Квасо́ля ’фасоля, Phaseolus vulgaris L.’ (Касп., ТС, Некр., Янк. II, Юрч., Мат. Маг., Ян.). Гл. фасоля.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ты́чак ‘фасоля, якая ўецца’ (беласт., Сл. ПЗБ), тыча́к ‘тс’ (Вруб.). Утворана ў выніку семантычнай кандэнсацыі спалучэнняў тычкава́я, ты́чкавая, тычко́ва(я) фасо́ля ‘фасоля, якая ўецца па тычках’ (Сл. ПЗБ, Сцяц., Мат. Гом., ПСл). Да тыч, ты́чка (гл.); з іншай суфіксацыяй тычку́н ‘тс’ (беласт., Вруб.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Басо́ль 1, басо́ля ’віяланчэль, бас, кантрабас’ (БРС, Касп., Янк. БП, Шн.), укр. басо́ля. Бясспрэчна, да бас 1, але словаўтварэнне не вельмі яснае. Смаль–Стоцкі (Abriss, 37–38) лічыць, што тут павелічальны суфікс ‑оля.

Басо́ль 2 ’фасоля’ (Касп.). Магчыма, трансфармацыя слова фасо́ля, фасо́ль (гл.) з субстытуцыяй ф > б. Не выключаецца і што гэта жартаўлівая ад’ідэацыя да басо́ль 1 (*вялікая, круглая фасоля, як басо́ль).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пехата́ 1, ’фасоля, якая не ўецца’ (навагр., З нар. сл.), укр. піхота ’тс’. З польск. piechota, якое з fasola piesza ’фасоля карлікавая, Phaseoliis narius’. Параўн. таксама польск. дыял. groch piec Ноту альбо piechociarz. Гэтаксама рус. кур. пешая фасоль ’фасоля, якая расцілаецца, — гэтае значэнне “нібыта збл іжае слова пеший з почвою” (Даль, З (1996), 551).

◎ Пехата́ 2 ’пяхота’ (Стан.) — да пяхота (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зернебабо́вы, ‑ая, ‑ае.

Які дае плады ў выглядзе бабоў, што выкарыстоўваюцца як прадукт харчавання. Зернебабовыя культуры. // у знач. наз. зернебабо́выя, ‑ых. Сельскагаспадарчыя расліны сямейства бабовых, напрыклад: гарох, фасоля, сачавіца і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стручкава́цца, ‑куецца; незак.

Абл. Даваць струкі, ісці ў струкі. Каб фасоля-павітушка расла і давала плады, ёй трэба .. яшчэ і памагчы падняцца ўгору. .. Толькі тады павітушка будзе цвісці і стручкавацца. Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

haricot

[ˈhærɪkoʊ]

n.

1) фасо́ля f.

2) рагу́ зь мя́са й гаро́дніны

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

◎ Квасо́ліна ’фасоліна’ (Янк. II, Мат. Гом.). Да фасоліна (гл. фасоля).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

szparagowy

szparagow|y

спаржавы;

fasolka ~a — струкавая фасоля

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

◎ Пасале́ня ’націна фасолі’. З пасоля < фасоля (гл.). Аб суфіксе ‑енЖ‑енне гл. Сцяцко, Афікс. наз., 147.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)