перае́хаць, -е́ду, -е́дзеш, -е́дзе; -е́дзь; зак.
1. што і цераз што. Праехаць цераз што-н., на другі бок чаго-н.
П. гасцінец.
2. каго-што. Праехаўшы па кім-, чым-н., раздушыць, пакалечыць.
Машына пераехала чалавека.
3. Перасяліцца, перабрацца.
П. у новы дом.
|| незак. пераязджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. перае́зд, -у, М -дзе, м. (да 1 і 3 знач.).
|| прым. перае́зны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пераляце́ць, -лячу́, -ляці́ш, -ляці́ць; -ляці́м, -леціце́, -ляця́ць; -ляці́; зак.
1. што і цераз што. Летучы, перамясціцца, адолець якую-н. прастору.
П. з Еўропы ў Амерыку.
П. горы або цераз горы.
2. Летучы, апынуцца па другі бок чаго-н.
Мяч пераляцеў цераз вароты.
3. што і без дап. Праляцець далей, чым трэба.
П. лінію пасадкі.
Снарад пераляцеў.
|| незак. пералята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. пералёт, -у, М -лёце, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ку́ча, -ы, мн. -ы, куч, ж.
1. Вялікая колькасць чаго-н. сыпкага або якіх-н. прадметаў, у беспарадку наваленых адзін на другі.
К. пяску.
К. камення.
2. Скапленне людзей, жывёл.
К. народу.
Авечкі збіліся ў кучу.
3. Мноства, вялікая колькасць (разм.).
К. кніг.
К. непрыемнасцей.
К. грошай.
К. дзяцей.
|| памянш. ку́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адваро́тны, -ая, -ае.
1. Які накіраваны ў супрацьлеглы папярэдняму руху бок.
Адваротнае вярчэнне.
Кінуцца ў а. бок.
2. Які прыводзіць да зыходнага выніку.
А. хімічны працэс.
Адваротнае ператварэнне тавару ў грошы.
3. Супрацьлеглы.
Адыманне ёсць дзеянне, адваротнае складанню.
А. сэнс.
4. Супрацьлеглы вонкаваму, левы бок прадмета.
Распісацца на адваротным баку паштоўкі.
Доказ ад адваротнага (наз.).
◊
Адваротны бок медаля — другі, супрацьлеглы, ценявы, непажаданы, адмоўны бок якой-н. справы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дубль
(фр. double = падвойны)
1) паўтарэнне, варыянт, другі экземпляр чаго-н. (напр. кінакадраў пры здымцы фільма);
2) другая, запасная каманда на спартыўных спаборніцтвах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
забраха́ць, ‑брашу, ‑брэшаш, ‑брэша; зак.
Пачаць брахаць. // Брахнуць некалькі разоў запар, азвацца брэхам. Недзе забрэша сабака, азавецца другі на гэты халаднаваты брэх — і сціхне, залезшы ў будку. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
п’янава́ты, ‑ая, ‑ае.
Трохі, злёгку п’яны. Поруч з намі селі па адзін бок дзядзька Пракоп з Анастассяй Паўлаўнай, па другі — бацька і Усцім Пачосак, ужо трошкі п’янаваты. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разга́ты, ‑ая, ‑ае.
Разм. З расстаўленымі ў бакі галінамі, развілінамі; разгалісты. У парку крычалі галкі, іх ганяла вясновым, яшчэ халодным ветрам з аднаго разгатага клёна на другі. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уто́ра 1, ‑ы, ж.
Спец. Унутраная нарэзка, у якую ўстаўляецца дно ў бочцы, цэбры і пад.
уто́ра 2, ‑ы, ж.
Спец. Другі голас у музычнай партыі; другая скрыпка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тыл
1. Другі ад дарогі канец паласы (Шчуч.).
2. Месца ў канцы агародаў, за вёскай; глухое месца (Рэч.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)