перанасы́ціць, ‑сычу, ‑сыціш, ‑сыціць; зак., што.
Зрабіць вельмі насычаным, насыціць больш, чым трэба. Перанасыціць паветра парай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перасма́жыцца, ‑жыцца; зак.
Пасмажыцца даўжэй, чым трэба, залішне запячыся, стаць сухім, жорсткім. Катлеты перасмажыліся. Каўбаса перасмажылася.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыгразі́цца, ‑гражуся, ‑грозішся, ‑грозіцца; зак.
Разм. Тое, што і прыгразіць. Пільнавацца трэба, калі Яўхім прыгразіўся!.. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
далёка, прысл.
1. На вялікай адлегласці ад чаго-н.
Школа знаходзіцца д.
2. у знач. вык. Пра значную адлегласць да каго-, чаго-н.
Д. пайсці (таксама перан.: дабіцца поспехаў у жыцці). Д. зайсці (таксама перан.: выйсці за межы дапушчальнага). Д. завесці (таксама перан.: мець сур’ёзныя вынікі). Далей у лес — больш дроў (прыказка). Да вёскі яшчэ д.
3. у знач. вык. Пра няскоры надыход чаго-н.
Да зімы д.
4. безас., у знач. вык. Шмат чаго не хапае ў параўнанні з кім-, чым-н.
Мне да цябе д.
◊
Далёка хадзіць не трэба за чым (разм.) — лёгка прывесці прыклад, доказ для пацвярджэння чаго-н.
За прыкладамі далёка хадзіць не трэба.
Далёка не заедзеш чым або на чым (разм.) — многага не даб’ешся, не будзе толку.
На хлусні далёка не заедзеш.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Жушмень ’быльнёг’ (мсцісл., Юрч., Слова, 257, без націску). Суфікс ‑мень, які выдзяляецца яшчэ ў глушме́нь, цясме́нь, сухме́нь, глухме́нь, слізме́нь (Сцяцко, Афікс. наз., 116). Для кораня, відаць, трэба параўноўваць з жужма 2, дзе прадстаўлен і варыянт жушма, жушмо ’вязка льну, лазы’. Жушмень, магчыма, трэба разглядаць як вытворнае ад жу́шма.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
schróttreif
a прыда́тны (то́лькі) у металало́м
díeser Wágen ist ~ — гэ́тую машы́ну трэ́ба адпраўля́ць на металало́м
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
паі́ць, паю́, по́іш, по́іць; паі́; по́ены; незак., каго (што).
1. Даваць піць.
П. дзяцей.
П. і карміць сям’ю (мець на ўтрыманні, даваць пражытак).
2. Даваць піць спіртныя напіткі, частаваць чым-н. алкагольным.
Не ўздумайце яго п.: яму трэба сёння садзіцца за руль.
|| зак. напаі́ць, -паю́, -по́іш, -по́іць; -по́ены.
|| наз. пае́нне, -я, н. (да 1 знач.).
П. жывёлы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дрэ́нна, прысл.
1. Нездавальняюча, не так, як трэба, заганна.
Д. працаваць.
2. безас., у знач. вык. Пра неспрыяльныя абставіны, цяжкае становішча.
3. безас., у знач. вык. Пра хваравіты або цяжкі душэўны стан.
Хвораму сёння д.
Д. на душы.
4. у знач. наз. дрэ́нна, нескл., н. Адзнака (у 4 знач.), якая абазначае ніжэйшую ацэнку ведаў.
Атрымаць д. па матэматыцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
паку́ль.
1. прысл. На працягу некаторага часу.
Пастой п. тут.
П. нічога не вядома.
2. злуч. На працягу таго часу як.
П. дзяўчына вучыцца, трэба ёй дапамагаць.
3. злуч. Да той пары як.
Не пайду, п. не скончу работы.
◊
Пакуль што (разм.) — пакуль (у 1 знач.), незалежна ад таго, што можа здарыцца потым.
Пакуль што мы тут усім задаволены.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
праспа́ць, -плю́, -пі́ш, -пі́ць; -пі́м, -піце́, -пя́ць; -пі́; зак.
1. Прабыць які-н. час у стане сну.
П. аж да поўдня.
2. што і без дап. Прачнуцца пазней, чым трэба.
Праспаў і спазніўся на лекцыю.
3. каго-што. Знаходзячыся ў стане сну, не заўважыць, прапусціць.
П. станцыю.
|| незак. прасыпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)