справядлівы, ✂.

  1. Які дзейнічае бесстаронна, непрадузята.

    • С. суддзя.
    • С. чалавек.
    • Справядлівае рашэнне.
    • Справядліва (прысл.) ацаніць што-н.

  2. Такі, які грунтуецца на справядлівасці; законны.

    • Справядлівая барацьба.
    • Справядлівыя нараканні.

  3. Які адпавядае ісціне; правільны.

    • Факты пры праверцы аказаліся справядлівымі.

|| наз. справядлівасць, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

старавер, ✂, м.

  1. Чалавек, які прытрымліваецца старой веры, не прызнае царкоўнага расколу 17 ст. ў Расіі і варожа адносіцца да афіцыйнай праваслаўнай царквы.

  2. перан. Той, хто прытрымліваецца старых поглядаў, старых звычак (уст. жарт.).

|| ж. стараверка, ✂.

|| прым. стараверскі, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

характар, ✂, м.

  1. Сукупнасць усіх устойлівых псіхічных уласцівасцей чалавека, яго асабістых рыс, якія праяўляюцца ў паводзінах і дзейнасці.

    • Слабы х.
    • Мяккі х.

  2. Настойлівасць у дасягненні чаго-н.

    • Чалавек з характарам.

  3. Уласцівасць, адметная рыса чаго-н.

    • Х. эпохі.
    • Дзелавы х.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

чулы, ✂.

  1. Які адносіцца да каго-н. з любоўю, уважліва, спагадліва.

    • Ч. чалавек.

  2. Які сведчыць пра ўважлівасць, спагадлівасць да людзей.

    • Чулыя словы.

  3. Уражлівы, успрыімлівы.

    • Ч. на музыку.

  4. Які хутка рэагуе на знешнія змены; дакладны.

    • Ч. мікрафон.

|| наз. чуласць, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Mensch

m -en, -en

1) чалаве́к, асо́ба; чалаве́чы род, лю́дзі

víele ~en — мно́га людзе́й

jéder ~ — любы́ [ко́жны] чалаве́к

ein ~ von Formát — незвыча́йная [выда́тная] асо́ба

~en gúten Wíllens — лю́дзі до́брай во́лі

ein únfertiger ~ — няста́лы чалаве́к

2) разм. у звароце ~!

чалаве́ча!, бра́це!

~, was machst du (da)? — ты, што ты там ро́біш?

~, was soll das? — паслу́хай, што (гэ́та) зна́чыць?

◊ únter die ~en kómmen* — быць [знахо́дзіцца] у грама́дстве [сяро́д людзе́й]

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

дро́бязны

1. (незначительный, ничтожный) пустяко́вый, пустя́чный; ме́лочный; грошо́вый;

~ная спра́ва — пустяко́вое (пустя́чное) де́ло;

~ныя фа́кты — ме́лочные фа́кты;

~ныя разлі́кі — грошо́вые расчёты;

2. ме́лочный;

д. чалаве́к — ме́лочный челове́к;

3. педанти́чный

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

сімпаты́чны I симпати́чный;

с. малады́ чалаве́к — симпати́чный молодо́й челове́к

сімпаты́чны II в разн. знач. симпати́ческий;

~ная афтальмі́я — симпати́ческая офтальми́я;

~ная нерво́вая сістэ́ма — симпати́ческая не́рвная систе́ма;

◊ ~нае чарні́ла — симпати́ческие черни́ла

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

фальшы́вы

1. (ненастоящий) фальши́вый, подло́жный, подде́льный;

2. (неискренний, притворный) фальши́вый, лицеме́рный;

ф. чалаве́к — лицеме́рный (фальши́вый) челове́к;

3. (неестественный, ненатуральный) фальши́вый, иску́сственный;

~вая ўсме́шка — фальши́вая (иску́сственная) улы́бка;

4. муз. фальши́вый

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

халасты́ в разн. знач. холосто́й;

х. чалаве́к — холосто́й челове́к;

~то́е жыццё — холоста́я жизнь;

х. ход машы́ны — холосто́й ход маши́ны;

х. патро́н — холосто́й патро́н;

◊ на ~ты́м хаду́ — на холосто́м ходу́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

Кавале́р ’мужчына, які танцуе з дамай, суправаджае яе на гулянні і пад.’ (БРС, ТСБМ), ’малады чалавек; халасты мужчына’ (ТСБМ, Бяльк., З нар. сл., Панюц., Шат.). У бел. літар. мове з рус. кавалер: у гаворках — польск. kawaler націск параўн. кава́ляр ’халасты мужчына, малады чалавек’ (Мал.). Польск. kawaler ’халасты мужчына, малады чалавек і інш.’ Зыходная форма для шэрагу еўрапейскіх моў — італ. cavaliere ’кавалерыст’, якое да cavallo ’конь’ (лац. caballus ’тс’). Для польск. мовы ўказваюць на магчыма ням. або франц. пасрэдніцтва, гл. Шанскі, 2, 8, с. 9.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)