Verbum

самаро́дак, -дка, мн. -дкі, -дкаў, м.

1. Рознай велічыні кавалкі металу (звычайна каштоўнага), якія сустракаюцца ў прыродзе ў хімічна чыстым выглядзе. С. золата.

2. перан. Чалавек з прыроднымі здольнасцямі, якія выявіліся самастойна, без сістэматычнай адукацыі, выхавання. Музыкант-с.

|| прым. самаро́дкавы, -ая, -ае. Самародкавае золата.

самасто́йны, -ая, -ае.

1. Які існуе асобна ад іншых; незалежны. Самастойная дзяржава. Жыць самастойна (прысл.).

2. Здольны дзейнічаць сам, без чужой дапамогі. С. чалавек. Самастойныя паводзіны.

3. Які робіцца сваімі сіламі або па сваёй ініцыятыве, без пабочнага ўплыву. Самастойнае даследаванне.

|| наз. самасто́йнасць, -і, ж.

валацу́га, -і, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -цу́зе, Т -ай (-аю), ж., мн. -і, -цу́г (разм.).

1. Бяздомны чалавек, які не мае пэўнага прыстанішча і заняткаў.

2. Той, хто цягаецца абы-дзе, не працуе.

3. Той, хто празмерна заляцаецца да жанчын.

ідэа́л, -а і -у, мн. -ы, -аў, м.

1. -у. Тое, што складае вышэйшую мэту дзейнасці, імкненняў. Агульначалавечыя ідэалы.

2. -у, чаго або які. Дасканалы ўзор чаго-н. І. жаночай прыгажосці.

3. -а. Вышэйшае ўвасабленне якіх-н. якасцей, узор годнасці. Гэты чалавек — мой і.

прада́жны, -ая, -ае.

1. гл. продаж.

2. Прызначаны для продажу. Прадажная рэч.

3. Пра цану, вартасць: які бярэцца пры продажы. Прадажная цана тавару.

4. Які за грошы, за подкуп здольны да ганебных учынкаў. П. чалавек. Прадажнае пяро (перан.)

|| наз. прада́жнасць, -і, ж. (да 4 знач.).

адзіно́кі, -ая, -ае.

1. Аддзелены ад іншых падобных; без іншых, да сябе падобных. А. дуб.

2. Які не мае сям’і, блізкіх; які адчувае сябе чужым сярод людзей, далёкім ад іх. А. чалавек.

3. Які праходзіць, адбываецца ва ўмовах адзіноты. Адзінокая старасць.

|| наз. адзіно́касць, -і, ж.

адна́к.

1. злуч. супраціўны. Тое, што і але¹ (у 1 знач.). Дажджу пакуль што няма, а. ён можа пайсці. Хоць і многа працуе, а. не стамляецца.

2. пабочн. сл. Тым не менш, усё ж, усё-такі. Вы, а., не забудзьце абяцанага. Чалавек, а., не здаваўся.

стры́маны, -ая, -ае.

1. Які ўмее валодаць сабой, умее стрымацца, не рэзкі, спакойны. С. характар. С. чалавек. Стрыманыя рухі.

2. Пазбаўлены сардэчнасці, гасціннасці. Стрыманая сустрэча. С. прыём.

3. Які не праяўляецца, не выяўляецца ў поўнай меры ці сіле. С. голас.

|| наз. стры́манасць, -і, ж.

стылі́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

1. Спецыяліст, які распрацоўвае новы стыль у адзенні, прычосках, дызайне мэблі, інтэр’ера памяшкання, аўтамабіля і інш. Паслугі стыліста.

|| ж. стылі́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

2. Чалавек, які валодае майстэрствам літаратурнага стылю, піша добрым стылем.

сюды́-туды́, прысл.

1. У той і другі бок; у розныя бакі. Чалавек бегае сюды-туды з самага ранку.

2. У некаторыя месцы. Трэба сюды-туды збегаць.

3. Нішто сабе, дапушчальна (разм.). Днём яшчэ сюды-туды, а ў вячэрні змрок адчуваеш сябе як у склепе.