Камба́йн ’складаная машына, якая адначасова выконвае работу некалькіх механізмаў’ (ТСБМ), камба́й, канба́йн, комба́йн, кынба́й ’тс’ (Сцяшк.; Яшк. З жыцця; Сл. паўн.-зах.), камба́ер ’камбайнер’ (Сцяшк.). Запазычана праз рус. мову з англ. combine ’аб’ядноўваць, камбінаваць, спалучаць’ (< лац. combīnō ’злучаю дзве рэчы’) у 30‑х гадах XX ст. (Шанскі, 2 (К), 224).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Суна́дзкі ’вяровачкі для падвешвання нітоў’ (калінк., Сл. ПЗБ), су́назкі ’дзве планкі, як часткі набілак, са шпарамі, у якія ўстаўляюцца бёрда’ (Янк. 1), су́назка ’кій, які ўсаджваецца ў “вушы” кубла’ (мазыр., ГЧ). Слова таго ж кораня, што і снадзь (гл.), да прасл. *snaditi ’злучаць, змацоўваць’; магчыма, ад незахаванага *сунадзіць з суф. ‑к‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адхла́нь
1. Чорная бездань вельмі глыбокіх сцёкавых крыніц сярод багны (А. Карпюк. Дзве сасны, 1958, 44).
2. Прахалода пасля дажджу ў час летняй спёкі (Нас.). Тое ж атхла́нь, адхла́н (Нас.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
ліква́цыя
(лац. liquatio = плаўленне)
1) раздзяленне аднароднай магматычнай масы пры пачатку яе астывання на дзве розныя па саставу вадкасці;
2) хімічная і структурная неаднароднасць сплаваў, металаў, якая ўзнікае пры іх крышталізацыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Est vita misero longa, felici brevis
Для няшчаснага жыццё доўгае, для шчасліўца ‒ кароткае.
Для несчастного жизнь долгая, для счастливца ‒ короткая.
бел. Шчасліваму і ў сне шчасце сніцца. Радасць кароткая, як ноч у сенакос, гора доўгае, як дзень у Пятроўкі. На адну каплю мёду, а на дзве ‒ смуроду.
рус. Счастливые часов не наблюдают.
фр. Les gens heureux ne voient pas le temps passer (Счастливые не видят, как проходит время).
англ. Happiness takes no account of time (Счастье не замечает времени).
нем. Dem Glücklichen schlägt keine Stunde (Счастливые часов не замечают).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Duos parietes de eadem fidelia dealbare
Бяліць дзве сцяны з аднаго вядра.
Белить две стены из одного ведра.
бел. Служыць двум багам. За адным разам двух зайцаў забіць.
рус. В одной руке двух арбузов не удержишь. Одним выстрелом двух зайцев убить.
фр. Faire d’une pierre deux coups (Сделать/произвести два удара одним камнем). Nager entre deux eaux (Плавать между двух вод).
англ. To kill two birds with one stone (Убить одним камнем двух птиц).
нем. Zwischen Stuhl und Bank fallen (Упасть между стулом и скамейкой). Sich zwischen zwei Stühle setzen (Сесть между двумя стульями).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Скарако́л ‘дзве ніткі, скручаныя ў адну’ (Жд. 2). Казлова (Этимология–1982, 51) параўноўвае з балг. крачо́л ‘калашына’, дыял. краке́л ‘крук, кручок’, макед. кракел ‘крук’, в.-луж. kročel ‘крок’, на падставе якіх узнаўляецца прасл. *(s)korkъlъ/*(s)korčьlъ, дэрываты прасл. *(s)korkъ, што з семантычнага боку недастаткова абгрунтавана. Параўн. карачкі і карачун (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
актынамо́рфны
(ад актына- + -морфны)
праменепадобны;
а-ая кветка — кветка, праз цэнтр якой можна правесці не менш як дзве плоскасці сіметрыі, што дзеляць кветку на роўныя палавіны, напр. кветка шыпшыны, кураслепу (параўн. зігаморфны).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
дуалі́зм
(ад лац. dualis = дваісты)
1) філасофскае вучэнне, якое лічыць пачаткам быцця дзве незалежныя асновы — матэрыя і дух, спрабуючы спалучыць матэрыялізм з ідэалізмам (параўн. манізм, плюралізм 1);
2) дваістасць, раздвоенасць чаго-н.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
на́двае, прысл.
1. На дзве часткі; папалам. Для адводу вачэй [Міця] яшчэ з раніцы пайшоў з касой у кусты, але не косіць, а пілуе рашпілем надвае зенітны снарад. Навуменка.
2. перан. Разм. Няпэўна, дапускаючы розныя варыянты.
•••
Бабка надвае варажыла (гадала) гл. бабка 1.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)