Ве́рцень ’вецер; нячыстая сіла’ (Мат. Гом.). Персаніфікаваная назва ветру, паводле яго магутнай наднатуральнай сілы, утвораная ад vьrtěti і суф. ‑ьnʼь (як студзень, пярэварацень); параўн. таксама рус.перм.ве́рте́нь ’гарэза, свавольнае бойкае дзіцё’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Льга ’можна, магчыма, дапушчальна’, ’магчымасць’ (Нас., Гарэц., Шат., Бір. дыс., ТСБМ, ТС; пух., З нар. сл.; уздз., пух., Сл. ПЗБ), льго ’тс’ (Мал.), смал. ’паслабленне’, рус.арханг. ’сіла, моц’. Да ільга́ (гл.).
Прызначаны для забою 1, для працы ў забоі. Забойны механізм.
забо́йны2, ‑ая, ‑ае.
1. Прызначаны для забою 2. Забойны цэх.
2. Які дзейнічае смяртэльна, забівае насмерць. Забойная сіла асколка.
•••
Забойная вагагл. вага.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
моц, ‑ы, ж.
1. Трываласць, мацунак. Моц тканіны. □ [Масладуда:] — Зрабіць якую рэч з жалеза — не хітрая штука. Жалеза само па сабе моц мае.Лынькоў.
2. Фізічная сіла. Моц мускулаў. □ Чалавек прагна піў ваду, і з кожным глытком яе да яго нібы варочалася страчаная моц.Лынькоў.З кароткіх рукавоў .. шэрай світкі тырчалі доўгія мазольныя рукі, і ў іх адчувалася моц.Чарнышэвіч.
3. Праяўленне чаго‑н.; сіла, ступень гэтага праяўлення. Голасам моцы, ціха і важна Гром пракаціўся ўгары.Колас.Сонца яшчэ не набралася моцы.Беразняк.
4. Магутнасць, аўтарытэт, сіла. Моц савецкай дзяржавы. □ Зачараваныя глядзім На сілу, моц сваёй радзімы, Што ззяе полымем жывым.Танк.// Здольнасць уздзейнічаць; сіла ўздзеяння. [У працы над роллю Благса] я пазнаў моц ўяўлення і фантазіі — іх месца ў творчасці акцёра.Сяргейчык.Шчыра веру я ў моц пажадання.Дзяргай.//перан. Духоўная стойкасць. Моц душы.
5. Насычанасць, канцэнтрацыя. — Вось летась быў у мяне тытунь, той, праўда, меў моц. Зацягнешся — дух займае.Пальчэўскі.
6. У спалучэнні з асабовай формай дзеяслова, прыметніка або займенніка (часцей з прыназоўнікам) выражае найвышэйшую ступень праяўлення дзеяння. Крычаць на ўсю моц. □ Лілося святло з вокнаў вакзала, на поўную моц гарэлі ліхтары.Васілёнак.Міхась з усяе моцы бразнуў дзвярыма.Савіцкі.
•••
Як (колькі) моцы стаегл. ставаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Wucht
f -, -en
1) ця́жар
2) сі́ла, магу́тнасць (удару і г.д.; тс. перан. – доказаў)
mit vóller ~ — з усёй сі́лы [сі́лай]
3) фіз. кінеты́чная эне́ргія, жыва́я сі́ла
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
might1[maɪt]n.fml магу́тнасць, сі́ла;
with all one’s might з усяе́ сі́лы
♦
with might and mainfml з усяе́ сі́лы, на ўсю моц
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Áuftrieb
m -(e)s, -e
1) пад’ёмная сі́ла
2) сты́мул, і́мпульс
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
забасто́ўка, ‑і, ДМ ‑тоўцы; Рмн. ‑товак; ж.
Арганізаванае масавае спыненне работы на прадпрыемстве, каб прымусіць капіталіста задаволіць патрабаванні рабочых; стачка. Усеагульная забастоўка. □ Забастоўка рабочых на лесапільні паказала Андрэю, што сіла працоўнага народа ў яго салідарнасці, арганізацыі.Хромчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паравы́, ‑ая, ‑ое.
1. Які мае адносіны да пары 2. Паравая сіла.// Які прыводзяцца ў дзеянне парай. Паравы рухавік. Паравы млын. Паравая машына.// Які выкарыстоўвае цяпло пары. Паравая ванна. Паравое ацяпленне.
2. Прыгатаваны па пары. Паравая рыба. Паравыя катлеты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)