ГЕАФО́Н

(ад геа... + ...фон),

прыёмнік гукавых хваль, што распаўсюджваюцца ў верхніх слаях зямной кары. Найб. дасканалыя геафоны (разведачныя сейсмографы) маюць эл.-мех. пераўтваральнікі, з дапамогай якіх ваганні глебы пераўтвараюцца ў ваганні эл. току, узмацняльнікі сігналаў і рэгістравальныя шлейфавыя асцылографы. Геафон з адчувальным элементам з п’езакварцу наз. п’езагеафонам. Выкарыстоўваюцца пры акустычнай разведцы горных парод, у вайсковай справе (выяўленне сапёрных работ праціўніка), у горнавыратавальнай службе (адчувальныя элементы геамагнітафонаў) і інш.

т. 5, с. 125

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВО́ЛЬТА (Volta) Алесандра

(18.2.1745, г. Кома, Італія — 5.3.1827),

італьянскі фізік, хімік і фізіёлаг. Вучыўся ў школе езуітаў. Працаваў ва ун-тах Павіі (1779—1815) і Падуі (1815—19). Вынайшаў (1799) т.зв. вольтаў слуп — першую крыніцу пастаяннага эл. току. Адкрыў кантактную рознасць патэнцыялаў. Сканструяваў шэраг эл. прыбораў (кандэнсатар, электраскоп, электрометр і інш.). Выявіў і даследаваў уздзеянне электрычнасці на жывыя тканкі жывёл і чалавека. Яго імем названа адзінка эл. напружання — вольт.

т. 4, с. 269

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВЫРАША́ЛЬНЫ ЎЗМАЦНЯ́ЛЬНІК у аналагавых вылічальных машынах, узмацняльнік пастаяннага току з ланцугамі адмоўнай адваротнай сувязі. Прызначаны для выканання матэм. аперацый (напр., складання, інтэгравання, дыферэнцыравання) над аналагавымі велічынямі. Пры нелінейных ланцугах адваротнай сувязі дае магчымасць выконваць нелінейныя аперацыі (падвышэнне да ступені, множанне, лагарыфмаванне). Вырашальны ўзмацняльнік без ланцугоў адваротнай сувязі наз. аперацыйным узмацняльнікам (мае каэфіцыент узмацнення больш за 10​6; выпускаецца ў выглядзе інтэгральнай схемы). Выкарыстоўваецца таксама ў сістэмах аўтаматыкі, радыё- і вымяральнай тэхнікі.

т. 4, с. 320

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ізаля́тар

(фр. isolateur)

1) рэчыва, якое не праводзіць электрычнага току, цеплыні або не прапускае гукаў;

2) дэталь з ізаляцыйнага рэчыва для замацавання і раз’яднання частак электрычнага абсталявання;

3) адасобленае памяшканне для хворых або другіх асоб, якія маюць патрэбу ў ізаляцыі.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

барэ́тэр

(англ. barretter)

стабілізатар сілы току, прылада ў выглядзе запоўненага вадародам шклянога балона, унутры якога змешчаны тонкі жалезны дрот, выкарыстоўваецца ў радыёэлектронных прыборах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

газатро́н

(ад газ​1 + -трон)

двухэлектронны іонны прыбор, напоўнены інертным газам або парай ртуці, які служыць для ператварэння пераменнага электрычнага току ў пастаянны.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

магне́та

(фр. magneto, ад гр. magnetes = магнетычны)

электрамагнітны генератар пераменнага току для ўтварэння іскры, якая запальвае гаручую сумесь у цыліндрах рухавікоў унутранага згарання.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

рэзі́стар

(англ. resistor, ад лац. resistere = супраціўляцца)

элемент электрычнага ланцуга, прызначаны для абмежавання току ў ім, чым ствараецца рэжым работы радыёлямпы, транзістарнага прыёмніка.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

shunt

[ʃʌnt]

1.

v.t.

1) пераво́дзіць (цягні́к) на запасны́ шлях; перамяшча́ць, манэўрава́ць на чыгу́нцы

2) Figur. збо́чваць, сыхо́дзіць з даро́гі

3) Electr. адгаліно́ўваць (то́к)

2.

n.

1) чыгу́начная стрэ́лка f.

2) Electr. адгалінава́ньне то́ку, шунт -у m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

преде́льный грані́чны; (крайний) кра́йні; (последний) апо́шні; (наибольший) найбо́льшы;

преде́льная ско́рость грані́чная (найбо́льшая) ско́расць (ху́ткасць);

преде́льная температу́ра грані́чная (кра́йняя) тэмперату́ра;

преде́льное напряже́ние то́ка физ. грані́чнае (кра́йняе) напру́жанне то́ку;

преде́льные уси́лия апо́шнія (кра́йнія) намага́нні;

преде́льный срок апо́шні тэ́рмін;

преде́льные углеводоро́ды хим. грані́чныя вуглевадаро́ды.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)