конь, каня́, мн. ко́ні і (з ліч. 2, 3, 4) кані́, ко́ней, м.

1. Буйная свойская аднакапытная жывёліна, якая выкарыстоўваецца для перавозкі грузаў і людзей, а таксама для верхавой язды.

Купіць каня.

Навязаць каня.

Па конях! (кавалерыйская каманда для пасадкі на коней).

2. Шахматная фігура з галавой каня.

Хадзіць канём.

3. Абабіты скурай брус на чатырох ножках для гімнастычных практыкаванняў.

◊

На кані і пад канём — у самых разнастайных, прыемных і непрыемных сітуацыях (пабываць, быць).

Ні па кані, ні па аглоблях (разм.) — не так, як хацелася (зрабілася, атрымалася).

Ход канём — пра смелае, рашучае дзеянне.

|| памянш. ко́нік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).

|| прым. ко́нны, -ая, -ае (да 1 знач.) і ко́нскі, -ая, -ае (да 1 знач.).

К. двор.

Конская грыва.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разляце́цца, -лячу́ся, -ляці́шся, -ляці́цца; -ляці́мся, -леціце́ся, -ляця́цца; -ляці́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Паляцець у розныя бакі.

Птушкі разляцеліся.

2. перан. Раз’ехацца ў розныя бакі, па розных месцах.

Дзеці выраслі і разляцеліся з роднага дому.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Разбіцца, распасціся на часткі, кавалкі ад удару, узрыву.

Талерка разляцелася ўшчэнт.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Знікнуць, аказацца нерэальным (разм.).

Усе мае мары разляцеліся.

5. У палёце або на бягу набраць вялікую хуткасць (разм.).

Ён так разляцеўся, што не дагнаць.

6. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Хутка распаўсюдзіцца, зрабіцца вядомым многім.

Па вёсцы хутка разляцеліся чуткі.

|| незак. разлята́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. разлёт, -у, М -лёце, м. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

wypadek, ~ku

wypad|ek

м.

1. выпадак; факт;

na ~ek — на выпадак;

w żadnym ~ku — ні ў якім разе;

~ek chciał, że ... — так здарылася, што ...;

2. няшчасны выпадак; аварыя;

zginąć w ~ku — загінуць ад няшчаснага выпадку;

3. здарэнне; падзея;

~ki historyczne — гістарычныя падзеі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

że

1. што; а) далучальны злучнік;

myśle, że — … я думаю, што…;

lepiej, że się tak stało — добра, што так здарылася;

у складзе складаных злучнікаў;

mimo że — нягледзячы на тое, што;

chyba że — хіба што;

2. ж;

chodźże! — ідзі ж!;

chodźcież — ідзіце ж!

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

вы́явіцца сов.

1. обнару́житься, прояви́ться, обрисова́ться, вы́явиться; вы́разиться; оказа́ться; вскры́ться, обнажи́ться, разоблачи́ться, откры́ться;

~віўся та́лент — обнару́жился (прояви́лся, обрисова́лся, вы́явился) тала́нт;

у гэ́тай карці́не ~вілася заду́ма мастака́ — в э́той карти́не вы́разился за́мысел худо́жника;

~віліся недахо́пы ў рабо́це — вскры́лись (обнару́жились, обнажи́лись, откры́лись) недоста́тки в рабо́те;

~вілася няста́ча гро́шай — обнару́жилась (вскры́лась) недоста́ча де́нег;

~вілася, што гэ́та не так — оказа́лось, что э́то не так;

2. безл. в сочетании с союзом што (стать очевидным) оказа́ться; получи́ться;

~вілася, што я вінава́ты, а не ты — оказа́лось, что я винова́т, а не ты;

~вілася, што мы з табо́й прыйшлі́ да адно́лькавых вы́вадаў — получи́лось, что мы с тобо́й пришли́ к одина́ковым вы́водам;

3. разг. вы́писаться;

в. з дамаво́й кні́гі — вы́писаться из домо́вой кни́ги

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ва́дзіць, ‑дзіць; безас. незак. (часцей з адмоўем).

Разм. Шкодзіць, перашкаджаць. [Паўлюк Трус] трохі своеасабліва вымаўляў «р», але гэта не толькі не вадзіла, а рабіла чытанне яшчэ прыемнейшым. Лужанін.

•••

Не вадзіць — так і трэба; не шкодзіць.

вадзі́ць, ваджу́, во́дзіш, во́дзіць; незак.

1. каго. Накіроўваць хаду каго‑н., памагаць ісці. Вадзіць дзіця за руку. Вадзіць хворага. □ Мы вадзілі коней у лес, у такое месца, куды не вельмі хто трапляў. Кулакоўскі. // Хадзіць з кім‑н., паказваючы яму што‑н. [Дзядок:] — Учора зяць з дачкой вадзілі мяне ў тэатр. Корбан. // каго-што. Хадзіць на чале каго‑, чаго‑н., кіраваць; узначальваць. Вадзіць полк у атаку. // Разм. Прыводзіць з сабою каго‑н. Вадзіць сяброў да сябе ў хату. // Даглядаць, ахоўваць (пра птушак, звяроў). Вадзіць куранят. // Прымушаць хадзіць з сабою. Тады цыганы ў горадзе Смаргоні абучалі мядзведзяў розным фокусам, пасля чаго вадзілі іх па гарадах. Бядуля.

2. што. Кіраваць рухам самаходнай машыны. Вадзіць камбайн. Вадзіць цягнікі.

3. чым па чым. Рухаць чым‑н. па паверхні чаго‑н. Вадзіць алоўкам па карце. □ Настаўнік зняў са сцяны скрыпку, настроіў сяк-так струны і пачаў вадзіць па іх смыкам. Колас. Сеецца, дрыжыць мрок. Здаецца, чуваць, як нехта ўгары водзіць далонню па шурпатым палатне. Пташнікаў. // чым. Рухаць, перамяшчаючы з аднаго боку ў другі. Лаўніцкі, гартаючы кнігу, хутка вадзіў вачыма па старонках, час ад часу спыняўся і нешта запісваў у блакнот. Шахавец. Не хапаючыся, не высільваючыся, ашчадна трацячы сілы, мерным, спрактыкаваным рухам вадзіў.. [Васіль] касою. Мележ.

4. што, з кім. Падтрымліваць (знаёмства, дружбу і пад.). Вадзіць блізкае знаёмства. □ Да яго [земляка] зайшоў на службу, У ягоны кабінет: Як-ніяк — вадзілі дружбу Многа зім і многа лет. Бялевіч.

5. пераважна безас. каго-што. Хістаць у бакі, заносіць пры хадзьбе, яздзе. Машыну пачало вадзіць на мокрай дарозе. □ Ішоў.. [малады чалавек] так павольна і так яго вадзіла ў бакі, што льга было думаць, што ён некалькі тыдняў нічога ў рот не браў. Чорны.

6. Кіраваць гульнямі, танцамі. Вечарынкі-карагоды Пад баян вадзіла ты. А. Александровіч.

•••

Вадзіць дзяды — драмаць, седзячы спаць.

Вадзіць за нос — абяцаць і не выконваць, уводзіць у зман.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

soon

[su:n]

adv.

1) неўзаба́ве, за́раз

I will see you again soon — Неўзаба́ве мы зноў уба́чымся

2) ху́тка

as soon as possible — як мага́ хутчэ́й; пры пе́ршай наго́дзе

Why have you come so soon? — чаму́ ты прыйшо́ў так ху́тка?

I’ll be back soon — Я за́раз вярну́ся

I had (or would) sooner… — Я хутчэ́й хаце́ў бы…

3) як то́лькі

As soon as I hear, I will let you know — Як то́лькі пачу́ю, я вам скажу́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

flurry

[ˈflɜ:ri]

1.

n., pl. -ries

1) пары́ў -ву, по́шуг -у m. (ве́тру), віхо́р, ві́хар -ру m.

A flurry of wind upset the small sailboat — Віхо́р абярну́ў малы́ ве́тразьнік

2) заве́я f.; пары́вісты дождж

flurries of snow — завіру́ха f

3) нэрво́вы сьпех; хвалява́ньне n.; мітусьня́, сумятня́ f.

2.

v.t.

хвалява́ць, узбура́ць

Noise in the audience flurried the actor so that he forgot his lines — Шум у за́лі так усхвалява́ў акто́ра, што ён забы́ўся свае́ сло́вы

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

разварушы́ць, ‑рушу, ‑рушыш, ‑рушыць; зак., каго-што.

1. Варушачы, раскінуць што‑н. складзенае, сабранае. Сцёпка разварушыў вогнішча і прыгарнуў бульбу вуголлем. М. Ткачоў. Васіль падышоў да брычкі, адвязаў лейцы, разварушыў свежае сена на сядзенні. Савіцкі. А вецер раптам друз разварушыў І разгарнуў стары вучнёўскі сшытак. Бураўкін. // Прывесці ў рух, прымусіць варушыцца. Язэпка падняўся, разварушыў сяк-так ногі і пайшоў, кульгаючы, па ржэўніку. Якімовіч. — Прачнуўся раз пад раніцу — не магу паварушыцца, зусім закалеў. Сяк-так устаў, разварушыў косці. Дамашэвіч.

2. (звычайна ў форме дзеепрым. зал. пр.). Паварушыўшы што‑н., раздражніўшы каго‑н., выклікаць хаатычны рух; вывесці са стану спакою. Разварушыць звера ў бярлозе. □ Мне шкада было бачыць, як разварушаныя чмялі сіратліва кружацца над сваёй разбуранай хатай. Грамовіч. [Салдаты] беглі і паўзлі, нібы з разварушанага мурашніка, залягалі і падымаліся зноў. Грахоўскі.

3. перан. Разм. Вывесці са стану апатыі, абыякавасці; ажывіць. Часамі ўдавалася .. [Тукалу] разварушыць, і тады ён рабіўся вясёлым, жартлівым, здольным усіх захапіць сваімі жартамі і смяяўся такім заразлівым смехам, што нельга было не паддацца яму. Колас. Вікторыя і так і гэтак загаворвала з .. [Генадзем], але не дала ніяк рады яго разварушыць. Сабаленка. // Выклікаць жаданне дзейнічаць, займацца чым‑н. Шмат папрацавалі Аня і яе сябры-актывісты, пакуль разварушылі вясковую моладзь, зацікавіла яе камсамольскімі справамі. Кухараў.

4. перан. Разм. Прабудзіць, выклікаць, узмацніць (якія‑н. думкі, пачуцці і пад.). Бабуля нешта думае. Казка, відаць, разварушыла ўспаміны. Брыль. // Расхваляваць, пазбавіць спакою. Разварушыць душу. □ Палонны пайшоў на кватэру засмучоны, пануры. Усё гэта, гэтае спатканне і гаворка, разварушылі яму сэрца. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Plus potest negare asinus, quam probare philosophus

Дурань можа больш запярэчыць, чым разумны даказаць.

Глупый может больше возразить, чем умный доказать.

бел. Што дурны папсуе, тое і разумны не паправіць. Дурань вузел завяжа, разумны не развяжа. 3 дурнем спрачацца ‒ усё роўна што пляваць супраць ветру. Разумны ў спрэчцы заўсёды ўступіць дурню.

рус. Умный не всегда развяжет, что глупый завяжет. Один дурак в воду камень бросит, а умных десять не вытащат. Дурак узел завяжет ‒ умный не развяжет. Глупый завяжет, и умный не развяжет.

фр. Un fol émeut ce que quarante sages ne pourraient apaiser (Дурак взволнует так, что сорок мудрецов не смогут успокоить). Un fol fait enrager un sage (Дурак доведёт умного до бешенства).

англ. A fool may throw a stone into a well which a hundred wise men can’t pull out (Дурак бросит камень в колодец, так что сто умных не достанут).

нем. Ein Narr kann mehr fragen als sieben/zehn Weise antworten (Один дурак может больше спрашивать, чем семь/десять мудрых отвечать).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)