◎ Платні́на ’якая-небудзь адна адзежына’, пласціна ’тс’ (ельск., клім., ЛА, 4), рус. дыял. платнина ’адзенне’. Першапачаткова ’палатняная адзежына’ — з *plaь‑п‑іп‑а < *р!а(‑ьn‑о > палатно (гл.).
◎ Платніна́ ’моц, сіла, дзябёласць’ (Ян.). З рус. плотный ’дзябёлы, тоўсты, сыты’ і суф. ‑ін‑а са значэннем ’характарыстыка асобы па названай прымеце’, параўн. ілюстрацыю: сын прыйшоў з арміі — док вышыла да платана!
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
siła
sił|a
ж.
1. сіла;
o własnej sile — без чужой дапамогі;
nad ~y — не пад сілу, вышэй сілы;
na ~ę разм. праз сілу;
~y wytwórcze эк. вытворчыя сілы;
~a nabywcza — пакупная здольнасць;
~a odśrodkowa — цэнтрабежная сіла;
~a pociągowa — сіла цягі;
~a przyciągania — сіла прыцягнення;
~y zbrojne — узброеныя сілы;
lądowe ~y — сухапутныя сілы;
~у morskie — ваенна-марскія сілы;
2. многа, багата, шмат;
w sile wieku — у росквіце; у зеніце;
~ą rzeczy — у выніку (з прычыны) выпадку;
~a złego na jednego прым. усе на аднаго
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
przyciąganie
przyciągani|e
н.
1. прыцягненне; прыцягальнасць; прывабнасць;
2. фіз. прыцяжэнне;
siła ~a — сіла прыцяжэння;
~e ziemskie — зямное прыцяжэнне
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
roboczy
robocz|y
рабочы, працоўны;
~у dzień — працоўны дзень;
siła ~a — працоўная (рабочая) сіла;
ubranie ~e — працоўнае (рабочае) адзенне
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ciężkość
ciężkoś|ć
ж.
1. цяжар;
siła ~ci фіз. сіла цяжару;
środek ~ci — цэнтр цяжару;
2. грувасткасць; нязграбнасць; цяжкавагавасць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
адця́ць, адатну, адатнеш, адатне; адатнём, адатняце; зак., што.
Адсячы, адрэзаць. Пчолы ўраз сабралі сілы Ды адцялі шэршню крылы. Калачынскі. / у безас. ужыв. Суджана хлапцу: быў малым — дурным, падсадзіў пальцы ў сячкарню, дык яму іх адцяла. Кулакоўскі. Беспрацоўны пры немцах тэлеграфіст Сіла Прохаравіч, якому адцяла нагу гадоў дваццаць назад, калі ён яшчэ ездзіў кандуктарам, узяўся за такую невысокую плату грэць і падносіць ваду. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па́даючы,
1. ‑ая, ‑ае. Дзеепрым. незал. цяпер. ад падаць. Месяц адбівае ўсяго 7 працэнтаў падаючых на яго сонечных праменяў. «Звязда».
2. ‑ая, ‑ае; у знач. прым. Які звязаны з перамяшчэннем уніз. Сіла падаючай вады. □ Да вуха даляцелі шум і трэск падаючых дрэў, глухія выбухі. Шчарбатаў.
3. ‑ая, ‑ае; у знач. прым. Які пабудаваны нахільна. Падаючая вежа.
4. Дзеепрысл. незак. ад падаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спе́ўны, ‑ая, ‑ае.
1. Мілагучны, пявучы. Ціха гулі струны, прыглушаныя рукой. А голас з жорсткага рабіўся мяккі і спеўны. Караткевіч. З-за рога Турэмнай вуліцы вылецелі спеўныя гукі. Мурашка.
2. Які мае адносіны да спеву, песні; песенны. І ўзяўшы пад крыло яго, адразу ж аб’явіла [квактуха]: — Між намі геній, спеўных спраў мастак! Маеўскі. / у перан. ужыв. Навідавоку да паэта вярталася яго спеўная сіла. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
mastery
[ˈmæstəri]
n., pl. -teries
1) ула́да, сі́ла f.; кірава́ньне n.
2) перава́га, перамо́га f.
3) майстэ́рства n.
4) mastery of — майстэ́рскае вало́даньне чым
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Клёк 1 ’розум, развага’, ’косны мозг’ (ТСБМ, Нас., Шат., Грыг., Янк. БП, Сцяшк., Гарэц., Бяльк., Ян.). Да клёк 2 (гл.) семантычны пераход: ’жыццёвая сіла’ > ’розум’.
Клёк 2 ’жыццёвая сіла, сокі, клейкасць’ (ТСБМ, Нас., Шат., Бяльк., Мядзв., Мат. Гом., З нар. сл., Ян.), ’расол ад селядцоў’ (Сл. паўн.-зах., Сцяшк.). У гэтым значэнні слова трэба разглядаць як кантамінацыйнае ўтварэнне на аснове крак (гл. кракавіна) і клей 2 (гл.). Параўн. бел. кракавіна ’жабурынне’, польск. klej ’тс’, рус. клёк ’тс’. Параўн. таксама Грынавецкене і інш. LKK, 16, 170.
Клёк 3 ’дзіцячая гульня, палачка’ (Мат. Гом., Сцяц., Нар. словатв., Ян.). Укр. кльок ’дзіцячая гульня «свінка»’, рус. клёк ’гульня ў гарадкі’, клёка ’драўляны брусок для гэтай гульні’. ЕСУМ (2, 471) сцвярджае генетычную сувязь з клюк ’дзіцячая гульня, драўляны гак’. Гл. клюка.
Клёк 4 выкл.-дзеясл. форма: «Нам клёк у грудз[e]: здагадаліса…» (Янк. II). Гукапераймальнае. Параўн. ст.-рус. клекати ’біцца (пра сэрца)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)