мертво́
1. безл., в знач. сказ. мёртва;
2. нареч., см. мертве́цки.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
вольно́ в знач. сказ., разг. / вольно́ ему́ (ей) ахво́та яму́ (ёй).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
ле́стно нареч., безл., в знач. сказ. пахва́льна; прые́мна; до́бра; прыва́бна; спаку́сліва;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
ве́трено
1. безл., в знач. сказ. ве́трана;
2. нареч., перен. легкаду́мна;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
по́боку нареч., в знач. сказ., прост. по́баку, набо́к; прэч; к чо́рту.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
па́рноII безл., в знач. сказ. па́рна;
здесь па́рно тут па́рна.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
невме́стно безл., в знач. сказ., уст. недарэ́чна; (не следует) не трэ́ба;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
то́пко безл., в знач. сказ., разг. гра́зка;
здесь то́пко тут гра́зка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
*Ахвары́цца ’?’, параўн. у Дуніна–Марцінкевіча: «Пад каньмі аж зямля стоніць // «Ахварысь, падзі!» — крычыць…» Няясна. Магчыма, сапсаванае пры рэдагаванні: ахварысь нагадвае польск. foryś (forytarz) < ням. Vorreiter (Брукнер, 126) ’фарэйтар’, якое магло б пры адаптацыі даць хворысь або хвары́сь (з пераносам націску) ’фарэйтар’; тады прыведзены вышэй сказ трэба было б чытаць: «Пад каньмі аж зямля стоніць // А хварысь «Падзі!» крычыць…» Параўн. укр. палес. хво́рищь ’служка, якога саджалі вярхом на каня ў запрэжанай чацвёрцы коней’ (Лысенка, СПГ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пыта́льнік ’знак прыпынку пры запытанні’ (Гарэц., Др.-Падб., ТСБМ). Наватвор пачатку XX ст., таксама ў форме пыта́ннік (Красней, Бел. лекс., 90); параўн. польск. pytajnik ’тс’ (з 1861 г. замест znak pytania, гл. Банькоўскі, 2, 971); пыта́льны: пытальны сказ, як і польск. pytajny: zdanie pytajne, штучна ўтвораныя прыметнікі ад пыта́ць (pytać); параўн., аднак, выяўленае ў Кітабе XVI–XVII ст. (т. зв. Кітаб Луцкевіча) слова пытальнік ’той, хто пытае’, што магло паслужыць узорам для ўтварэння лінгвістычнага тэрміна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)