хі́мія, ‑і, ж.

1. Навука пра рэчывы, іх будову, састаў, уласцівасці і ўзаемныя ператварэнні. Тэарэтычная хімія. Падручнік па хіміі.

2. Практычнае прымяненне гэтай навукі, яе законаў у вытворчасці, у прамысловасці. Беларусь ператварылася ў край вялікай хіміі. «Звязда». // Разм. Аб прэпаратах, хімічных сродках, растворах і пад. — Можна было б і цыбулькай [ікону] нацерці ці гэтай самай хіміяй, па якую ты .. бегаў у аптэку. Брыль.

3. Якасны, хімічны састаў чаго‑н. Хімія нафты. Хімія крыві.

•••

Аналітычная хіміянавука аб метадах вызначэння хімічнага саставу рэчыва.

Арганічная хіміянавука пра злучэнні вугляроду з іншымі элементамі.

Бытавая хімія — галіна хімічнай прамысловасці, якая выпускае прадукцыю для задавальнення бытавых патрэб насельніцтва.

Калоідная хімія — раздзел фізічнай хіміі, які вывучае калоіды.

Квантавая хімія — раздзел тэарэтычнай хіміі, у якім хімічныя з’явы вывучаюцца на аснове ўяўленняў квантавай механікі.

Неарганічная хіміянавука пра хімічныя элементы, простыя і складаныя рэчывы, якія не маюць у сваім саставе бялку.

Фізічная хіміянавука, якая тлумачыць хімічныя з’явы і вызначае іх заканамернасці на аснове агульных прынцыпаў фізікі.

Ядзерная хімія — раздзел навукі, які вывучае ўзаемны ўплыў і ператварэнні атамных ядраў і ўласцівасцей рэчыва.

[Ад грэч. chēmeia.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

філалагі́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да філалогіі, звязаны з філалогіяй. Філалагічны факультэт. Філалагічная навука. // Заснаваны на метадах філалогіі. Філалагічнае даследаванне. Філалагічны аналіз старажытных пісьмовых помнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

раслінаво́дства н. с.-г.

1. Pflnzenzüchtung f -, Pflnzenzucht f -, Pflnzenbau m -es;

2. (навука) Ntzpflanzenkunde f -;

інстыту́т раслінаво́дства Institt für Pflnzenzüchtung

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

фізіяло́гія, -і, ж.

1. Навука аб жыццядзейнасці арганізма, яго клетак, органаў, функцыянальных сістэм.

Ф. чалавека.

Ф. раслін.

2. Сукупнасць жыццёвых працэсаў, што адбываюцца ў арганізме і яго частках.

Ф. вышэйшай нервовай дзейнасці.

Ф. дыхання.

3. перан. Грубая пачуццёвасць, секс (разм.).

|| прым. фізіялагі́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

філасо́фія, -і, ж.

1. Навука аб найбольш агульных законах развіцця грамадства, прыроды і мыслення.

2. чаго. Метадалагічныя прынцыпы, што ляжаць у аснове якой-н. навукі.

Ф. гісторыі.

3. Абстрактныя, пустыя разважанні (разм.).

Навошта ты развёў тут цэлую філасофію?

|| прым. філасо́фскі, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

металагра́фія, ‑і, ж.

1. Навука, якая займаецца вывучэннем структуры і фізічных уласцівасцей металаў і сплаваў.

2. Спец. Друкаванне з гравіраваных або траўленых металічных форм з паглыбленым рысункам.

[Ад грэч. metallon — метал і graphō — пішу.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

біялагі́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да біялогіі. Біялагічная навука. Біялагічная актыўнасць глебы. Біялагічная каштоўнасць кармоў. // Такі, дзе займаюцца даследаваннямі з галіны біялогіі. Біялагічная станцыя. Біялагічны кабінет.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

матэма́тыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

Навука аб колькасных суадносінах і прасторавых формах навакольнага свету. Элементарная матэматыка. Вышэйшая матэматыка.

•••

Дыскрэтная матэматыка — матэматыка, заснаваная на вывучэнні дыскрэтных велічынь.

[Грэч. mathēmatikē, ад máthēma — навука, веды.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

радыётэ́хніка, ‑і, ДМ ‑ніцы, ж.

1. Галіна тэхнікі, якая займаецца пытаннямі практычнага прымянення электрамагнітных ваганняў высокай частаты.

2. Навука аб электрамагнітных ваганнях высокай частаты. Тэарэтычная радыётэхніка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Педаго́гіканавука аб метадах навучання і выхавання’ (ТСБМ). Узыходзіць да ст.-грэч. ή παιδαγωγική (τέχνη) ’мастацтва выхавання, навучання’ < παιδαγωγικός ’які адносіцца да выхавання ці навучання’ < παιδαγωγός ’выхавацель, настаўнік’, а апошняе ўтворана з слоў παίς (παιδός) ’дзіця’ і ἄγειν (ἄγω) ’вяду’ < ’той, хто вядзе хлопчыкаў’. Параўн. ст.-бел. педакгокгия ’выхаванне’ (1663 г.), педакгокгь ’педагог’ (1598 г.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)