БРЫЛЮЭ́НА ЗО́НА,

мнагаграннік, які будуецца для кожнага крышталя па акрэсленых правілах. Форма брылюэна зоны вызначаецца сіметрыяй крышталёў, напр., брылюэна зона простай кубічнай рашоткі мае форму куба, гранецэнтраванай кубічнай рашоткі — ссечанага актаэдра. Выкарыстоўваецца ў фізіцы цвёрдага цела. Прапанавана ў 1930 франц. фізікам Л.Брылюэнам.

т. 3, с. 277

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГАБІЁН

(франц. gabion ад італьян. gabbione вялікая клетка),

сетачная канструкцыя з дроту, запоўненая камянямі або галькай, для аховы рэчышча ракі ад размываў, узвядзення рэгуляцыйных і берагаўмацавальных збудаванняў. Звычайна мае форму паралелепіпеда, даўж. 3—5 м, шыр. 1—1,5 м, выш. 1 м.

т. 4, с. 411

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Катле́та ’катлета’ (ТСБМ, БРС). Рус. котле́та, укр. котле́та. Можна меркаваць, што непасрэднай крыніцай запазычання для бел. было рус. котле́та. У такой форме яно адзначаецца ўжо ў 1803 г. Запазычанне з франц. côtelette (ад côte ’рабро’). У канцы XVIII ст. рус. слова з’яўляецца ў крыніцах у форме, блізкай да франц. напісання (котелеты ’адбіўныя з мяса з рэбернай часткі’). Гл. Шанскі, 2, К, 359. Франц. пашырылася ў еўрапейскіх мовах (у прыватнасці, у ням.; параўн. ням. Kotelett, запазычанае да 1715 г.). Гл. яшчэ Фасмер, 2, 352 (вельмі коратка). Лінгвістычная гісторыя слова і далейшыя этымалагічныя сувязі гл. у Клюге, 414.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Акампанеме́нт (БРС). Новае запазычанне праз рус. аккомпанемент (Крукоўскі, Уплыў, 84), якое з франц. accompagnement (XVIII ст.) (Шанскі, 1, А, 60).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ар ’мера плошчы 100 кв м’. Запазычана праз рус. ар (Крукоўскі, Уплыў, 82) з франц. are ад лац. area ’плошча’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Бало́н. Рус. балло́н, укр. бало́н. Запазычанне з франц. ballon < італ. ballone. Фасмер, 1, 117; Шанскі, 1, Б, 26. Параўн. балён.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Буке́т. Рус. буке́т, укр. буке́т. Запазычанне з ням. Bukett або франц. bouquet ’тс’. Фасмер, 1, 236; Шанскі, 1, Б, 219.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ва́за (БРС). Праз польск. з ням. Vase або франц. vase (Фасмер, 1, 266; Шанскі, 1, В, 5; Рудніцкі, 1, 293).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Варыя́нт. Рус. вариа́нт, укр. варіа́нт. Мабыць, запазычанне з рус. мовы, дзе з франц. variant. Падрабязней гл. Шанскі, 1, В, 20.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Гера́льдыка ’геральдыка’ (БРС). Рус. гера́льдика, укр. гера́льдика. Непасрэднай крыніцай запазычання з’яўляецца польск. heraldyka < ням. Heraldik < франц. Шанскі, 1, Г, 57.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)