Verbum

праду́кт, -у, М -кце, мн. -ы, -аў, м.

1. Прадмет як вынік чалавечай працы (апрацоўкі, перапрацоўкі, даследавання і пад.).

П. абмену.

Манаграфія — п. шматгадовай працы.

Прадукты хімічнай перапрацоўкі дрэва.

2. перан. Вынік, гістарычнае параджэнне чаго-н. (кніжн.).

Мова — п. гістарычнага развіцця грамадства.

прыбо́р, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Набор прылад для чаго-н.

Чарнільны п.

Чайны п.

2. Прыстасаванне, спецыяльнае ўстройства, апарат для выканання якой-н. работы, рэгулявання, кантролю і пад.

Вымяральны п.

Награвальныя прыборы.

|| прым. прыбо́рны, -ая, -ае (да 2 знач.; спец.).

прыкруці́ць, -учу́, -у́ціш, -у́ціць; -у́чаны; зак., што.

1. Прышрубаваць, прымацаваць пры дапамозе шрубы, балта і пад.

П. гайку. П. засаўку да дзвярэй.

2. Закручваючы, прымацаваць, прывязаць.

П. рукі да спіны.

3. Круцячы, убавіць, укараціць.

П. кнот у лямпе.

|| незак. прыкру́чваць, -аю -аеш, -ае.

радо́к, -дка́, мн. -дкі́; -дко́ў, м.

1. гл. рад¹.

2. Частка тэксту або асобныя словы, літары, іншыя знакі, надрукаваныя ці напісаныя ў адну лінію.

Р. верша.

◊

Радок у радок — даслоўна, літаральна (спісаць, сказаць і пад.).

Чытаць паміж радкоў — здагадваючыся пра скрыты сэнс напісанага.

разгалінава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны; зак., што.

1. Раздзяліць на некалькі частак, ліній, якія ідуць ад аднаго пункта ў розныя бакі.

Р. чыгуначны пуць.

2. Раздзяліць на часткі, аддзелы, аддзяленні і пад.

|| незак. разгаліно́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. разгалінава́нне, -я, н.

разлажы́цца², -лажу́ся, -ло́жышся, -ло́жыцца; зак.

1. Тое, што і раскласціся².

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Распасціся пад уздзеяннем бактэрый, згніць.

Торф яшчэ слаба разлажыўся.

3. перан. Дайсці да поўнага маральнага падзення; дэзарганізавацца.

|| незак. разлага́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. разлажэ́нне, -я, н.

распераза́цца, -перажу́ся, -пяра́жашся, -пяра́жацца; расперажы́ся; зак.

1. Зняць з сябе тое, чым быў падперазаны (пояс, рэмень і пад.).

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Развязацца, расшпіліцца (пра пояс; разм.).

3. перан. Перастаць стрымліваць сябе; стаць недысцыплінаваным, нахабным.

|| незак. распяра́звацца, -аюся, -аешся, -аецца.

сашчапі́ць, -шчаплю́, -шчэ́піш, -шчэ́піць; -шчэ́плены; зак., што.

1. Злучыць адно з адным пры дапамозе сашчэпак, клямараў і пад.

С. ланцуг.

2. Злучыць разам, сплятаючы (рукі, пальцы).

С. кулак.

С. рукі.

С. зубы (сціснуць).

|| незак. сашчапля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і сашчэ́пліваць, -аю, -аеш, -ае.

свяжэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; незак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Станавіцца свяжэйшым (гл. свежы ў 4 знач.), халаднейшым.

Пад раніцу свяжэе (безас.).

2. Станавіцца больш яркім, набываць больш здаровы выгляд.

Пабыўшы ў лесе, чалавек свяжэе.

|| зак. пасвяжэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е.

сервірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; зак. і незак., што.

Падрыхтаваць (падрыхтоўваць) стол для (абеду, вячэры і пад.), расстаўляючы посуд і стравы ў пэўным парадку.

С. стол.

|| наз. сервірава́нне, -я, н. і сервіро́ўка, -і, ДМ -ро́ўцы, ж.

|| прым. сервіро́вачны, -ая, -ае.