Разм. З тоўстым рылам. Таўстарылая свіння./Лаянк. Пра чалавека. О, каб яму [Данілу] ды воля, сіла! Як адплаціў бы ён за здзек Панам, іх [сялян] катам таўстарылым! Без жалю б рэзаў іх і сек.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
провиде́ниеср., рел. вышэ́йшая (бо́ская) во́ля, вышэ́йшая (бо́ская) сі́ла; (предопределение) наканава́нне, -ння ср.; наканава́насць, -ці ж.; (судьба) лёс, род. лёсу м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
mechaniczny
1. механічны;
koń mechaniczny тэх. конская сіла;
2.перан. механічны; машынальны
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Cujus est potentia, ejus est actum
Чыя сіла, таго і дзеянне.
Чья сила, того и действие.
бел. Чыя сіла, таго і права. Хто каго нагне, той таго і паб’е. Хто хоча ўдарыць сабаку, той палку знойдзе.
рус. Кто кого согнёт, тот того и бьёт. Кто кого сможет, тот того и гложет. У кого сила, у того и право. Где сила, там и закон. Сила закон ломит. Сильная рука ‒ владыка.
фр. La loi du plus fort (Право самого сильного).
англ. Might goes before right (Сила впереди права).
нем. Gewalt geht vor Recht (Насилие идёт перед правом).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
лі́ха, -а, н.
1. Няшчасце, зло, бяда.
Да ўсякага л. прывыкнуць можна.
2. У фальклоры: нячыстая сіла, чорт.
◊
Ведаць, пачым фунт ліха (разм.) — пазнаць, як цяжка жыць у горы, нястачы.
Да ліха (разм.) — вельмі многа.
Ліха яго бяры (разм.) — адносіцца абыякава да чаго-н.
Не памінай (не памінайце) ліхам (разм.) — не ўспамінай(успамінайце) блага.
Як на (тое) ліха (разм.) — не ў пару, не да месца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ру́хаць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1.каго-што. Перамяшчаць, пхаючы ці цягнучы.
Р. воз.
2.што. Прыводзіць у рух, прымушаць дзейнічаць.
Р. пад’ёмны кран.
3.чым. Рабіць рухі, варушыць.
Р. пальцамі.
4.перан., што. Садзейнічаць развіццю чаго-н.
Р. навуку.
5. Тое, што і рухацца (у 2 знач.; разм.).
Будзем р. да вёскі.
|| наз.ру́ханне, -я, н.
|| прым.ру́хальны, -ая, -ае.
Рухальная сіла.
Рухальныя нервы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́муштраваны, ‑ая, ‑ае.
1.Дзеепрым.зал.пр.ад вымуштраваць.
2.узнач.прым. Прывучаны да строгага выканання якіх‑н. правіл, распарадку. Якая ж магутная сіла ідзе з усходу, калі яна змагла зламаць вымуштраваную жалезную армію фюрэра!Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
навыдумля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., чаго.
Тое, што і навыдумваць. [Язэпа] абступілі, дзівіліся, перамаўляліся: — Маленькая якая [міна], а сіла вялікая... — Навыдумлялі на нашы галовы...Асіпенка.Такога [Алаіза] навыдумляе, так настрашыць дзяцей, што тыя аж да бабкі ўцякалі на паратунак.Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прабіўны́, ‑ая, ‑ое.
1. Які прабівае што‑н., мае здольнасць прабіваць. Прабіўная сіла снарада.
2.Разм. Які можа дабіцца, дамагчыся чаго‑н. нягледзячы на цяжкасці; настойлівы. — Бачылі, якая моладзь расце. — Прабіўная, — адказаў Гамбіцкі. — Адукаваная, — уздыхнуў Кушнер.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)