зачыні́ць, -ыню́, -ы́ніш, -ы́ніць; -ы́нены; зак.
1. што. Пакрыць векам.
З. скрыню.
2. што. Злучыць створкі для спынення доступу, пранікнення ў сярэдзіну каго-, чаго-н.
З. дзверы.
З. хату.
3. каго-што. Змясціўшы куды-н., заперці на замок.
З. дзяцей у хаце.
◊
Свет зачыніць каму (разм.) — перашкодзіць нармальнаму, спакойнаму жыццю.
Як зачыніць — поўна.
|| незак. зачыня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| звар. зачыні́цца, -ыню́ся, -ы́нішся, -ы́ніцца (да 2 і 3 знач.); незак. зачыня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
змаршчы́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., што.
Сабраць (скуру) у маршчыны; пакрыць маршчынамі. Цімох асунуўся, пачарнеў, у Тамаша каля вачэй гады змаршчынілі скуру і ўплялі ў бараду многа сівых валасоў. Краўчанка. Да мяне падышоў Марыніч. Ён быў нейкі не такі, як заўсёды. Клопат змаршчыніў яго лоб, у вачах відна была разгубленасць. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прасмалі́ць 1, ‑смалю, ‑смоліш, ‑смоліць; зак., што.
Пакрыць, насыціць смалой. Прасмаліць канат. Прасмаліць лодку.
прасмалі́ць 2, ‑смалю, ‑смаліш, ‑смаліць; зак.
Разм.
1. што. Прапаліць чым‑н. наскрозь. Прасмаліць папяросай кашулю.
2. што. Ачысціць агнём. Прасмаліць комін.
3. што і без дап. Смаліць некаторы час.
4. Разм. Хутка прайсці, праехаць, прамчацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
засла́ць 1, ‑шлю, ‑шлеш, ‑шле; ‑шлём, ‑шляце; зак., каго-што і чаго.
Разм.
1. Адправіць, пераслаць куды‑н., каму‑н. Кірыл сказаў да матушкі ціха: — Зашлі ты.. [жонцы Каваля] цераз Параску чаго. Колас. // Патаемна пераправіць, даставіць куды‑н. Заслаць лазутчыка.
2. Паслаць, саслаць куды‑н. далёка. Заслаць на край свету.
засла́ць 2, ‑сцялю, ‑сцелеш, ‑сцеле; што.
1. Пакрыць якую‑н. паверхню чым‑н. Заслаць ложак. □ Бабка Параска .. дастала свой чысты настольнік і заслала стол. Колас.
2. Пакрыць, завалачы сабой (пра хмары, туман, слёзы і пад.). Шэрань заслала палі, схавала абрысы ўзгоркаў і пералескаў, ахутала бярозавыя гаі і прысады ля дарог. Хадкевіч. Мутная імгла заслала старэчыя вочы дзеда Кандрата. Пестрак. / у безас. ужыв. Родны бераг імглою заслала. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
pociągnąć
pociągn|ąć
зак.
1. пацягнуць;
2. пакрыць;
3. перан. прыцягнуць;
on długo nie ~ie разм. ён доўга не працягне
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
змалява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; зак., каго-што.
1. Зрабіць копію якога‑н. малюнка, чарцяжа і пад. // Намаляваць з натуры. Змаляваць бярозу.
2. Пакрыць што‑н. скрозь малюнкамі і пад. Змаляваць увесь альбом. □ На сцяне, паміж вокнамі, вісела карта, уся змаляваная стрэлкамі і кружкамі. Шахавец.
3. Зрасходаваць на маляванне. Змаляваць аловак. Змаляваць усю фарбу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апу́шыць, ‑шыць; безас. зак.
Разм. Павялічыцца ў памерах, раздзьмуцца (пра жывот).
апушы́ць, ‑шу́, ‑шы́ш, ‑шы́ць; зак., што.
1. Абшыць па краях футрам (пра адзенне, абутак).
2. Пакрыць, абцерусіць краі або ўсю паверхню чаго‑н. чым‑н. пушыстым, лёгкім. Скроні .. [Ларывончыка] нібы хто лёгкай парошай апушыў. Сабаленка. Выпаў першы снег.. Апушыў стрэхі, выбеліў вуліцы. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
насмалі́ць 1, ‑смалю, ‑смоліш, ‑смоліць; зак., што і чаго.
Нацерці або пакрыць смалою. Насмаліць канат.
насмалі́ць 2, ‑смалю, ‑смаліш, ‑смаліць; зак.
1. чаго. Абпальваючы, ачысціць ад поўсці, шчаціння і пад. у вялікай колькасці.
2. Разм. Многа накурыць. [Жэня:] — Не паспелі адчыніць дзверы, як ужо насмалілі! Калі вы ўжо забароніце гэту курылку, Андрэй Іванавіч! Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плакірава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.
Спец.
1. Пакрыць (пакрываць) якую‑н. металічную паверхню тонкім слоем іншага металу, устойлівага супраць карозіі, больш прыгожага і пад. // Абліцаваць (абліцоўваць) вырабы з простага дрэва тонкай фанерай з каштоўных народ дрэва.
2. Абкласці (абкладваць) дзёрнам земляныя насыпы, адкосы, каб засцерагчы іх ад размывання вадой.
[Ад фр. plaquer — накладваць, пакрываць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
утка́ць, утку, утчэш, утчэ; утчом, утчаце, уткуць; пр. уткаў, уткала; зак., што і чаго.
1. Уплесці, уставіць шляхам ткання нітку, паласу ў тканіну.
2. Ткучы, вырабіць што‑н. у якой‑н. колькасці.
3. Пакрыць скрозь тканым узорам; упрыгожыць шляхам ткання. Уткаць ручнікі золатам.
4. Зрасходаваць у працэсе ткання. За дзень уткала кілаграм пражы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)