смала́, -ы́, мн. смо́лы, смол, ж.

1. Ліпкі, здольны зацвердзяваць сок хваёвых і некаторых іншых раслін.

Яловая с.

2. перан. Прыставала, той, хто ліпне, прыстае да каго-н. (разм.).

Прыстаў як с.

○

Сінтэтычныя смолы — сінтэтычныя палімеры, здольныя пры перапрацоўцы ў выніку ацвярдзення ператварацца ў няплаўкія і нерастваральныя рэчывы.

|| ласк. смо́лка, -і, ДМ -лцы, ж. (да 1 знач.).

|| прым. смаляны́, -а́я, -о́е.

С. завод.

Смаляныя шпалы (апрацаваныя смалой).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

acrylic resins

акры́лавыя смо́лы

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

іані́тны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да іанітаў, мае ў сабе іаніты. Іанітныя смолы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АЛКІ́ДНЫЯ ЛА́КІ,

гл. ў арт. Алкідныя смолы.

т. 1, с. 263

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

бальза́м, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Густое духмянае рэчыва, у складзе якога эфірны алей, смолы і іншыя кампаненты, а таксама пахучая настойка на лекавых травах.

Піхтавы б.

Б. вырабляюць з кедравай жывіцы.

2. перан. Тое, што прыносіць суцяшэнне, заспакаенне.

Б. гаючы.

|| прым. бальзамі́чны, -ая, -ае (да 1 знач.) і бальза́мны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Бальзамныя кедры.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

смала́, ‑ы; мн. смо́лы, смол; ж.

1. Ліпкі пахучы сок, які выдзяляецца хваёвымі і некаторымі іншымі раслінамі. Свеціць сонца. Смала Пацякла дзе-нідзе Па хваёвых ствалах. Бядуля. У пакойчыку было цёпла, ціха, утульна. Пахла смалою свежага дрэва. Колас.

2. Цёмнае вязкае з непрыемным пахам арганічнае рэчыва, якое ўтвараецца пры сухой перагонцы дрэва. Мора сіняе прымчыць да нас вадой Бутэльку к берагу, аблітую смалой, Усю ў дробных ракаўках і ціне. Багдановіч. [Максім:] «Бацькава чайка — старая: смалы і часу на канапачанне спатрэбіцца больш, чым уся яна варта». Брыль. Дзям’ян Хрысцюк і Тодар Касцецкі з другімі мужчынамі тоўстай «бабай» з бярозавага камля заганялі чорныя, вымазаныя смалою палі. Дуброўскі.

3. Разм. Пра назойлівага, надакучлівага чалавека. Не хацелася .. [Сідараву] аддаваць сваю вушанку чужому хлапцу. Але ж гэты чорны прыстаў... Смала, а не чалавек... Чыгрынаў. — Ну і смала ж ты, — пакруціў галавой стары. — Я ж сказаў, што і табе не варта ведаць. Ляўданскі.

4. Спец. (пераважна мн. смо́лы, смол). Спец. Назва некаторых арганічных рэчываў, якія атрымліваюцца сінтэтычным шляхам і выкарыстоўваюцца ў вытворчасці лапу, пластмасы і для іншых мэт. Сінтэтычныя смолы. Каменнавугальная смала. Тарфяныя смолы.

•••

Шавецкая смала — цёмнае вязкае рэчыва для прасмолкі дратвы.

Ліпнуць смалой гл. ліпнуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гліфта́лі

[ад глі(цэрына) + (на)фт(а) + ал(ей)]

сінтэтычныя смолы, якія атрымліваюць на аснове гліцэрыны і фталевай кіслаты.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Сі́дка ‘гонка, выганка’ (бык., Яшк. Мясц.: сидка смолы и дегтю). Няясна. Магчыма, да сядзе́ць (гл.), што звязана з доўгім працэсам выганкі, тады з рус. си́дка ‘сядзенне’, паколькі зыходная форма з пачатковым сі‑, параўн. рус. сидеть, нехарактэрна для беларускай мовы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ізабутыле́н

(ад ba- + бутылен)

арганічнае злучэнне, бясколерны газ, з якога атрымліваюць ізаактан, сінтэтычны каўчук, сінтэтычныя смолы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

бальза́м, ‑у, м.

1. Густаватае духмянае рэчыва (кедравая жывіца і інш.), якое мае ў сваім саставе смолы, эфірны алей і інш. кампаненты і выкарыстоўваецца ў тэхніцы, медыцыне і парфюмерыі. // Пахучая настойка на лекавых травах.

2. перан. Тое, што суцяшае, палягчае перажыванні, прыносіць заспакаенне. Такая рэпліка сакратара была як бальзам на душу Малашкіна. Пестрак.

[Грэч. balsamon.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)