газы, якія выдзяляюцца вулканамі ў час вывяржэння (эруптыўныя) і спакойнай дзейнасці (фумарольныя). У іх уваходзяць пара вады (больш за 90% аб’ёму), дыаксіды вугляроду і серы, аксід вугляроду, метан, вадарод, азот, сера, фторысты і хлорысты вадарод і інш. Эруптыўныя вулканічныя газы выходзяць з кратэра, трэшчын, паверхні магмы, фумарольныя — з паверхні фумарольных палёў і застылай лавы. Праходзячы праз падземныя воды, награюць іх, утвараюцца гарачыя крыніцы (гл.Гейзеры).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ДАВЫ́ДАЎ Юрый Уладзіміравіч
(н. 20.11.1924, Масква),
рускі пісьменнік. Аўтар аповесцей «У марах і вандроўках» (1949, пра ліцэйскага сябра А.С.Пушкіна рус. мараплаўца Ф.Ф.Мацюшкіна), «Паўднёвы Крыж» (1957, пра капітана О.Я.Кацэбу), гіст. аповесцей пра нарадавольцаў «Сакавік» (1959) і «Глухая пара лістапада» (кн. 1—2, 1968—70), рамана пра Г.А.Лапаціна «Саламяная вартоўня» («Дзве вязкі пісьмаў», 1986, Дзярж. прэмія СССР 1987) і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
амо́графы
(ад гр. homos = аднолькавы + -граф)
лінгв. словы, якія аднолькава пішуцца, але па-рознаму вымаўляюцца (напр. му́зыка — музы́ка, пáра — пара́).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
вапарыза́цыя
(ад лац. vapor = пара)
1) выпарванне, ператварэнне вадкасці ў пару;
2) метад спынення кровацячэння прыпяканнем паверхні тканак гарачай парай.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
паранефрацы́ты
(ад пара- + гр. nephros = нырка + -цыты)
асобыя выдзяляльныя клеткі, якія знаходзяцца ўздоўж бакоў цела дробных плоскіх чарвей групы уданелідаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
alcoholic
[,ælkəˈhɑ:lɪk]1.
adj.
з алькаго́лю, алькаго́льны
alcoholic fumes — па́ра з алькаго́лю
alcoholic drinks — алькаго́льныя напо́і
2.
n.
алькаго́лік -а m., алькагалі́чка f., п’я́ніца -ы m. & f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
vapor
[ˈveɪpər]1.
n.
1) па́раf.
2) выпарэ́ньне n., тума́н -у m.
3) Figur. пуста́я фанта́зія
2.
v.i.
1) парава́ць
2) выпара́цца
3) Figur. выхваля́цца, хвалі́цца
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Ле́та, ‑ы, ж.(з вялікай літары).
У грэчаскай міфалогіі — рака забыцця ў падземным свеце.
•••
Кануць у Летугл. кануць.
ле́та, ‑а, М леце, ж.
1. Самая цёплая пара года паміж вясной і восенню. Было гарачае, як прысак, лета. Сонца паліла, нібы вогнішча.Бядуля.У леце пачыналася ўжо тая ледзь значная змена, той паварот часу, калі жыццё прыроды ідзе на спад.Колас.
2.пераважнамн. (ле́ты, ‑аў). Разм. Гады. Мінула юнацтва, ідуць мае ў сталасці леты.Кірэенка.
•••
Бабіна лета — цёплая сонечная пара ранняй восені. Думалі, што бабінага лета так і не прычакаюць. Але ўрэшце разлагодзілася, сціхла, выясн[е]ла — і паляцела павуцінне.Місько.
Зіму і летагл. зіма.
З лета ў лета — а) круглы год; б) кожнае лета.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Даба́ ’час’ (Раст.), до́ба ’пара, суткі’ (Байк. і Некр.). Параўн. рус.дыял.до́ба́, укр.доба́, польск.doba, чэш.doba, славац.doba, балг.до́ба, макед.доба, серб.-харв.до̏ба (н. р.!), славен.dóba. Прасл.*doba ’тс’. Лічыцца роднасным з літ.dabà ’прырода, уласцівасць, характар’, dabar̃ ’цяпер’, лат.daba ’від, характар’, гоц.gadaban ’падыходзіць’ і г. д. (гл. Фасмер, 1, 520). Думаць, што ў гэтым слове калісьці была аснова на ‑r‑ (н. р.), дакладней, гетэраклітычная аснова на ‑r/n‑ (і.-е.*dhabhr̥/‑nos). Сюды адносіцца і слав.*dobrъ ’добры і г. д.’ Гл. яшчэ Траўтман, 42–43; Бернекер, 1, 203–204; Махэк₂, 121–122; Слаўскі, 1, 150. Булыка (Запазыч., 98) ставіць пытанне аб тым, што ст.-бел.доба ’час, пара’ запазычана з польск. мовы. Няясна, якая матывацыя ў яго меркаваннях. Фармальна няма ніякіх прыкмет запазычання, таму пытанне застаецца адкрытым.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Зіма́ ’халодная пара года’. Рус., укр.зима́, польск.zima ’тс’, серб.-луж.zyma, палаб.zaimă, чэш.zima, славац.zima ’зіма, холад’, славен.zíma, серб.-харв.зи́ма ’тс’ балг.зѝма ’пара года’, макед.зима ’тс’. Ст.-слав.зима, ст.-рус.зима. Прасл.zima ’зіма’ < і.-е.*gʼhei‑m‑ ’зіма’ літ.žiemà, лат.zìema, ст.-прус.semo ’зіма’, грэч.χεῖμα ’зіма, холад’, хец.gimmanza ’зіма’. І.‑е. корань суадносіцца з *gʼheu‑ ’ліць’, г. зн. зіма першасна была часам, калі ліў дождж, а потым ’час снегу’ (Трубачоў, ВСЯ, 2, 29–31). Фасмер, 2, 97; Шанскі, 2, З, 92; ESSJ, пробны сшытак, 103–111 (дзе ўказваецца на сувязь з zęb‑); Махэк₂, 715; Скок, 3, 655; БЕР, 1, 641; Траўтман, 367–368; Покарны, 425. Пра зима ў ст.-рус., укр. гл. Вялкіна, Исслед. по словообр и лекс., 200; Качарган, Мовознавство, 1970, 6, 48.