1. Заключэнне ў трубы, калодзежы і іншыя збудаванні падземнай крыніцы вадкасці або газу з мэтай іх найбольш поўнага выкарыстання.
2. Збудаванне над месцам выхаду крыніцы.
[Фр. captage.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чылі́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Тое, што і цырыкаць. Бойкія вераб’і чылікалі на хаце і снаваліся па палісаднічку.Колас.Ласкава чылікаючы, з імклівым свістам.. [птушкі] праносіліся над галавой.Грамовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плуг, ‑а, М плузе; мн. плугі, ‑оў; м.
Сельскагаспадарчая прылада з шырокім металічным нарогам або дыскам для ворыва. Раман Шулядзяк толькі што адпрог з плуга каня і пусціў яго папасвіцца ў маладым дубняку над ярам.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штых, ‑а, м.
Тое, што і штык. — Цёмна, нічога не відаць, — сказаў чырвонаармеец, нагнуўшы галаву над цёмным прагалкам. — А ты штыхом памацай, — параіў другі.Крапіва.Вось і бойка. Куля з шаблямі, Штых з гарматай сустракаліся.Грамыка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гарызо́нт, -у, М -нце, мн. -ы, -аў, м.
1. Уяўная мяжа неба і зямной ці воднай паверхні, а таксама прастора неба над гэтай мяжой.
Ні воблачка на гарызонце.
2. Уся бачная вакол назіральніка прастора, далягляд.
З самалёта адкрыўся шырокі г.
3.перан. Круг ведаў, інтарэсаў, ідэй.
Студэнт з шырокім гарызонтам.
Г. паэта.
4.перан. Круг дзеянняў, магчымасцей.
Перад моладдзю адкрыты шырокія гарызонты.
5. Узровень вады ў рацэ ці вадаёме (спец.).
Г. вады ў рацэ.
6. Пласт адкладанняў горных парод, які вылучаецца па якой-н. прыкмеце (спец.).
Г. вапняку.
◊
Знікнуць з гарызонту — перастаць з’яўляцца дзе-н., у якой-н. кампаніі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
эпіцэ́нтр
(п.-лац. epicentrum, ад гр. ері = над + kentron = цэнтр)
1) вобласць на паверхні Зямлі, размешчаная непасрэдна над ачагом землетрасення або выбуху;
2) перан. месца, дзе з найбольшай сілай праяўляецца якая-н. з’ява, падзея (напр. э. пажару, у эпіцэнтры падзей).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
накпі́ць, ‑кплю, ‑кпіш, ‑кпіць; зак., зкаго-чаго, надкім-чым і без дап.
Злосна пасмяяцца, паздзекавацца з каго‑, чаго‑н. Ашукаць або хоць накпіць з акупанта быў немалы гонар.Лужанін.А дзед сядзе каля дуба, Кій паложыць на траву, Люльку возьме ў рот бяззубы І пахіліць галаву, Ды пачне сваё казанне, Як павінен жыць Сымон, Каб праз тое навучанне Лепш прыбраць яго ў палон, Бо таму не збыць пакуты, Хто б над старасцю накпіў.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
practical
[ˈpræktɪkəl]
adj.
1) практы́чны
2) кары́сны, мэтазго́дны
3) спрактыкава́ны, з практы́чнымі ве́дамі; дзелаві́ты, практы́чны (пра чалаве́ка)
a practical farmer — спрактыкава́ны земляро́б
4) факты́чны
to have practical control of — мець факты́чную ўла́ду над чым-н.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
above
[əˈbʌv]1.
adv.
1) наве́рх, угару́, уго́ру
stairs leading above — схо́ды, што вяду́ць наве́рх
2) уве́рсе, угары́
3) ране́й; вышэ́й
from what was said above — з таго́, што ска́зана ране́й
as stated above — як ска́зана ране́й
4) вышэ́йшы ра́нгам, ула́дай
to make an appeal to the court above — апэлява́ць да вышэ́йшага су́ду
2.
prep.
1) вышэ́й за, вышэ́й як
The elevator does not go above the third floor — Ліфт ня йдзе́ вышэ́й за трэ́ці паве́рх
above zero — вышэ́й нуля́, над нулём
2) над
a sword above his head — меч над яго́най галаво́ю
He kept his head above water — Ён трыма́ў галаву́над вадо́ю
A captain is above a sergeant — Капіта́н вышэ́йшы ра́нгам за сяржа́нта
3) больш як, больш за што
Not above twenty dollars — Ня больш, як два́ццаць даля́раў
4) па-над, надчым
The president should not be above the law — Прэзыдэ́нт не паві́нен быць па-над зако́нам
3.
adj.
вышэ́йназва́ны; вышэ́йзгада́ны; вышэ́й успо́мнены
the above fact — вышэ́йзгада́ны факт
4.
n.
вышэ́й напі́санае, ране́й ска́занае
•
- above all
- from above
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
АПЕ́КА,
форма аховы асабістых і маёмасных правоў і інтарэсаў недзеяздольных асоб. У Рэспубліцы Беларусь устанаўліваецца над дзецьмі да 15 гадоў, якія не маюць бацькоў або бацькі не здольныя іх выхоўваць, над грамадзянамі, якія прызнаны судом недзеяздольнымі ў сувязі з іх псіхічнай хваробай ці разумовай непаўнацэннасцю. Парадак апекі вызначаецца заканадаўствам. Органамі апекі з’яўляюцца выканкомы мясц. Саветаў дэпутатаў, якія выконваюць гэтыя функцыі праз аддзелы нар. асветы, аховы здароўя, сац. забеспячэння. Непасрэднае ажыццяўленне апекай ўскладаецца на апекуна (прызначаецца з ліку сваякоў падапечнага ці інш. грамадзян), пры злоўжыванні правамі апошні нясе маёмасную, у некаторых выпадках і крымінальную адказнасць.