сухамя́тка, ‑і, ДМ ‑тцы, ж.
Разм. Сухая яда без чаго‑н. гарачага або вадкага. На другі і трэці дзень — адна сухамятка. Што знойдзе Валодзька сам у буфеце, тое і з’есць. Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трэ́нне, ‑я, н.
1. Рух прадмета па паверхні другога прадмета. Трэнне аднаго кавалка сухога дрэва аб другі.
2. Сіла, якая перашкаджае руху аднаго цела па паверхні другога. Каэфіцыент трэння, Трэнне ў машынах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
увіну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.
Разм.
1. Укруціцца ў што‑н.; ухутацца. Увінуцца ў коўдру.
2. Управіцца, паспець. Другі раз ужо не ўвінуўся стары, Каб стрэліць у панскую зграю. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чатырнаццацігадо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Узростам у чатырнаццаць гадоў. На другі дзень палова вёскі ўступіла ў калгас, і ў ліку першых — яе Сяргей, чатырнаццацігадовы гаспадар. Шамякін.
2. Працягласцю ў чатырнаццаць гадоў. Чатырнаццацігадовы перыяд.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчыго́л, ‑гла, м.
Маленькая пеўчая птушка сямейства ўюрковых з яркім апярэннем. Узляціць на галінку адзін шчыгол, абтрасецца, нібы толькі што з вады, заспявае, а за ім і другі гэта ж зробіць. Федасеенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ве́шыць ’пры сяўбе абазначаць саломай месца, дзе ўпала апошняе зерне, каб другі раз не кідаць зерня на тое ж месца’; ’абстаўляць, вызначаць дарогу зімой’ (Нас.). Да вяха́ 1 (гл.). Параўн. таксама рус. прэйл. (Латв. ССР) ве́шить ’ставіць веткі, калі сеюць, абазначаючы вузкія палосы засеянага поля’, укр. вішити ’вяшыць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разго́гаць ’разбіць’, разго́гацца ’разбіцца’ (Нас.). Да го́гаць ’біць адно аб другое’, го́гнуць ’стукнуць’, го́ганне ’удар аднаго звонкага прадмета аб другі’ (Нас.), укр. го́гіт ’іржанне’, ’моцны і працяглы гук, шум’. Гукапераймальныя ўтварэнні, параўн. ЭССЯ, 6, 194–195. Звонкі варыянт у раско́каць ’разбіць’ (што звязана з кока ’яйка’, ко́кнуць, гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Секу́нда ‘шасцідзесятая частка мінуты’ (ТСБМ). Позняе запазычанне праз польск. sekunda ці рус. секу́нда, што ўзыходзяць да новалац. secunda, скарочанага з лац. pars minuta secunda літаральна ‘іншая меншая частка’ ў адносінах да мінуты; лац. secundus ‘другі’, г. зн. ‘наступны’ паходзіць ад дзеяслова sequī ‘ісці па слядах’ (Сной₂, 646; Глухак, 543).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
überfahren
*
I
1.
vi (s) пераязджа́ць (на другі бераг)
2.
vt пераво́зіць, перапраўля́ць (на другі бераг і г.д.)
II
vt
1) перае́хаць (каго-н.), нае́хаць (на каго-н., на што-н.); пра- е́хаць (забаронены знак)
2) груб. надуры́ць, абдуры́ць (каго-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
графеко́н
(ад графа- + гр. eikon = адлюстраванне)
кінескоп з двума накіраванымі пучкамі электронаў, адзін з якіх запісвае тэлевізійнае або радыёлакацыйнае адлюстраванне, а другі счытвае яго.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)