пяціміну́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Разм. Сход, нарада, якая працягваецца кароткі час. Урачэбная пяцімінутка. □ На ранішняй пяцімінутцы, на якой прысутнічала шмат партызан, зачыталі загад камандавання атрада. Сіняўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рыто́рыка, ‑і, ДМ ‑рыцы, ж.
Старажытная навука пра аратарскае мастацтва, красамоўства. Выкладанне рыторыкі. // перан. Залішняя прыўзнятасць выказвання, напышлівасць, эфектнасць. Шмат у паэме [А. Александровіча «Цені на сонцы»] голай рыторыкі, якая гучыць не зусім пераканаўча. Хведаровіч.
[Грэч. rhētorikē.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тру́па, ‑ы. ж.
Калектыў артыстаў тэатра, цырка. Оперная труна. Балетная група. □ Вандруючы па гарадах і сёлах Беларусі, Буйніцкі выявіў шмат таленавітых артыстаў, спевакоў, танцораў і прыняў іх у сваю групу. «Помнікі».
[Фр. troupe.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пераналёчнік ’маруна (павіліца) сапраўдная, Galiam verum L.’ (вілен., Кіс.). Кантамінаваная назва з перад полем + урочнік (іншая назва гэтай расліны) — расліна любіць расці на сухіх ускрайках лесу, дзе шмат святла.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
masami
разм. шмат; у вялікіх колькасцях;
masami jedliśmy winogrona — мы кілаграмамі елі вінаград
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Ляме́ньдзіць, лімяньдзі́ць ’гаварыць шмат, не да месца, надаедліва’ (міёр., Нар. лекс.). Балтызм. Параўн. літ. leménti ’балбатаць, мармытаць, няясна вымаўляць’. Аднак бел. словы былі ўтвораны з лімінда́ (гл.), якое да leménti.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Матала́шка ’падстаўка для матавіла’ (слонім., Сцяшк. Сл.), (перан.) ’жанчына, якая шмат гаворыць без сэнсу’ (КЭС, лаг.). Ад ⁺матала́ха, якое да ⁺матала́ць < мата́ць (гл.). Суфікс ‑а‑л‑ перадае рэгулярнае, шматразовае дзеянне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
obenhináus
adv
~ wóllen* — мець вялі́кія наме́ры [пла́ны], зама́хвацца на вялі́кія рэ́чы
~ sein — мець шмат пы́хі; быць запа́льчывым
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
нака́пливаться
1. збіра́цца; набіра́цца; эк. нако́плівацца;
нака́пливается мно́го рабо́ты збіра́ецца (набіра́ецца) шмат рабо́ты;
2. страд. збіра́цца, запа́сіцца; набыва́цца, прымнажа́цца; нако́плівацца; см. нака́пливать.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
мно́жество ср.
1. мно́ства, -ва ср.; (многочисленность) бе́зліч, -чы ж.;
во мно́жестве мно́га, шмат, у вялі́кай ко́лькасці;
2. мат. мно́ства, -ва ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)