sprzęt, ~u
м.
1. абсталяванне; рыштунак;
sprzęt sportowy — спартыўны рыштунак;
sprzęt elektroniczny — электраабсталяванне;
sprzęt komputerowy — камп’ютэрныя (кампутарныя) дэталі; «жалеза»;
2. прадмет хатняга ўжытку;
3. уборка; збор;
sprzęt zboża — уборка збожжа; жніво
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
pobór, ~oru
pob|ór
м.
1. прызыў; набор;
~ór do wojska — рэкруцкі набор;
2. збор, спагнанне (падаткаў);
~ór podatków — спагнанне падаткаў;
3. тэх. спажыванне;
4. ~ory мн. плата, зарплата; пенсія; аклад
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
dzieło
dzieł|o
н.
1. праца;
brać się do ~a — брацца за працу;
kontynuować dzieło — працягваць працу;
2. твор;
~o sztuki — мастацкі твор;
~a wybrane — выбраныя творы;
~a wszystkie — поўны збор твораў
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
собра́ние ср.
1. (коллекций, сочинений) збор, род. збо́ру м.;
2. (членов какой-л. организации) сход, род. схо́ду м.;
оповести́ть о собра́нии абвясці́ць сход;
3. (выборный орган) сход, род. схо́ду;
Учреди́тельное собра́ние ист. Устано́ўчы сход;
Национа́льное собра́ние Респу́блики Белару́сь Нацыяна́льны сход Рэспу́блікі Белару́сь;
Законода́тельное собра́ние Заканада́ўчы сход;
4. (место, здание) уст. збо́рня, -ні ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
убо́рка ж.
1. с.-х. убо́рка, -кі ж.;
2. (действие) прыма́нне, -ння ср.; забіра́нне, -ння ср.; здыма́нне, -ння ср.; скру́чванне, -ння ср.; падыма́нне, -ння ср.; прыбіра́нне, -ння ср.; убіра́нне, -ння ср.; збор, род. збо́ру м.; неоконч. збіра́нне, -ння ср.; склада́нне, -ння ср., скла́дванне, -ння ср.; хава́нне, -ння ср.; см. убира́ть 1—4.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Gebühr
f -
1) нале́жнае, заслу́жанае
nach ~ — па заслу́гах
über (álle) ~ — звыш (уся́кай) ме́ры, зана́дта
2) -, -en пада́так, збор
gerínge ~en — пла́та ў невялі́кіх паме́рах
3) прысто́йнасць
das ist wíder álle ~ — гэ́та супярэ́чыць усі́м пра́вілам прысто́йнасці
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ćwiczenie
ćwiczeni|e
н.
1. практыкаванне;
~a dowolne (obowiązkowe) спарт. вольныя (абавязковыя) практыкаванні;
2. навучанне; трэніроўка;
3. ~a мн. вайск. вучэбны збор;
4. часцей мн.
~a — практычныя заняткі; семінар (у вышэйшай навучальнай установе)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
пратрубі́ць, ‑трублю, ‑трубіш, ‑трубіць; зак.
1. Утварыць гукі, дзьмучы ў трубу ці ў іншы падобны духавы інструмент. Пратрубіць у ражок. // Утварыць моцныя гукі, падобныя на гукі трубы. Лось пратрубіў перамогу над гаем, Аж па вадзе захадзілі кругі. Лось.
2. што. Гукам трубы (ці іншага падобнага духавога інструмента) даць сігнал аб чым‑н. Пратрубіць збор. Пратрубіць трывогу. □ Гарніст пратрубіў адбой, дзетдомаўскі двор апусцеў. Нядзведскі. Пратрубілі дружна ў лад Звонкі марш гарністы. Гілевіч.
3. Разм. Правесці час за якім‑н. нецікавым, бескарысным заняткам. [Дзед:] — Сядай, ды толькі барзджэй, і без гэтага палову дня задарма пратрубіў. Пянкрат.
4. што і без дап. Трубіць некаторы час. Пратрубіць увесь дзень на трубе.
•••
Пратрубіць (пракрычаць) вушы каму — надакучыць размовамі пра што‑н. — А то вось і мой большы [сын] вушы мне пратрубіў: паеду, памагае, паеду на завод, дый годзе... Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бібліятэ́ка, ‑і, ДМ ‑тэцы, ж.
1. Падабраны пэўным чынам збор кніг, які з’яўляецца прыватнай або грамадскай уласнасцю. Класная бібліятэка. □ Кніг з сабой [Валерый] захапіў мала, усе даўно перачытаў, а ў прарабавай бібліятэцы толькі тэхнічныя даведнікі і падручнікі. Б. Стральцоў. У дзедавай бібліятэцы я натрапіў на зборы легенд і казак. Бядуля. // Назва серыі кніг, блізкіх па тыпу або прызначаных для пэўнай катэгорыі чытачоў. Бібліятэка настаўніка. Бібліятэка паэта.
2. Установа, якая збірае і захоўвае кнігі і іншыя друкаваныя і рукапісныя творы, прапагандуе і выдае кнігі чытачам. Гарадская бібліятэка. Публічная бібліятэка. Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна. □ І цяпер нікога з хлопцаў у пакоі не было: хто пайшоў у бібліятэку, хто ў кіно. Шахавец. // Будынак названай установы; пакой, у якім захоўваюцца кнігі.
•••
Бібліятэка-чытальня — бібліятэка з залай для чытання, якая абслугоўвае масавага чытача.
Бібліятэка-перасоўка — бібліятэка, якая перыядычна мяняе сваё месцазнаходжанне.
[Грэч. biblíon — кніга і thēkē — сховішча.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Атла́с 1 ’гатунак тканіны’ (БРС). Агульнаеўрапейскае слова ўсходняга паходжання. У старарускай мове з 1453 (Шанскі, 1, А, 171); у ст.-бел. з 1511 у форме отласъ (Булыка, Запазыч., 33), з 1555 — атлас. Ст.-укр. гатласъ у 1627 (атласъ з XVIII ст.), даўнейшыя старарускія прыклады ў Сразнеўскага ў форме отласъ (XVI ст.). Ст.-польск. hatłas (Sł. staropolski). Канчатковая крыніца араб. атлас гладкі’ (корань т‑л‑с). Паводле Шанскага, у рускай мове з цюрк. атлас (з арабскай) не пазней XV ст. Паводле Фасмера, 1, 96 (які не ведаў выпадку ўжывання слова ў XV ст.), у рускай з польскай ці нямецкай, якія ўзыходзяць да арабскай. Улічваючы гандлёвыя зносіны з Усходам, заходняе пасрэдніцтва для рускай мовы не неабходна. У беларускую мову слова магло трапіць як праз рускую, так і праз польскую.
А́тлас 2 ’збор карт’. Інтэрнацыяналізм; у беларускай мове. з рускай, дзе з пачатку XVIII ст. з ням. Atlas (Шанскі, 1, А, 171) ці з галандскай або лацінскай. Гэта назва ўзыходзіць да назвы працы Меркатара Atlas (Дуісбург, 1595), папулярнай у той час і перавыдадзенай у скарочаным выглядзе некалькі разоў у першай палавіне XVII ст. Фасмер, 1, 96; Махэк₂, 39.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)