інтраспе́кцыя

(лац. introspectio)

метад вывучэння псіхічнага жыцця чалавека саманазіраннем.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

жыццесцвярджа́льны, ‑ая, ‑ае.

Прасякнуты бадзёрасцю, аптымістычнымі адносінамі да жыцця. Жыццесцвярджальныя ідэі. // Здольнасць ствараць, перабудоўваць жыццё. Жыццесцвярджальная сіла.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жыццяпі́с, ‑у, м.

Апісанне чыйго‑н. жыцця; біяграфія. Вася адным дыханнем выпаліў увесь свой нядоўгі жыццяпіс. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гедані́зм, ‑у, м.

Ідэалістычны напрамак у этыцы, які сцвярджае, што вышэйшым ідэалам, мэтай жыцця з’яўляецца асалода, уцеха.

[Ад грэч. hēdonē — асалода.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цвіту́ха, ‑і, ДМ ‑тусе; ж.

Спец. З’яўленне кветкавых сцёблаў на першым годзе жыцця ў двухгадовых раслін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Качэ́ўе ’стаянка качэўнікаў, а таксама мясцовасць, на якой качуюць’, качэўнікі ’народ, племя, якія вядуць качавы спосаб жыцця’, качавы́ ’які не мае аселасці; вандроўны’, ’звязаны з частай пераменай месца жыхарства’ (ТСБМ); качава́ць ’весці неаселы спосаб жыцця’. Ужо ў ст.-рус. мове было слова кочевати. Гэта запазычанне з цюрк. моў. Параўн. уйг., чагат. köč ’паездка, падарожжа, перасяленне’, köčmäk ’качаваць’. Гл. Фасмер, 2, 357. Корань köč‑ ’качаваць’ сустракаецца ў многіх цюрк. мовах. Параўн. яшчэ Шанскі, 2, К, 362.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

нежывы́, -а́я, -о́е.

1. Пазбаўлены адзнак жыцця, мёртвы.

2. Які не адносіцца да жывёльнага ці расліннага свету; неарганічны.

Нежывая прырода.

3. перан. Вялы, пазбаўлены жыццёвых сіл, энергіі.

Н. погляд.

4. перан. Цьмяны, бледны (пра святло, колер і пад.).

Нежывое святло.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паэ́т, -а, М -э́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Аўтар вершаваных, паэтычных твораў.

Янка Купала — народны беларускі п.

2. перан. Чалавек, надзелены паэтычнымі адносінамі да свету, жыцця.

П. у душы.

П. у сваёй справе.

|| ж. паэтэ́са, -ы, мн. -ы, -тэ́с.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гнаі́ць, гнаю́, гно́іш, гно́іць; незак., каго-што.

1. Прыводзіць у стан гніення.

Г. дабро.

2. перан. Доўгі час трымаць каго-н. у невыносна цяжкіх умовах для жыцця.

Г. у турме.

|| зак. згнаі́ць, згнаю́, згно́іш, згно́іць; згно́ены.

|| наз. гнае́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

духо́ўны, -ая, -ае.

1. Які адносіцца да ўнутранага, псіхічнага жыцця чалавека, да духу (у 1 знач.).

Рост духоўных інтарэсаў.

Духоўная блізкасць.

2. Царкоўны, які адносіцца да рэлігіі, духавенства.

Духоўная асоба.

Духоўнае званне.

○

Духоўны айцец — святар, які спавядае каго-н. пастаянна.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)