вадзі́ць, ваджу́, во́дзіш, во́дзіць; незак.
1. Тое, што і весці ў 1, 2 і 4 знач. (але абазначае дзеянне, што адбываецца не ў адзін час, не за адзін прыём або не ў адным напрамку).
В. дзяцей гуляць.
В. войскі ў бой.
В. смыкам па струнах.
В. машыну.
2. што з кім. Падтрымліваць (знаёмства, дружбу).
3. пераважна безас., каго-што. Хістаць у бакі, заносіць пры хадзьбе, яздзе.
Машыну пачало в. па слізкай дарозе.
4. Кіраваць гульнямі, танцамі.
|| наз. ваджэ́нне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
расплы́сціся і расплы́цца, -плыву́ся, -плыве́шся, -плыве́цца; -плывёмся, -плывяце́ся, -плыву́цца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Паплысці ў розныя бакі.
Гусі расплыліся па возеры.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разысціся пад уздзеяннем вільгаці, вады.
Літары расплыліся, нічога нельга разабраць.
3. перан. Страціць выразнасць ліній, абрысаў.
У цемрадзі расплыліся абрысы гор.
4. перан. Распаўнець, страціць стройнасць фігуры (разм.).
Р. на старасці гадоў.
5. З’явіцца на твары (пра ўсмешку).
На твары расплылася лагодная ўсмешка.
|| незак. расплыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рассе́яць, -се́ю, -се́еш, -се́е; -се́й; -се́яны; зак.
1. што. Пасеяць.
Р. ячмень.
2. каго-што. Прымусіць разысціся; разагнаць.
Р. ворага па лесе.
3. Аслабіць, зрабіць менш моцным у выніку распаўсюджання ў розныя бакі.
Р. святло.
4. перан., што. Прымусіць знікнуць, прайсці (пра якое-н. непрыемнае пачуццё).
|| незак. рассе́йваць, -аю, -аеш, -ае і рассява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 знач.).
|| наз. рассе́ў, -се́ву, м. (да 1 знач.), рассе́йванне, -я, н., рассява́нне, -я, н. (да 1 знач.) і рассе́янне, -я, н. (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разамкну́цца, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся, ‑нуцца; зак.
Раз’яднацца, перастаць быць самкнутым. Жандарскі ланцуг, які вёў купку арыштаваных, — разамкнуўся, усмактаў у сваё нутро і гэтых траіх. Баранавых. Рука сама разамкнулася і выпусціла Максімаву руку. Машара. // Рассунуцца, разысціся ў розныя бакі. Рады разамкнуліся. // Утварыць або павялічыць інтэрвалы, прамежкі. Разамкнуцца на выцягнутыя рукі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спатыка́цца 1, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да спатыкнуцца.
2. Ісці, няспрытна, няёмка ступаючы (ад слабасці, стомы і пад.). Ад стомы .. [конь] хістаўся ў бакі, спатыкаўся. Мележ. Два разы прагна, глыбока зацягнуўся [Шура], і закружылася галава, стаў спатыкацца, як п’яны. Навуменка.
спатыка́цца 2, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.
Незак. да спаткацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
«БОБРУ́ЙСКИЕ О́ТКЛИКИ»,
штодзённая грамадска-паліт. і літаратурная газета ліберальнага кірунку. Выдавалася з 11(24).8.1911 да 16(29).5.1912 у Бабруйску на рус. мове. Адлюстроўвала эканам., паліт., сац.-культ. пазіцыю сярэдняй і дробнай гар. буржуазіі і інтэлігенцыі пераважна з асяроддзя абруселых яўрэяў. Змяшчала звесткі пра міжнар. і ўнутранае становішча, дзейнасць урада, Дзярж. думы і разнастайныя бакі мясц. жыцця, навук.-асв. артыкулы, фельетоны, вершы і белетрыстыку. Мела літ.-крытычны і тэатр. аддзелы.
У.М.Конан.
т. 3, с. 200
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГАЛО́СНАСЦЬ СУДАВО́ДСТВА,
адкрыты разбор спраў ва ўсіх судах; адзін з асн. дэмакр. прынцыпаў судовага працэсу. Прынцып галоснасці судаводства абвешчаны ў большасці развітых краін. У Рэспубліцы Беларусь замацавана ў Канстытуцыі, законе аб судаўладкаванні і ў інш. прававых актах. Закрыты суд. разбор дапускаецца толькі ў выпадках, устаноўленых заканадаўствам (калі гэтага вымагае неабходнасць захавання дзяржаўнай тайны, па справах аб палавых злачынствах і ў інш. выпадках, дзе закранаюцца інтымныя бакі жыцця асоб, якія ўдзельнічаюць у справе).
Э.І.Кузьмянкова.
т. 4, с. 468
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
«ВЕ́СТКІ З СССР»,
газета ЦК КПЗБ. Выдавалася ў студз. 1933 — студз. 1936 у Мінску на бел. мове раз у 2 месяцы. Першы нумар выйшаў у Зах. Беларусі. Асвятляла розныя бакі жыцця ў СССР і БССР. Друкавала артыкулы пра калектывізацыю, жыццё калгасаў і саўгасаў, буд-ва прамысл. прадпрыемстваў, культ. устаноў, дзейнасць сярэдняй і вышэйшай школы ў БССР і інш. Перадрукоўвала матэрыялы з перыяд. выданняў БССР і СССР. Нелегальна перапраўлялася ў Зах. Беларусь. Выйшла 17 нумароў.
т. 4, с. 117
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГЯНДЖЫ́НСКІ ТРАКТА́Т 1735,
дагавор паміж Расіяй і Іранам, падпісаны 21 сак. каля г. Гянджа. Паводле дагавора Дэрбент і Баку (з правінцыямі) перадаваліся Ірану, які абавязваўся не дапускаць пераходу гэтых гарадоў пад уладу інш. дзяржаў. Абодва бакі павінны былі прытрымлівацца пастаноў Рэшцкага дагавора 1732, паводле якога Расія вяртала Ірану Гілян, Іран павінен быў пасля адваявання ў Турцыі Усх.-Груз. царства вярнуць яго цару Вахтангу VI. Гянджынскі трактат пацвярджаў дазвол на свабодны гандаль Расіі ў Іране.
т. 5, с. 555
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
праляжа́ць сов.
1. (нек-рое время) пролежа́ть;
п. уве́сь дзень — пролежа́ть весь день;
п. до́ўгі час у бальні́цы — пролежа́ть до́лгое вре́мя в больни́це;
2. пролежа́ть; отлежа́ть;
п. бакі́ — пролежа́ть (отлежа́ть) бока́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)