падма́нка ж., мин. обма́нка;
смаляна́я п. — смоляна́я обма́нка;
цы́нкавая п. — ци́нковая обма́нка;
○ рагава́я п. — мин. рогова́я обма́нка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цы́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Разм. Цынкавая скрынка (звычайна для захавання патронаў). Вінтоўкі — іх дваццаць штук — перанеслі ў два захады і яшчэ адну ходку зрабілі па цынкі з патронамі. Навуменка. Падбег Багроў з распячатанай цынкай патронаў. Беразняк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каламі́н
(с.-лац. calamina, ад ар. kadmeia = цынкавая руда)
мінерал класа сілікатаў, бясколерны або шараватага, жоўтага і іншых колераў, руда цынку.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
жоўць 1, ‑і, ж.
1. Жоўта-зялёная горкая вадкасць, якую выдзяляе печань у кішэчнік.
2. перан. Раздражненне, злосць. Мой гнеў паволі адышоў і замяніўся на пагарду. — Які падрыў! Якая жоўць! Дудар.
жоўць 2, ‑і, ж.
1. Спец. Жоўтая фарба. Цынкавая жоўць.
2. Разм. Жаўцізна, жоўтае адценне. Заклякочуць буслы ля ракі І жоўцю заквецяцца клёны. Астрэйка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падма́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн., ‑нак; ж.
1. Тое, што і прынада. [Пушкарэвіч:] Паложыш падманку — як без атруты, то [ліса] з’есць, а як з атрутай, дык нават і ў той бок не глядзіць. Гурскі.
2. Састаўная частка назваў некаторых мінералаў, якія маюць характэрныя прыметы металаў, але не з’яўляюцца металічнымі рудамі. Смаляная падманка. Цынкавая падманка. Рагавая падманка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ВІЛЕМІ́Т
(ад імя караля Нідэрландаў Вільгельма І),
мінерал падкласа астраўных сілікатаў, сілікат цынку Zn2[SiO4]. Прымесі марганцу, жалеза, кальцыю, магнію. Крышталізуецца ў трыганальнай сінганіі. Крышталі прызматычныя або ігольчастыя. Агрэгаты зярністыя, радыяльна-прамянёвыя, нацёкі і інш. Колер белы, жоўты, зялёны, чырвоны або карычневы. Бляск шкляны да смалістага. Цв. 5,5. Шчыльн. 3,9—4,1 г/см³. Кантактава-метасаматычны гідратэрмальны; часта гіпергенны. Выкарыстоўваецца як цынкавая руда. Празрыстыя жоўтыя вілеміты — каштоўныя камяні; сінтэтычныя — люмінафоры.
т. 4, с. 161
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
мазь ж., в разн. знач. мазь;
калёсная м. — колёсная мазь;
м. для абу́тку — сапо́жная мазь;
цы́нкавая м. — ци́нковая мазь;
◊ спра́ва на мазі́ — де́ло на мази́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ка́дмій
(н.-лац. cadmium, ад гр. kadmeia = цынкавая руда)
1) хімічны элемент, серабрыста-белы метал, які знаходзіцца пераважна ў цынкавых рудах;
2) жоўтая фарба розных адценняў, якая прымяняецца ў алейным жывапісе, кераміцы і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АЛЮМІНА́ТЫ,
солі няўстойлівых алюмініевых кіслот: ортаалюмініевай H3AlO3 і метаалюмініевай HAlO2 і інш. Алюмінаты шчолачных металаў растваральныя ў вадзе, іх водныя растворы няўстойлівыя з-за гідролізу да Al(OH)3; інш. алюмінаты цяжка раствараюцца ў вадзе. Алюмінаты двухвалентных металаў і рэдказямельных элементаў хімічна і тэрмічна трывалыя. У прыродзе алюмінаты — мінералы: высакародная шпінель Mg[Al2O4], ганіт (цынкавая шпінель) Zn[Al2O4], хрызаберыл Be[Al2O4]. Атрымліваюць алюмінаты сплаўленнем ці спяканнем Al2O3 з аксідамі металаў або награваннем сумесі тэрмічна няўстойлівых соляў. Выкарыстоўваюцца ў папяровай прам-сці, у вытв-сці спец. керамікі, аптычнага шкла, ядз. тэхніцы, пры афарбоўцы тканін, алюмінаты кальцыю — у вытв-сці партландцэментаў.
т. 1, с. 291
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
maść
ж.
1. мазь;
maść cynkowa — цынкавая мазь;
maść na bóle stawów — мазь ад (супраць) боляў у суставах;
2. масць (жывёл, картаў)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)