не́ба, -а, мн. нябёсы, нябёс і нябёсаў, н.
Уся бачная над Зямлёй прастора ў форме купала.
На небе.
◊
Быць на сёмым небе — перажываць, адчуваць вялікую радасць.
Пад адкрытым небам — не ў памяшканні.
Трапіць пальцам у неба (разм., жарт.) — сказаць што-н. неўпапад, недарэчы.
Узнесці да неба — непамерна расхваліць каго-, што-н.
Як гром з яснага неба — раптоўна, зусім нечакана.
Як з неба зваліўся (разм.) —
1) нечакана з’явіўся; раптоўна здарыўся;
2) не разумее таго, што адбываецца навокал.
Як неба і зямля — нічога падобнага, поўная процілегласць.
|| прым. нябе́сны, -ая, -ае.
Н. купал.
Нябесная вышыня.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
небага́та, у знач. вык., каго-чаго.
Мала, у невялікай колькасці.
Рыбы ў мясцовых рэках н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
небага́ты, -ая, -ае.
1. Які не мае вялікай маёмасці, вялікіх матэрыяльных сродкаў.
Небагатае прадпрыемства.
2. Недарагі; сціплы.
Небагатыя падарункі.
3. перан. Недастатковы, абмежаваны.
Н. рэпертуар.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
небара́ка, -і, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -ра́цы, Т -ай (-аю), ж., мн. -і, -ра́к (разм.).
Няшчасны чалавек, які выклікае спагаду, спачуванне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
небаскро́б, -а, мн. -ы, -аў, м.
Вельмі высокі шматпавярховы будынак; хмарачос.
|| прым. небаскро́бны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
небасхі́л, -у, м.
Частка неба над гарызонтам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
небез... (а таксама небес...), прыстаўка.
Складаная прыстаўка прыметнікаў (і ўтвораных ад іх назоўнікаў), якая надае значэнне ўмеранай, але дастаткова значнай ступені якасці, напр.: небезнадзейны, небеспадстаўны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
небездако́рны, -ая, -ае.
Які не пазбаўлены недахопаў.
Яго адносіны да працы небездакорныя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
небес..., прыстаўка.
Тое, што і небез...; пішацца замест «небез...» перад глухімі зычнымі, напр.: небескарысны, небеспадстаўны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
небіткі́, -а́я, -о́е.
Які не разбіваецца пры ўдары, падзенні.
Небіткое шкло.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)