няко́шаны, ‑ая, ‑ае.
Які не касілі, не скасілі. Сустрэлі.. [Андрэя з сям’ёй] на радзіме палеткі, зарослыя густым беразняком, някошаныя, замшэлыя сенажаці. Пестрак. Паплавы стаялі някошаныя, і дзе-нідзе другі раз зацвіталі кветкі. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пахмялі́цца, ‑хмялюся, ‑хмелішся, ‑хмеліцца; зак.
Выпіць спіртнога на другі дзень пасля моцнай выпіўкі з мэтай пазбавіцца ад недамагання, слабасці. Ён, відаць, толькі што пахмяліўся: ад яго нясла сівушным перагарам. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перадсмяро́тны, ‑ая, ‑ае.
Які бывае перад смерцю, папярэднічае смерці. Перадсмяротная сутарга. □ Ляжаў побач забіты гітлеравец, другі каля яго яшчэ курчыўся ў перадсмяротнай агоніі. Мележ. // Напісаны, сказаны перад смерцю. Перадсмяротнае завяшчанне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плёхнуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.
Тое, што і плюхнуцца. З жахам убачыўшы, што не здолее ўцячы, лось, як бег, з разгону плёхнуўся ў ваду і паплыў на другі бераг. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
neither1 [ˈnaɪðə, ˈni:ðə] adj., pron. нія́кі; ні адзі́н, ні другі́;
neither of them ніхто́ з іх;
Will you have tea or coffee? – Neither, thanks. Ты вып’еш чаю або кавы? – Ні таго, ні другога, дзякуй.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
перапра́віць¹, -ра́ўлю, -ра́віш, -ра́віць; -ра́ўлены; зак., каго-што.
1. Перавезці, перавесці цераз якую-н. прастору.
П. на другі бераг. П. цераз горы.
2. Адправіць з аднаго месца ў другое, па прызначэнні.
П. зброю партызанскаму атраду.
|| незак. перапраўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| звар. перапра́віцца, -ра́ўлюся, -ра́вішся, -ра́віцца (да 1 знач.); незак. перапраўля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
|| наз. перапра́ва, -ы, ж. (да 1 знач.) і перапра́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ператвары́цца, -вару́ся, -во́рышся, -во́рыцца; зак.
1. Перайсці ў другі стан, набыць іншы выгляд, стаць чым-н. іншым.
Возера зарасло і ператварылася ў балота.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Ажыццявіцца, набыць значэнне рэчаіснасці (высок.).
Планы ператварыліся ў рэальнасць.
3. у каго-што. У казках, паданнях і пад.: змяніць свой выгляд, перавярнуцца ў каго-, што-н. пры дапамозе чараў.
|| незак. ператвара́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. ператварэ́нне,-я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
перамясці́цца, ‑мяшчуся, ‑месцішся, ‑месціцца; зак.
Заняць другое месца, размясціцца ў іншым месцы. Перамясціцца на другі канец лаўкі. □ Шэя трошкі падбег, .. потым ёмка ўскочыў на кончык восі і прысеў перш на аглабіне, потым перамясціўся ў перадок. Гартны. Разам з дэлегатамі ў залу для пасяджэнняў перамясцілася шматлікая армія фотакарэспандэнтаў, работнікаў кіно і тэлебачання. Філімонаў. // Змяніць месца свайго знаходжання, перайсці, перабрацца куды‑н. Полк перамясціўся ў другі горад. □ Здавалася, што ўсё жывое перамясцілася туды, на балота. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бабі́ны ’вячэра на хрэсьбінах, на якой ядуць кашу бабіну курыцу’ (Нас., Бяльк.), бабі́нкі ’пачастунак, гулянка, якая спраўляецца бацькамі з выпадку нараджэння дзіцяці’ (Шат., Янк. Мат.). Утварэнне ад ба́ба ’баба-павітуха’. Параўн. рус. баби́ны ’тс’, укр. баби́ни ’другі дзень каляд’. Этнаграфічны каментарый гл. СРНГ, 2, 20, і Даль.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Перасе́каць ’баранаваць другі раз’ (палес., Выг. дыс.), укр. палес. пересекать, пересікати ’рыхліць глебу, у якую пасаджала бульба’. Паводле Выгоннай (Бел.-укр. ізал., 19), семантычная інавацыя пад уплывам ст.-літ. i̯sėkti ’рабіць рыхлым’, што малаверагодна, параўн. пэрэбиваты ’баранаваць перад пасевам’ (Лексика Пол., 114), піріскародэюываньне ’тс’ (Юрч. СНЛ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)