◎ По́вецер ’нячысцік у выглядзе дзіка’ (ТС), паветрыпі ’нячысцікі’ (Нік., Мяч.). Табуізаваная назва, да вецер (гл.). Няясная дэталізацыя (чаму дзік?), параўн. славац. дыяп. poveirica ’віхура, моцны вецер’. Семантыка ’вецер’ > ’нячысцік’ таксама ў нова-в.-ням. Schrat(t) ’лесавік’, дыял. ’віхура; д’ябал’ (Дукава, Этимология–1982, 62). Параўн. яшчэ верцень ’вецер; нячыстая сіла’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыме́ць ’магчы, змагчы; мець сілу, магчымасць’; каб прыме́ў ’калі б мог’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Байк. і Некр., Некр., Янк. 2, Янк. БП, Жд.; слонім., Жыв. НС), прыйме́ць ’магчы’ (ТС), приме́тсь ’папасці ў рукі’ (Шпіл.). Прэфіксальнае ўтварэнне ад мець (гл.). Рус. бранск. приме́ть ’магчы’, укр. примі́ти ’тс’, пре́міч ’сіла, найбольшая моц’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Kämpfer
m -s, - барацьбі́т, змага́р; бае́ц, вая́р
~ und Wáffen — pl вайск. жыва́я сі́ла і тэ́хніка
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
багатырскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да багатыра (у 2 знач.). Багатырскі эпас. // Уласцівы багатыру. Багатырская сіла. // Такі, як у багатыра. — Вы ж бачыце, сіл у мяне — на дваіх. — І нібы жадаючы пацвердзіць свае словы, .. [Рыбкін] распрастаў шырокія багатырскія плечы. Гамолка. Тарас Іванавіч кінуў спяваць, заліўшыся багатырскім смехам. Колас.
•••
Багатырскі сон гл. сон.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рухавік, ‑а, м.
1. Машына, якая ператварае які‑н. від энергіі ў механічную энергію; машына, якая прыводзіць у рух што‑н. Паравы рухавік. Рэактыўны рухавік. Дызельны рухавік.
2. чаго. Сіла, якая пабуджае да чаго‑н., садзейнічае росту, развіццю чаго‑н.
•••
Рухавік унутранага згарання — рухавік, у якім паліва згарае ўнутры цыліндра пад поршнем.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Магнэз, магнэс, маґнэс ’магніт’, ’прыцягальная сіла’ (Нас., Гарэц., Шат., Касп., Вайск. сл.; дзярж., нясв., Нар. словатв.), ст.-бел. макгнесъ ’тс’ было запазычана з с.-в.-ням. magnes праз польск. мову. Сюды ж магнэзаваць ’магнітызаваць’ (Гарэц.), магнэсавы ’магнітны, прыцягальны’ (Нас.). Пух. маґнэт ’прыхільнасць, жаданне’ (З нар. сл.) < ням. Magnet (праз польск. magnet ’тс’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
impet, ~u
м. імклівасць; імпэт; сіла;
z ~em — з імпэтам; імкліва;
nabrać ~u — набраць імпэту; набраць сілу
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
locomotive
[,loʊkəˈmoʊtɪv]1.n.
лякаматы́ў -ва m.
2.adj.
1) які́ ру́хае, ру́хаецца
locomotive power — ру́хаючая сі́ла
2) рухо́мы
3) лякаматы́ўны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
motive
[ˈmoʊtɪv]1.n.
1) маты́ў -ву m., прычы́на, падста́ва f
2) гл. motif
2.adj.
ру́хаючы
motive power — ру́хаючая сі́ла
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
гро́зны в разн. знач. гро́зный;
~нае пісьмо́ — гро́зное письмо́;
~ная сі́ла — гро́зная си́ла;
г. муж — гро́зный муж;
◊ г. (гро́зен) рак, ды во́чы зза́ду — посл. гро́зен рак, да глаза́ сза́ди
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)