дэ́ман, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. У антычнай міфалогіі: добры або злы дух, які аказвае ўплыў на лёс, жыццё чалавека.
2. У хрысціянскіх уяўленнях: злы дух, д’ябал.
3. перан., чаго. Увасабленне якой-н. схільнасці, захаплення, заганы (уст.).
Д. нецярпення.
Д. разладу.
|| прым. дэ́манскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ушэ́сце, ‑я, н.
Адно з царкоўных хрысціянскіх свят. Да самага, бадай, ушэсця тут [за вёскай] стаіць вясновая вада, і сюды ў гэтую пару не сунешся ні з сякераю, ні з касою. Дзятлаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
еўхары́стыя
(гр. eucharistia)
прычашчэнне, адно з сямі хрысціянскіх таінстваў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ківо́рый
(гр. kiborion)
даразахавальніца, пазней алтарны балдахін, які падтрымліваецца калонамі, у хрысціянскіх храмах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
экумені́зм
(ад гр. oikumene = Сусвет)
рух за аб’яднанне ўсіх хрысціянскіх цэркваў.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Мі́ра ’пахучы алей, які ўжываецца ў хрысціянскіх абрадах’ (ТСБМ), мірава́ць, мірава́ньне ’памазанне мірам’ (Шат.), адным мі́рам мірованы (Ян.), ст.-бел. миро, мюро са ст.-рус., ст.-слав. мрѷо, якое са ст.-грэч. μύρον ’міра, памазанне, націранне’ (Фасмер, 2, 626; Булыка, БЛ, 9, 27).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Правасла́ўе ’адна з хрысціянскіх канфесій’ (ТСБМ). З ц.-слав. православие ’тс’, якое з’яўляецца памылковай калькай с.-грэч. όρυόδοξία < όρυός ’прамы, правільны’ і δόξια ’вера’ і ’слава’. Сюды праваслаўны (ТСБМ) з ц.-слав. православьнъ — калька з грэч. όρυόδοξος (Слаўскі, Зб. Машыннаму, 279–280).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АРХА́НГЕЛЫ
(грэч. archangelos),
паводле хрысціянскіх вераванняў — старшыя анёлы. Артадаксальная хрысц. традыцыя называе 3 архангелаў: Міхаіла — нябеснага архістратыга (военачальніка), анёла-апекуна ўсіх хрысціян; Гаўрыіла — божага пасланніка, які прынёс добрую вестку Марыі (гл. Благавешчанне); Рафаіла — анёла-лекара.
т. 1, с. 517
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
мі́ра1
(гр. myron, ад myrrha = смала)
пахучы алей, які ўжываецца ў хрысціянскіх царкоўных абрадах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
амі́н
(гр. amen, ад ст.-яўр. āmên)
заключнае слова хрысціянскіх малітваў, пропаведзей, якое азначае «так», «правільна».
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)