1. Той, хто паказвае дарогу ў незнаёмай мясцовасці. Генадзь і Міша аказаліся добрымі праваднікамі і сувязнымі між горадам і лесам.Няхай.
2. Чыгуначны служачы, які наглядае за парадкам у вагоне. На дапамогу прыйшлі паязны майстар і шмат хто з праваднікоў.Васілёнак.Праваднік запаліў свечку ў вагоне і голасна абвясціў: — Пад’язджаем да Мінска, таварышы...Хадкевіч.
правадні́к2, ‑а, м.
Рэчыва, якое добра прапускае праз сябе электрычны ток, гук, цяпло і пад. Праваднік электрычнага току.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
by-pass
[ˈbaɪpæs]1.
n.
1) аб'е́зд -у m., аб’е́зная даро́га
2) Med. шунт -а m., абыхо́д карана́рных сасу́даў
3) Electr. адгалінава́ньне (электры́чнага ка́бэля, то́ку), шунт -а m.
2.
v.t.
1) абыхо́дзіць, аб’яжджа́ць
2) абміна́ць
3) не зварача́ць ува́гі, ігнарава́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
alive
[əˈlaɪv]
adj.
1) жывы́
Was the snake alive or dead? — Ці вужа́ка была́ жыва́я ці мёртвая?
2) по́ўны энэ́ргіі, дзе́йны, бадзёры
3) Electr. злу́чаны з крыні́цай то́ку; улу́чаны, дзе́йны
•
- alive to
- alive with
- keep alive
- the happiest man alive
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
гальванатэ́хніка
(ад гальвана- + тэхніка)
раздзел прыкладной электрахіміі, які займаецца пытаннямі асядання металаў з раствораў іх солей пад уздзеяннем электрычнага току на паверхню металічных і неметалічных вырабаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
дро́сель
(ням. Drossel)
1) шпуля індуктыўнасці для рэгулявання сілы току ў электрычным ланцугу;
2) клапан для рэгулявання ціску і расходу вадкасці, пары або газу ў трубаправодах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
камута́тар
(рус. коммутатор, ад лац. commutare = мяняць, перамяняць)
1) прыбор для замыкання электрычнага ланцуга або для змянення напрамку току;
2) прыстасаванне для ручнога злучэння тэлефонных ліній.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ГАЛЬВАНАМАГНІ́ТНЫЯ З’Я́ВЫ,
з’явы, звязаныя з уздзеяннем магнітнага поля на металы і паўправаднікі, па якіх працякае электрычны ток. Адрозніваюць няцотныя (характарыстыкі гальванамагнітных з’яў мяняюць знак пры змене напрамку поля) і цотныя (не мяняюць знака); падоўжныя (магн. поле накіравана ўздоўж напрамку току) і папярочныя (упоперак да напрамку) гальванамагнітныя з’явы, напр.Хола эфект, магнітарэзістыўны эфект, падоўжны гальванамагн. эфект. Выкарыстоўваюцца для вымярэння велічыні магн. палёў, даследавання электроннага энергет. спектра і механізму рассейвання носьбітаў зараду ў металах і паўправадніках, генерацыі і ўзмацнення эл. поля і інш.
Гальванамагнітныя з’явы абумоўлены скрыўленнем траекторый носьбітаў зараду (электронаў праводнасці і дзірак) у магн. полі пад уздзеяннем Лорэнца сілы. Ва ўсіх металах і паўправадніках (акрамя ферамагнетыкаў) з павелічэннем поля павялічваецца ўдзельнае супраціўленне. Павелічэнне супраціўлення металаў у магн. полі, паралельным току, наз. падоўжным гальванамагнітным эфектам. У тонкіх плёнках і дратах выяўляецца залежнасць гальванамагнітных з’яў ад памераў і формы даследаванага ўзору (памерныя эфекты); у моцных магн. палях — квантавыя эфекты, якія вызначаюць неманатонную залежнасць пастаяннай Хола і супраціўлення ад параметраў поля. Гл. таксама Тэрмамагнітныя з’явы.
Літ.:
Бонч-Бруевич В.Л., Калашников С.Г. Физика полупроводников. 2 изд. М., 1990;
Блейкмор Дж. Физика твердого тела: Пер. с англ. М., 1988.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
імпульстэрапі́я
(ад імпульс + тэрапія)
прымяненне з лячэбнай мэтай розных фізічных дзеянняў (электрычнага току, ультрагуку, святла і інш.), пры якіх энергія падводзіцца да арганізма ў выглядзе рытмічных порцый.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АЎТАЭЛЕКТРО́ННАЯ ЭМІ́СІЯ,
выхад электронаў з металу (або паўправадніка) пад уздзеяннем моцнага эл. поля. Адбываецца з паверхні цела, якая адыгрывае ролю катода. Тлумачыцца на аснове тунэльнага эфекту і зоннай тэорыі цвёрдага цела. Пры павелічэнні вонкавага эл. поля змяншаецца патэнцыяльны бар’ер, большае імавернасць тунэльнага выхаду электронаў з цела, г. зн. павялічваецца колькасць выпрамененых электронаў. Шчыльнасць току аўтаэлектроннай эмісіі j=с1E2exp(-c2/E), дзе E — напружанасць эл. поля, c1 і c2 — канстанты,якія залежаць ад матэрыялу катода. На аўтаэлектроннай эмісіі заснавана дзеянне розных прылад і прыстасаванняў (халодных катодаў, тунэльных дыёдаў і інш.).