у́нія, ‑і, ж.

1. Аб’яднанне, саюз дзвюх або некалькіх дзяржаў пад уладай аднаго манарха. Дзяржаўная унія.

2. Аб’яднанне праваслаўнай царквы з каталіцкай пад уладай рыжскага папы, але пры захоўванні праваслаўнай царквой сваіх абрадаў і богаслужэння.

[Ад лац. unio — адзінства, аб’яднанне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фаза́н, ‑а, м.

Вялікая птушка сямейства фазанавых з яркім апярэннем. Як заўважыў Томі,.. [дзядзька Морыс] прыйшоў толькі пад самую раніцу і прынёс трох залацістых фазанаў. Лынькоў. Фазан пад ранішняй зарою стаў, Прымерыўся з ёй радугай хваста. Калачынскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дзеравя́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж. (разм.).

1. Кавалак дрэва, драўляны брусок.

2. Штучная драўляная нага.

З вайны ў яго замест нагі д.

3. звычайна мн. Абутак на драўлянай падэшве.

Скінуў дзеравяшкі пад лаўку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ніза́ць, ніжу́, ні́жаш, ні́жа; ніжы́; ні́заны; незак., што.

1. Набіраць, насаджваць падрад на нітку, дрот і пад.

Н. пацеркі.

Н. грыбы.

2. перан. Пранізваць, працінаць наскрозь.

|| зак. наніза́ць, -ніжу́, -ні́жаш, -ні́жа; -ніжы́; -ні́заны.

|| наз. ніза́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пазамята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. што. Змесці, сабраць у адно месца ўсё, многае.

П. смецце ў кут.

2. каго-што. Занесці, засыпаць (снегам, пяском і пад.) усё, многае ці ўсіх, многіх.

Снег пазамятаў усе сцежкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

раздуры́ць, -дуру́, -ду́рыш, -ду́рыць; -ду́раны; зак., каго.

1. Паслабіўшы нагляд, патрабавальнасць, зрабіць каго-н. дураслівым, непаслухмяным.

Р. сына.

2. Даць поўную волю каму-н., дазволіць поўнасцю праяўляць свае жаданні, патрабаванні і пад.

|| незак. разду́рваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

раі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., раі́цца; незак.

1. Утвараць новы рой.

2. Лятаць, збірацца роем.

3. перан. Паяўляцца ў вялікай колькасці (пра думкі, пачуцці, сны і пад.).

Думкі раяцца ў галаве.

|| наз. рае́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

буртава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; незак., што.

Закладваць бульбу, агародніну, сілас і пад. на захоўванне ў бурты.

Б. бульбу.

|| зак. забуртава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны.

|| наз. буртава́нне, -я, н. і бурто́ўка, -і, ДМо́ўцы, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бух, выкл.

1. Ужыв. для абазначэння глухога адрывістага гуку пры ўдары, стрэле і пад.

Прыцэліўся — бух!

2. у знач. вык. Ужыв. ў значэнні дзеясловаў бухнуць², бухнуцца і бухаць (разм.).

Разбегся і бух у раку.

Бух аб падлогу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

жывапі́сны, -ая, -ае.

1. гл. жывапіс.

2. Прыгожы, варты быць адлюстраваным у жывапісе.

Ж. куток Беларусі.

3. перан. Вобразны, яркі, выразны (пра мову, стыль і пад.).

Жывапіснае апавяданне.

|| наз. жывапі́снасць, -і, ж. (да 2 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)