абудзі́ць, абуджу́, абу́дзіш, абу́дзіць; абу́джаны; зак.
1. каго-што. Перапыніць чый-н. сон; прымусіць ачнуцца.
Шум абудзіў жанчыну.
2. перан., што. Парушыць спакой, напоўніць гукамі, галасамі, вярнуць да жыцця, дзейнасці, вывесці са стану спакою.
Гоман абудзіў вуліцу.
3. перан., што. Выклікаць якія-н. пачуцці, уласцівасці, якасці.
А. фантазію дзяцей.
|| незак. абуджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. абуджэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
улада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. кім-чым. Мець у сваёй уласнасці.
У. крыніцамі сыравіны.
2. чым. Мець якія-н. якасці, уласцівасці.
У. добрым голасам.
3. чым. Дзейнічаць, рухаць часткамі свайго цела.
Не ў. правай рукой.
4. перан., кім. Трымаць у сваёй уладзе, падпарадкоўваць сабе, кіраваць.
Адна думка ўладала ім.
|| наз. улада́нне, -я, н. (да 1 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
АДБІ́ТАК,
адлюстраванне тэксту, графічнай інфармацыі на паперы, кардоне і інш. матэрыяле, атрыманае з друкарскай формы. Адрозніваюць адбіткі пробныя (для кантролю якасці) і тыражныя (прадукцыя, якая атрымліваецца з друкарскай машыны). Параўн. копія.
т. 1, с. 97
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Су́пер ’найвышэйшай якасці’, у складаных словах супер‑ ’звыш-, над-’ (ТСБМ). У якасці самастойнага слова з англ. super ’які пераўзыходзіць звычайнае’, што з кампазітаў, у складзе якіх паходзіць з лац. super ’зверху, над’, параўн. рус. аргат. су́пер, су́перский (Хмялеўскі, Зб. Макіенку, 677–679).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
павеліча́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які служыць для павелічэння таго, што разглядаецца. Павелічальнае шкло. Павелічальныя лінзы.
2. У граматыцы — звязаны з утварэннем назоўнікаў і прыметнікаў, якія абазначаюць большую велічыню прадмета або большую ступень якасці. Павелічальныя суфіксы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэлеграфі́я, ‑і, ж.
Спец. Галіна навукі і тэхнікі, якая ахоплівае вывучэнне прынцыпаў пабудовы тэлеграфнай сувязі, распрацоўку спосабаў перадачы тэлеграфных сігналаў і апаратуры для рэалізацыі гэтых спосабаў, а таксама ацэнку якасці перадачы інфармацыі па тэлеграфных каналах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эксплуатацы́йны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да эксплуатацыі (у 2 знач.). Эксплуатацыйнае выпрабаванне рухавіка. // Які адпавядае патрабаванням эксплуатацыі. Эксплуатацыйная надзейнасць машын. □ Трактар паказаў высокія эксплуатацыйныя якасці пры бездарожжы, на забалочаных участках, у глыбокім снезе. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апані́раваць
(лац. opponere = пярэчыць)
1) пярэчыць, аспрэчваць чыё-н. меркаванне;
2) выступаць у якасці апанента на публічнай абароне дысертацыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
біметалі́зм
(ад бі- + металы)
грашовая сістэма, пры якой у якасці плацежнага сродку выкарыстоўваюцца адначасова два металы — золата і серабро.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ліхенаіндыка́цыя
(ад гр. leichen = лішайнік + лац. indicare = указваць, вызначаць)
выкарыстанне лішайнікаў у якасці біялагічных індыкатараў ступені забруджанасці атмасфернага паветра.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)