эльф
(ням. Elf, ад англ. elf)
добразычлівы да людзей дух прыроды ў заходнееўрапейскай міфалогіі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
нядо́бры, -ая, -ае.
1. Які непрыязна настроены да людзей, злосны.
Н. чалавек.
Нядобрая ўсмешка.
2. Непрыемны, кепскі.
Нядобрыя весці.
Пачуць сэрцам нядобрае (наз.).
3. Дрэнны, заганны ў маральным плане.
Нядобрая рыса характару.
4. Варты дрэннай ацэнкі; не такі, якім павінен быць.
Н. тавар.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гняздзі́цца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., гняздзіцца; незак.
1. Віць гнёзды, жыць (пра птушак).
Ластаўкі гняздзяцца пад страхой.
2. перан. Мець прытулак, прыстанішча (пра людзей, жывёл).
Г. ў пакойчыку.
3. перан. Моцна трымацца, памнажацца (пра думкі).
У душы гняздзіліся трывожныя думкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
каза́рма, -ы, мн. -ы, -за́рм і -аў, ж.
1. Спецыяльнае памяшканне для размяшчэння вайсковых часцей.
2. перан. Пра вялікі непрыгожы змрочны будынак.
|| прым. каза́рменны, -ая, -ае.
Казарменная дысцыпліна.
○
Казарменнае становішча — пастаяннае знаходжанне ў вайсковай часці або на прадпрыемстве людзей, пераведзеных на ваеннае становішча.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ра́са¹, -ы, мн. -ы, рас, ж.
Група людзей, якая склалася гістарычна на пэўнай тэрыторыі, аб’яднаная агульнасцю спадчынных фізічных адзнак (колерам скуры, вачэй, валасоў, формай чэрапа), абумоўленых супольнасцю паходжання і першапачатковага рассялення.
Белая р.
Жоўтая р.
Мангалоідная р.
Негроідная р.
|| прым. ра́савы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сентыменталі́зм, -у, м.
1. Кірунак у літаратуры і мастацтве 18 — пачатку 19 ст., які характарызуецца асаблівай увагай да духоўнага жыцця чалавека, пачуццёвасцю і ідэалізаваным паказам людзей, жыццёвых сітуацый, прыроды.
2. Сентыментальныя (у 2 знач.) адносіны да чаго-н. (кніжн.).
|| прым. сентыменталі́сцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рабава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бу́й; -бава́ны; незак., каго-што.
1. Забіраць сілай, разбоем што-н. у каго-н.; грабіць.
Р. людзей.
2. перан. Разараць паборамі, падаткамі; абіраць (разм.).
|| зак. абрабава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бу́й; -бава́ны; наз. абрабава́нне, -я, н.
|| наз. рабава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
калекты́ў, ‑тыву, м.
Група людзей, аб’яднаных агульнымі інтарэсамі, агульнай дзейнасцю. Рабочы калектыў. Калектыў мастацкай самадзейнасці. // Група людзей, звязаных сумеснай работай у адной арганізацыі, установе, на прадпрыемства і пад. Фабрычны калектыў. □ Калектыву МТС уручалі пераходны Чырвоны сцяг за першынство ў рэспубліканскім спаборніцтве механізатараў. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мяша́нец, міша́нец ’патомак ад шлюбу людзей рознай нацыянальнасці, расы’, ’жывёла змешанай пароды’ (ТСБМ, Нас., Нік. Очерки; лудз., Сл. ПЗБ). Паводле націску можна дапусціць запазычанне з польск. mieszaniec ’тс’; рус. ніжагар. — ме́шанец.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ту́льчыць ‘туляцца, хавацца ад людзей’ (іўеў., Сл. рэг. лекс.). Параўн. польск. tulczyć ‘хаваць, перахоўваць’, што магло быць крыніцай запазычання; дзеяслоў шматразовага дзеяння ад tulić (< прасл. *tuliti, гл. Брукнер, 584), гл. тулі́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)