уголо́к
1. (место, где сходятся две внешние стороны предмета) ражо́к, -жка́ м.; (дома) ву́глік, -ка м.;
на уголке́ стола́ на ражку́ стала́;
постоя́ть на уголке́ пастая́ць на ражку́;
2. (помещение) куто́к, -тка́ м.;
кра́сный уголо́к чырво́ны куто́к;
уголо́к живо́й приро́ды куто́к жыво́й прыро́ды;
3. (внутри здания) куто́к, -тка́ м., куто́чак, -чка м.;
сесть в уголо́к се́сці ў куто́к (куто́чак);
свой уголо́к свой куто́к;
4. перен. (отдалённая, глухая местность) куто́к, -тка́ м.;
глухо́й уголо́к глухі́ куто́к;
ую́тный (укро́мный, ти́хий) уголо́к уту́льны (заці́шны) куто́к (куто́чак).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
шчыто́к, ‑тка, м.
1. Памянш.-ласк. да шчыт; невялікі шчыт (у 2, 3 і 4 знач.). Насунуўшы на вочы шчыток, працуе электразваршчык. Дадзіёмаў. І што ні двор — пад паветкай і пад сценамі пад самы шчыток — вялікія запасы сухіх дроў. Машара. Галя падскочыла да шчытка, паціснула кнопку. Грахоўскі.
2. У спорце — прыстасаванне, якое ахоўвае асобныя ўчасткі цела іграка ад удараў.
3. У заалогіі — цвёрдая пласцінка ля асновы крыл жука.
4. У батаніцы — суквецце, у якім усе кветкі, размешчаны на адной плоскасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
клок м.
1. жмут, род. жму́та м.; (волос) па́сма, -мы ж.; (шерсти и т. п.) касмы́ль, -ля́ м., разг. касмы́ліна, -ны ж., касмы́к, -ка́ м., камя́к, -ка́ м.;
2. (лоскут, обрывок) шмато́к, -тка́ м.; (сена, травы — ещё) жмуто́к, -тка́ м.; (кусок) кусо́к, -ска́ м.; (комок) камя́к, -ка́ м.;
изорва́ть в кло́чья падра́ць на шматкі́ (на кава́лкі).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
като́к м.
1. (на льду) като́к, род. катка́ м., разг. ко́ўзанка, -кі ж.;
2. техн. като́к, -тка м.;
3. (для белья) кача́лкі, -лак, ед. кача́лка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
заку́так, -тка м.
1. у́гол; закоу́лок;
сядзе́ць у ~тку — сиде́ть в углу́;
агле́дзець усе́ ~ткі — осмотре́ть все углы́ (закоу́лки);
2. перен., разг. дыра́ ж., захолу́стье ср.;
◊ глухі з. — медве́жий у́гол
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
дзеся́так, ‑тка, м.
1. Адзінка падліку, роўная дзесяці (пра аднолькавыя прадметы). Дзесятак яец. □ Пад Рагачовам у іх палку засталося не больш трэці байцоў і каля дзесятка танкаў. Мележ. // Дзесяць год узросту. Яму пайшоў шосты дзесятак.
2. толькі мн. (дзеся́ткі, ‑аў). Назва другой ад канца лічбы мнагазначнага ліку. Клас адзінак, дзесяткаў, соцень.
3. толькі мн. (дзеся́ткі, ‑аў). Пра вялікую колькасць чаго‑н. Таццяна заўважыла, што з кожнага двара праз шчыліны за .. [Лясніцкім] сочаць дзесяткі пар вачэй. Шамякін. — Часамі адзін чалавек даражэй за цэлыя дзесяткі людзей. Колас.
•••
Не з баязлівага (пужлівага) дзесятка — пра смелага чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тру́бка ж.
1. тру́бка, -кі ж.;
2. (свёрток) скру́так, -тка м., тру́бка, -кі ж.; (полотна) суво́й, -во́я м., свой, род. сво́я м.;
3. (для курения) лю́лька, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
па́растак, -тка м.
1. побе́г, росто́к, о́тпрыск, приро́сток, отро́сток, волчо́к;
2. только мн. по́росль ж.;
вако́л пня ўзнялі́ся малады́я ~ткі — вокру́г пня подняла́сь молода́я по́росль;
3. перен. росто́к;
~ткі но́вага — ростки́ но́вого
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
уса́дьба ж.
1. сядзі́ба, -бы ж.;
крестья́нская уса́дьба сяля́нская сядзі́ба;
2. (поместье) двор, род. двара́ м.; ист. паме́сце, -ця ср.; (имение) маёнтак, -тка м.;
поме́щичья уса́дьба ист. па́нскі двор.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
уча́стак, -тка, мн. -ткі, -ткаў, м.
1. Асобная частка якой-н. паверхні.
У. магістралі.
Пашкоджаны ў. скуры.
2. Частка зямельнай плошчы, занятая чым-н. або прызначаная для чаго-н.
Зямельны ў.
Працаваць на прысядзібным участку.
Доследны ў.
3. Адміністрацыйна-тэрытарыяльнае падраздзяленне чаго-н.
Выбарчы ў.
Урачэбны ў.
4. Частка фронту, зона дзеяння якой-н. воінскай часці, вайсковага злучэння.
На ўчастку стралковага палка.
5. Галіна, сфера якой-н. грамадскай дзейнасці.
Адказны ў. работы.
6. У царскай Расіі: падраздзяленне, аддзяленне гарадской паліцыі.
Адвесці ва ў.
|| прым. участко́вы, -ая, -ае (да 3 і 6 знач.).
У. ўрач.
Участковая выбарчая кампанія.
У. ўпаўнаважаны.
У. інспектар (афіцэр міліцыі, адказны за парадак на даручаным яму ўчастку; у 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)