Verbum

дзявя́цера, дзевяцяры́х, дзевяцяры́м, дзевяцяры́мі, ліч. зб.

Дзевяць.

Ужыв.:

а) з назоўнікамі мужчынскага або агульнага роду, якія абазначаюць асобу.

Д. салдат.

Засталося д. калег;

б) з асабовымі займеннікамі ў мн. л.

Нас было д.;

в) з назоўнікамі мн. л., якія абазначаюць маладых істот.

Д. дзяцей.

Д. парасят;

г) з множналікавымі назоўнікамі.

Д. калёс.

Д. сутак;

д) з некаторымі назоўнікамі, якія абазначаюць парныя прадметы.

Д. туфель.

Д. шкарпэтак;

е) без назоўнікаў, калі абазначае асоб мужчынскага і жаночага полу.

Сустрэць дзевяцярых.

Яда на дзевяцярых.

сямёра, семяры́х, семяры́м, семяры́мі, ліч. зб.

1. 3 назоўнікамі мужчынскага і агульнага роду, што абазначаюць асоб, з разам узятымі асабовымі назоўнікамі мужчынскага і жаночага роду, з назоўнікамі мн. л., якія абазначаюць жывых істот абодвух полаў, з асаб. займ. мн. л. і без залежнага слова: колькасць сем.

С. хлопцаў.

С. сірот.

С. пасажыраў: чатыры мужчыны і тры жанчыны.

С. свіней.

Нас было с.

С. аднаго не чакаюць (прыказка).

2. 3 назоўнікамі, якія абазначаюць маладых істот: колькасць сем.

С. гусянят.

3. звычайна Н і В. З множналікавымі назоўнікамі: сем прадметаў.

С. саней.

С. штаноў.

4. звычайна Н і В. З некаторымі назоўнікамі, якія абазначаюць прадметы, што існуюць або якія носяць у пары: сем пар.

С. туфель.

С. шкарпэтак.

шасцёра, -цяры́х, -цяры́м, -цяры́мі, ліч. зб.

1. 3 назоўнікамі мужчынскага і агульнага роду, што абазначаюць асоб, з разам узятымі асабовымі назоўнікамі мужчынскага і жаночага роду, з назоўнікамі мн. л., якія абазначаюць жывых істот абодвух полаў з асабовымі займеннікамі мн. л. і без залежнага слова: колькасць шэсць.

Ш. хлопцаў.

Ш. сірот.

Нас было ш.: тры хлопцы і тры дзяўчыны.

Ш. свіней.

Тыя ш. ўжо пайшлі.

Шасцярым прапаноўвалі.

2. 3 назоўнікамі, якія абазначаюць маладых істот: колькасць шэсць.

Ш. дзяцей.

Ш. звяркоў.

3. звычайна

Н і В.

З множналікавымі назоўнікамі: шэсць прадметаў. Ш. сутак.

Ш. калёс.

Ш. нажніц.

4. звычайна

Н і В.

З некаторымі назоўнікамі, якія абазначаюць прадметы, што існуюць або якія носяць у пары: шэсць пар. Ш. шкарпэтак.

Ш. туфель.

нега́цыя, -і, ж. (спец.).

У граматыцы: слова ці марфема, якія заключаюць у сабе знач. процілегласці таму, што сцвярджаецца, напр.: не, ні; адмаўленне.

неплаце́льшчык, -а, мн. -і, -аў, м.

Асоба або прадпрыемства, якія не ўносяць у тэрмін належных плацяжоў.

|| ж. неплаце́льшчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.

падця́жкі, -жак.

Прадмет адзення ў выглядзе дзвюх эластычных, звычайна прагумаваных, перакрыжаваных на спіне тасьмаў, якія падтрымліваюць штаны; шлейкі.

|| прым. падця́жачны, -ая, -ае.

паку́таваць, -тую, -туеш, -туе; -туй; незак.

1. Цярпець пакуты.

П. ад зубнога болю.

2. Пераносіць якія-н. нягоды, цяжкасці.

П. ад беззямелля.

дару́нак, -нка, мн. -нкі, -нкаў, м. (разм.).

Тое, што і дар (у 1 знач.).

◊

Дарункі данайцаў — падарункі, якія нясуць небяспеку і гібель.

дыскамфо́рт, -у, М -рце, м.

Умовы жыцця, знаходжання, якія не забяспечваюць зручнасцей і спакою, а таксама такі стан.

|| прым. дыскамфо́ртны, -ая, -ае.