай сістэмы.

2. Лінейка, планка такой даўжыні для мерання.

◊

Мераць на свой аршын — меркаваць пра што-н. са свайго пункту погляду, аднабакова (разм.).

Нібы (быццам) аршын праглынуў — пра чалавека, які стаіць або сядзіць ненатуральна прама (разм.).

Аршын з шапкаю — пра малога, невысокага чалавека (разм.).

|| прым. аршы́нны, -ая, -ае.

Пісаць аршыннымі літарамі (надта вялікімі; жарт.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

тра́нспарт, -у, М -рце, м.

1. Галіна народнай гаспадаркі, звязаная з перавозкай людзей і грузаў, а таксама сродкі для такой перавозкі.

Пасажырскі т.

Гарадскі т.

2. Перавозка грузаў.

Т. мінеральных угнаенняў па чыгунцы.

3. Партыя атрыманых або прызначаных для перавозкі грузаў.

Заўтра адпраўляецца т. з бульбай.

4. Абоз або сукупнасць якіх-н. сродкаў спецыяльнага прызначэння.

Санітарны т.

5. Судна ваеннага флоту для перавозкі грузаў і людзей.

Дэсантны т.

|| прым. тра́нспартны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

шар, -а, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. У матэматыцы: частка прасторы, абмежаваная сферай.

Радыус шара.

2. Прадмет такой формы.

Більярдны ш.

○ Зямны шар — планета Зямля.

Паветраны шар —

1) лятальны апарат, які паднімаецца ў паветра лёгкім газам, што запаўняе яго шарападобную абалонку;

2) шарападобная цацка ў выглядзе абалонкі, напоўненай паветрам або газам.

◊

Хоць шаром пакаці — нічога няма, зусім пуста.

|| памянш. ша́рык, -а, мн. -і, -аў, м.

|| прым. шаравы́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

столь нареч., книжн. так, гэ́так, насто́лькі, у тако́й ступе́ні; (в сочетании с прил., в знач. сказ.) такі́, гэ́такі;

э́то не столь ва́жно гэ́та не так ва́жна;

он столь изве́стен ён такі́ вядо́мы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

інтэрв’ю́

(англ. interview = сустрэча, спатканне)

1) прызначаная для друку (радыё, тэлебачання) гутарка карэспандэнта з якім-н. дзеячам па пытаннях, якія цікавяць грамадскасць;

2) газетны артыкул, які выкладае змест такой гутаркі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)