спірта...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню словам «спірт», «спіртавы», напрыклад: спіртаачышчальны, спіртагонны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

álkoholhaltig, álkoholisch

a спіртны́, алкаго́льны, спіртавы́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

духі́, ‑оў; адз. няма.

Спіртавы раствор пахучых рэчываў, што ужываецца як парфумны сродак. Акрамя водару кветак, у пакоі стаяў яшчэ ледзь улоўны пах тонкіх духоў. Васілёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ёд, -у, М ёдзе, м.

1. Хімічны элемент, крышталічнае рэчыва цёмна-шэрага колеру, якое здабываецца галоўным чынам з марскіх водарасцей.

2. Спіртавы раствор гэтага рэчыва, ужыв. ў медыцыне.

|| прым. ёдны, -ая, -ае і ёдзісты, -ая, -ае.

Ёдны раствор.

Ёдзісты прэпарат.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кататэрмо́метр

(ад ката- + тэрмометр)

спіртавы тэрмометр для вымярэння ахаладжэння, якое выклікаецца паветрам.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

адго́н, -у, м.

1. гл. адагнаць.

2. Малако, з якога сепаратарам адагнана, аддзелена смятана.

Наліць парасятам адгону.

3. Прадукт адгонкі парай.

Спіртавы а.

4. Пра жывёлу: знаходжанне на пашы, не ў памяшканнях (спец.).

Авечкі на адгоне.

|| прым. адго́нны, -ая, -ае (да 3 знач.).

Адгонная жывёлагадоўля.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ёд, ‑у, М ёдзе, м.

1. Хімічны элемент, рэчыва ў выглядзе цёмна-шэрых крышталяў з металічным бляскам, якое здабываецца галоўным чынам з попелу некаторых марскіх водарасцей.

2. Спіртавы раствор гэтага рэчыва, які выкарыстоўваецца ў медыцыне. Медсястра таропка змазала ёдам скуру навокал раны. М. Ткачоў.

[Ад грэч. ioedēs — фіялетавы.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паліту́ра

(лац. politura = паліроўка)

1) спіртавы лак з дадаткам смалістага рэчыва для паліроўкі вырабаў з дрэва;

2) перан. глянец, бляск, наведзены паліраваннем.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

мура́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.

Невялікае насякомае атрада перапончатакрылых, якое жыве вялікімі калоніямі.

◊

Мурашкі па спіне (скуры) бегаюць (разм.) — аб адчуванні дрыжыкаў ад сцюжы, страху.

|| прым. мурашы́ны, -ая, -ае.

М. курган.

Мурашыная працавітасць (перан.: надзвычай вялікая).

○

Мурашыная кіслата — метанавая кіслата, якая ўтрымліваецца ў ігліцы, крапіве, едкіх выдзяленнях мурашак і пчол, выкарыстоўваецца ў сельскай гаспадарцы.

Мурашыны спірт — спіртавы раствор мурашынай кіслаты, ужыв. ў медыцыне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паліту́ра, ‑ы, ж.

1. Спіртавы лак, які ўжываецца для паліроўкі вырабаў з дрэва. — Будзе ехаць хто ў Мінск, папрасіце купіць ліст шліфавальнай паперы і бутэльку палітуры. Пальчэўскі.

2. Разм. Глянец, бляск, наведзены паліраваннем. Палка... абжытая да таго, што на загнутай дужцы-ручцы сцерлася палітура і фарба да самага дзерава, да сукаватага ядлоўца. Пестрак.

[Ням. Politur.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)