«ЛАНЦУ́Г»,

бел. народны танец. Муз. памер ​2/4, ​4/4. Тэмп ад павольнага да ўмерана хуткага. Выканаўцы (мужчыны і жанчыны) бяруцца за паднятыя ўгору рукі і становяцца кругам, паўкругам ці лініяй. Той, хто водзіць, не разрываючы ланцуг з рук, праходзіць (за ім астатнія танцоры) праз «вароты» пад рукамі апошняй пары. Апошні выканаўца, калі ўсе праходзяць пад яго рукой, паварочваецца на месцы, а сваю правую руку, сагнутую ў локці і злучаную з рукой партнёра, кладзе далонню на сваё правае плячо. Ланцужок тым часам па чарзе праходзіць пад рукамі наступных пар, і кожны выканаўца прымае падобную позу. Калі ўсе танцоры пераплятуцца рукамі і выстраяцца ў адну лінію, той, хто водзіць, пачынае рухацца ў адваротным парадку і «расплятае» ланцуг, пакуль не выведзе ўсіх на зыходную пазіцыю. Вядомы таксама як адна з фігур кадрылі. Бытуе ў Мінскай, Віцебскай і Гродзенскай абласцях.

Ю.М.Чурко.

т. 9, с. 126

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

гнёт

1. (тяжесть) цяжа́р, -ру м.;

под гнётом судьбы́ перен. пад цяжа́рам лёсу;

2. (притеснение) прыгнёт, -ту м., уці́ск, -ку м.;

3. (жердь для прижимания сена, снопов) разг. рубе́ль, -бля́ м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

меша́ться​I несов., разг.

1. (быть помехой) блы́тацца, заміна́ць;

меша́ться под нога́ми блы́тацца пад нага́мі;

2. (вмешиваться) мяша́цца, уме́швацца; (впутываться) ублы́твацца, уме́швацца;

меша́ться в чужи́е дела́ уме́швацца (мяша́цца) у чужы́я спра́вы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

арши́н уст. аршы́н, -на м.;

◊

видеть на два арши́на под землёй ба́чыць на два аршы́ны пад зямлёй;

ме́рить на свой арши́н ме́раць на свой аршы́н;

сло́вно арши́н проглоти́л ні́бы аршы́н праглыну́ў;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

потеря́ть сов. стра́ціць; (преимущественно о конкретных предметах) згубі́ць;

потеря́ть из ви́ду а) згубі́ць з вачэ́й; б) (упустить) вы́пусціць з-пад ува́гі;

потеря́ть созна́ние стра́ціць прыто́мнасць;

потеря́ть су́мку згубі́ць су́мку; см. теря́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Míne

I

f -, -n рудні́к, капа́льня

II

f -, -n вайск. мі́на

tréibende ~ — дрэйфу́ючая мі́на

~n wérfen* — ста́віць мі́ны; перан. падко́пваць пад каго́-н., пад што-н.

~n súchen [räumen] — марск. тра́ліць

Ánlegen von ~n — міні́раванне; пастано́ўка мін

III

f -, -n (ало́ўкавы) графі́т; стрджань (да шарыкавых аўтаручак)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

гле́ба, ‑ы, ж.

1. Верхні пласт зямлі, на якім вырастае расліннасць. // Такі пласт з пункту гледжання яго саставу, уласцівасцей і пад. Падзолістая глеба. Урадлівая глеба. Лёгкія глебы.

2. перан. Апора, аснова. Самакрытыка — тая здаровая глеба, на якой гадуецца і выхоўваецца новы чалавек. Колас.

•••

Засаленне глебы гл. засаленне.

Адчуць глебу пад нагамі гл. адчуць.

Выбіць глебу з-пад чыіх ног гл. выбіць.

Зандзіраваць глебу гл. зандзіраваць.

Расчысціць глебу для чаго гл. расчысціць.

Стаяць на цвёрдай глебе гл. стаяць.

Траціць глебу пад нагамі гл. траціць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паўсло́ва, ‑а, н.

Палавіна слова, няпоўнае слова. Тут Павел Іванавіч і паўслова не сказаў, бо пэўна ведаў: высадзі Якава, дык пехатою пойдзе, а ўсё роўна пабывае на шахтбудзе. Кулакоўскі. // Мала, некалькі слоў. З паўслова Гарбулёва, выцягнутага нібы абцугамі, .. [Саламон] стараўся ўлаўліваць галоўны сэнс розных спраў. Бядуля.

•••

З паўслова — адразу, з першых слоў (зразумець, засвоіць і пад.).

На паўслова — для кароткай размовы, паведамлення (выклікаць, папрасіць і пад.).

На паўслове — не дагаварыўшы пачатага (змоўкнуць, спыніцца і пад.) або не даслухаўшы субяседніка (перапыніць, перабіць і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разбо́р, ‑у, м.

1. Дзеянне паводле дзеясл. разбіраць — разабраць (у 1–7 знач.).

2. (звычайна з прыназоўнікамі «з» і «без»). Разм. Выбар, адбор. Лес тут быў калгасны, высякалі яго многа і без разбору. Б. Стральцоў. Я разумею: крытыкаваць .. трэба, без гэтага нельга, але крытыкуй з разборам. Хадкевіч.

3. Разгляд судовай справы. Судовы разбор. □ [Сымон:] Адбудую хату нанава, гаспадарку нанава завяду.. Вось толькі .. разбору дзела дачакацца! Купала.

•••

На (пад) шапачны разбор; на разбор шапак — пад канец справы, пад канец (прыйсці, паспець, з’явіцца і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

га́ўкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм.

1. Брахаць. Сабакі кідаліся пад колы і на колы, гаўкалі на буланчыка, круцячыся ў яго пад нагамі, хапалі зубамі за пугу... Якімовіч.

2. перан. Нагаворваць, паклёпнічаць (пра зламысных людзей).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)