эпю́р

(фр. épure = чарцёж)

1) чарцёж праекцый, кропак, ліній, фігур, цел на плоскасці;

2) графік залежнасці адной велічыні ад другой (напр. у тэорыі машын і механізмаў э. адлюстроўвае змену хуткасці або паскарэння па даўжыні стрыжня).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

велічыня́ ж.

1. (памер) Größe f -, -n;

другі́ паво́дле велічыні́ der zwitgrößte;

у натура́льную велічыню́ іn Lbensgröße (пра чалавека); in natürlicher Größe (аб другіх аб’ектах);

2. матэм., фіз., тэх. Größe f -, -n, Wert m -(e)s, -е;

зада́дзеная велічын Sllwert m, Sllgröße f -;

3. перан. (пра чалавека) Größe f -, -n;

літарату́рная велічын literrische Größe

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

перспекты́ва

(фр. perspective, ад лац. perspicere = уважліва разглядаць)

1) від удалячынь з якога-н. месца;

2) спосаб перадачы аб’ёмных прадметаў на плоскасці з улікам уяўных змяненняў іх велічыні, абрысаў, выразнасці ў залежнасці ад ступені аддаленасці ад наглядальніка (напр. законы перспектывы);

3) перан. планы на будучае (напр. перспектывы развіцця навукі).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

сі́мвал

(гр. symbolon)

1) прадмет або яго малюнак, а таксама графічны знак, якія выражаюць пэўную з’яву, ідэю;

2) умоўнае абазначэнне якой-н. велічыні, паняцця (напр. сімвалы хімічных элементаў);

3) мастацкі вобраз, які ўмоўна перадае якую-н. думку, перажыванне;

4) знак, які нясе пэўную інфармацыю (у інфарматыцы і вылічальнай тэхніцы).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

фу́нкцыя

(лац. functio = выкананне)

1) прызначэнне, роля, задача аб’екта ў пэўнай сістэме адносін (напр. ф. матора);

2) абавязак, кола дзейнасці, работа (напр. службовыя функцыі);

3) мат. залежная пераменная велічыня, якая змяняецца ўслед за змяненнем другой велічыні (аргумента 2);

4) фізіял. спецыфічная дзейнасць органа або арганізма (напр. ф. сэрца).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

спектр

(лац. spectrum = бачнае)

1) каляровая паласа, якая атрымліваецца пры раскладанні промня променя святла, калі ён праходзіць праз прызму;

2) сукупнасць значэнняў якой-н. фізічнай велічыні, якая характарызуе сістэму або працэс (напр. с. ваганняў, с. энергіі).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

тэ́сцер

(англ. tester, ад test = выпрабоўваць, даследаваць)

універсальны вымяральны прыбор, пры дапамозе якога можна вызначыць розныя электрычныя велічыні (напр. актыўнае супраціўленне, сілу электрычнага току або напружанне ў электрычных ланцугах), праверыць радыёлакацыйную станцыю і іншую высокачастотную апаратуру.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

БАРТ (Barth) Карл

(10.5.1886, г. Базель, Швейцарыя — 10.12.1968),

швейцарскі пратэстанцкі тэолаг, адзін з заснавальнікаў дыялектычнай тэалогіі. Ставіў задачу адраджэння евангелічнай традыцыі на аснове рэфарматарскіх ідэй М.Лютэра і Ж.Кальвіна. У працы «Пасланне апостала Паўла да рымлян» (1918; выкарыстаны ідэі С.К’еркегора) боскае і чалавечае трактуе як несувымерныя велічыні: прадмет боскага адкрыцця і чалавечых ведаў розны, вера ёсць адважны скачок у няведанне. Сфарміраваныя ім прынцыпы пратэстанцкай неартадоксіі падтрымалі тэолагі Э.Брунер, Р.Бультман, Р.Нібур, П.Тыліх і інш. Прыхільнік хрысц. сацыялізму, натхніцель хрысц. супраціўлення фаш. рэжыму.

В.П.Оргіш.

т. 2, с. 319

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БЕЛАРУ́СКА,

сорт грушы селекцыі Бел. НДІ пладаводства. Выведзены скрыжаваннем сартоў Вінёўка і Сапяжанка. Раянаваны ў Віцебскай вобл.

Дрэва моцнарослае, з шырокапірамідальнай негустой кронай. Плоданашэнне на 5—6-ы год пасля пасадкі. Сорт зімаўстойлівы, ураджайны, сярэднеўстойлівы да паршы, устойлівы да бактэрыяльнага рака. Плады сярэдняй велічыні (80—100 г), прадаўгавата-грушападобнай формы, з падоўжнай баразёнкай. Скурка светла-жоўтая са слабым румянцам з сонечнага боку. Мякаць снежна-белая, духмяная, паўмасляністая, сакаўная, салодкая з прыемнай кіслінкай, добрага смаку. Спажывецкая спеласць настае ў канцы жніўня.

М.Р.Мялік.

т. 2, с. 391

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АБРА́ЗІЯ

(ад лац. abrasio саскрабанне),

разбурэнне хвалямі і прыбоем берагоў акіянаў, мораў, азёраў, вадасховішчаў. Інтэнсіўнасць залежыць ад сілы хвалевага ўздзеяння, геал. будовы і стромкасці берагоў, велічыні нахілу прылеглай зоны дна і інш. У выніку абразіі ўтвараюцца абразійныя ўступы (кліфы), хвалепрыбойныя нішы, падводныя абразійныя тэрасы (бенчы). Працягласць абразійных участкаў берагоў вадаёмаў Зямлі складае каля 400 тыс. км (51% агульнай даўжыні). У многіх месцах на прадухіленне абразіі выдаткоўваюцца значныя матэрыяльныя сродкі.

Да арт. Абразія. Абразійныя астравы і кекуры ў заліве Пятра Вялікага.

т. 1, с. 36

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)