Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
сакату́хажразміран (пражачыну) Pláudertasche f -, -n, Pláppermaul n -(e)s, -mäuler, Schwátzmaul n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
АХМА́Д-ШАХ ДУРАНІ́
(каля 1721—1773),
заснавальнік незалежнай афганскай дзяржавы (Дуранійскай дзяржавы). Служыў у іран. шаха Надзір-шаха, пасля смерці якога (1747) на чале афг. Атрадаў пайшоў у Афганістан, дзе аб’яднаў усе афг. плямёны. З 1747 шах Афганістана. У 1748—57 заваяваў Пенджаб, Кашмір, Сірхінд, Сінд, Харасан, Балх, Белуджыстан, у 1761 у бітве пры Паніпаце нанёс паражэнне маратхам.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АБАРА́ЙРСКАЯ БІ́ТВА 451,
адбылася паміж паўстаўшымі армянамі на чале з палкаводцам Варданам Маміканянам і арміяй Сасанідскага Ірана (спрабаваў навязаць сваю рэлігію) 26 мая на Аварайрскім полі (Цэнтр. Арменія). Абодва бакі панеслі вял. страты, у бітве загінуў Маміканян. Перамога іранцаў, армія якіх была ўтрая большая, не была канчатковая — барацьба працягвалася, пакуль Іран не прызнаў права армян на хрысціянскае веравызнанне.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Латы́р ’камень, уплецены лыкам у колца з лазовага дубца, які служыць грузілам да невадоў’ (Мял.). Укр.латир, олатіір ’янтар’, ц.-рус.алатырь ’камень, які Спас паклаў у падмурак Сіёнскага храма’, ’камень, каля якога ўпала Галубіная кніга’ (Бракгауз і Ефрон, Энц. сл., 9, 116–117), рус.арханг., валаг., арл., вяц.латырь, латыр, ёнаўск.латар, арл.бел латый камень, рус.ватарь‑камень, алатырь‑камень. Узыходзіць да іран.*al ätar‑ ’белы-гаручы’, параўн. рус. кальку (з іран.) бел‑горюч і частковую бел‑атор (Мартынаў, Балт. слав. исслед., 1980, 24–25). Роднаснае са словам ватрушка (< cvatra ’агонь’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кум, ‑а, м.
Хросны бацька ў адносінах да бацькоў хросніка і да хроснай маці. Кумы панеслі да папа хрысціць. Чакаючы, пакуль прынясуць чалавека з новым імем, сталі людзі гаварыць аб усім свеце.Каваль.
•••
Кум каралю (іран.) — пра вольнага, ні ад каго не залежнага чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Wírtschaft
f -, -en
1) гаспада́рка
2) экано́міка
3) рэстара́н, карчма́, шыно́к
4) вядзе́нне гаспада́ркі, гаспада́рнічанне
die ~ führen — займа́цца гаспада́ркай, ве́сці гаспада́рку
5) іран. беспара́дак
schöne ~! — іран. ну і пара́дкі!
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
oficjel
м.разм.
1. афіцыйная асоба;
2.іран.. вялікая шышка; важная птушка
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
dźwięk, ~u
м. гук;
naśladowanie ~ów — гукаперайманне;
pusty dźwięk — іран. пусты гук
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
erspríeßlich
a кары́сны; паспяхо́вы, вы́гадны
das ist ja recht ~! — іран. гэ́та ве́льмі мі́ла!
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)