аліме́нты

(лац. alimentum = утрыманне, харчаванне)

сродкі, якія ва ўстаноўленых законам выпадках адны члены сям’і абавязаны выплачваць на ўтрыманне другіх.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Лямэнты ’сродкі, якія выплочваюцца на ўтрыманне непрацаздольных дзяцей’ (швянч., Сл. ПЗБ). Да аліме́нты ’тс’, запазычанага з рус. ці польск. моў, у якіх з франц. aliment ’ежа, прадукты’ < лац. alimentum ’харчы, утрыманне’ (SWO, 21; Шанскі, 1, 75; Даза, 25).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гідрэмі́я

(ад гідра- + -эмія)

павышанае ўтрыманне вады ў крыві, разрэджванне крыві, якое заўважаецца пры хваробах нырак, асцыце, пры некаторых формах анемій.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

bezpłatny

bezpłatn|y

бясплатны;

wejście ~e — уваход бясплатны;

utrzymanie ~e — бясплатнае ўтрыманне

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Ру́га ’паша для жывёлы’ (Нік. Очерки), ст.-бел. руга ’царкоўнае ўгоддзе’ (Станг, Urkundensprache, 145). Стараж.-рус. руга ’плата; царкоўная маёмасць’, укр. ру́га ’царкоўная зямля, прызначаная на ўтрыманне святарства’. Запазычана з с.-грэч. ρόγα ’salarium’, вытворнага ад лац. rogāre (Міклашыч, 282; Фасмер, 3, 512).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гіпадынамі́я

(ад гіпа- + гр. dynamis = сіла)

зніжэнне мышачных намаганняў, што трацяцца на ўтрыманне позы, перамяшчэнне цела ў прасторы, фізічную работу (параўн. гіпердынамія).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ЛАКТАТДЭГІДРАГЕНА́ЗА

(ЛДГ),

фермент вугляводнага абмену, які каталізуе найважнейшую рэакцыю гліколізу — узаемапераўтварэнне піравінаграднай і малочнай кіслот. Адносіцца да ферментаў класа аксідарэдуктаз. Актыўнасць Л. ў сываратцы крыві і адноснае ўтрыманне яе ізаферментаў з’яўляюцца дыягнастычнымі тэстамі пры інфаркце міякарда, парэнхіматозным гепатыце, лейкозах і інш.

т. 9, с. 109

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

пано́птыкум м.

1. (невялікі атэль) Pensin [pã-] f -, -en;

2. (навучальная ўстанова) Pensiont [pã-] n -(e)s, -e;

3. (поўнае ўтрыманне) (vlle) Pensin [pã-] f

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

АНЕ́КСІЯ

(ад лац. annexio далучэнне),

захоп адной дзяржавай часткі або ўсёй тэрыторыі інш. дзяржавы, а таксама гвалтоўнае ўтрыманне народнасці ў межах чужой дзяржавы. Анексія — грубае парушэнне міжнар. права. Статут ААН дэкларуе права нацый на самавызначэнне і абавязвае членаў ААН устрымлівацца ад анексіі.

т. 1, с. 365

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

аб’е́сці, аб’ем, аб’ясі аб’есць; аб’ядзім, аб’ясце, аб’ядуць; заг. аб’еш; зак., каго-што.

1. Абкусаць, абгрызці што‑н. Вусень аб’еў капусту.

2. Разм. Многа ці часта едучы, прычыніць страту каму‑н. [Хадкевіч:] — Яна [Галя] нас не аб’есць... А без яе будзе зусім пуста ў хаце. Васілевіч.

•••

Вушы аб’есці; з вушамі аб’есці — пра ўтрыманне каго‑н. пражэрлівага, але малакарыснага.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)