оце́нивающе нареч. крыты́чна;
оце́нивающе посмотре́ть на кого-, что-л. крыты́чна паглядзе́ць на каго́-, што-небудзь;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
ши́ворот разг. каўне́р, -няра́ м.;
взять кого́-л. за ши́ворот узя́ць каго́-не́будзь за каўне́р.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
асвяжа́льны, ‑ая, ‑ае.
Які прыносіць, дае асвяжэнне. Удзень.. [мянтуз], як правіла, спіць дзе-небудзь у нары пад берагам, пад карчамі і каменнямі, дзе нават у самы поўдзень стаіць паўзмрок і такі прыемны для яго асвяжальны халадок. Матрунёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́стаяцца, ‑стаіцца; зак.
1. Адпачыць, набрацца сілы (пра коней). [Бацька:] — [Конь] у мяне за зіму выстаіцца і на вясну як-небудзь будзе рабіць. Чорны.
2. Набыць пэўныя якасці (мацунак, пах і пад.) у выніку працяглага стаяння. Выстаялася наліўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
калі́сь, прысл.
1. Тое, што і калісьці. Мы наслухаліся казак, Што калісь расказвалі дзяды. Аўрамчык.
2. Абл. Калі-небудзь у будучым. [Зоська:] Гляньце, — якое прыгожае неба на захадзе! Там, на гэтым небе, мы калісь жыць будзем. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сачыне́нне, ‑я, н.
Від пісьмовай школьнай работы, звязаны з выкладаннем сваіх думак на пэўную тэму. [Клара] амаль кожны дзень прасіла Славу што-небудзь зрабіць: чарцёж, дамашняе сачыненне... Хомчанка. [Дзёма:] — Мы [вучні] пісалі нават сачыненне па тэму: «Наша школа». Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыблакуня́цца (приблукуня́цьца) ’прывалачыце, прыплясціся’ (Нас.). Звязана з прыблука́ць, прыблука́цца ’блукаючы, апынуцца дзе-небудзь; прыплясціся куды-небудзь’ (Др.-Падб., ТСБМ), якое з блука́ць (гл.), аформленае экспрэсіўным суфіксам ‑ун‑. Параўн. рус. наўг. приблу́каться ’прыстаць, прыбіцца да каго-небудзь, чаго-небудзь, блукаючы’, укр. приблука́ти ’заблукаўшы або блукаючы, прыйсці куды-небудзь’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Primoribus labris attingere aliquid
Дакрануцца да чаго-небудзь кончыкамі губ (г. зн. павярхоўна азнаёміцца з чым-небудзь).
Коснуться чего-либо кончиками губ (т. е. поверхностно ознакомиться с чем-либо).
бел. Чуў звон, ды не ведае, дзе ён. Чуў, што звоняць, ды не знае, у якой цэркві. Гавараць, гаманяць, але не ведаюць, дзе званяць.
рус. Слышал звон, да не знает, откуда он. Слышал звон, да не с той колокольни.
фр. Entendre sonner les cloches et ne pas savoir dans quelle paroisse (Слышать, как звонят колокола, но не знать, в каком приходе).
англ. To know from hearsay (Знать понаслышке).
нем. Es hat läuten hören, aber nicht schlagen (Слышно, как звонят, но не бьют). Es hat läuten hören, weiß aber nicht, in welchem Dorf (Слышно, как звонят, но не знают, в какой деревне). Es hat läuten hören, weiß aber nicht, wo die Glocken hängen (Слышно, как звонят, но не знают, где висят колокола).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Bändel
j-n am ~ háben — трыма́ць каго́-н. пад сваёй ула́дай
◊ j-n am ~ führen — кама́ндаваць кім-не́будзь
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
прыбе́гчы сов. прибежа́ть; примча́ться;
п. пе́ршым — прибежа́ть пе́рвым;
п. паглядзе́ць на што-не́будзь — прибежа́ть (примча́ться) посмотре́ть на что́-л.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)