Рэ́заць ’чым-небудзь вострым раздзяляць на часткі’ (
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэ́заць ’чым-небудзь вострым раздзяляць на часткі’ (
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гру́ба I
гру́ба II
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кало́ць I
1.
2.
3. (шприцем) коло́ть, де́лать уко́лы;
4.
5.
◊ к. во́чы — (каму) коло́ть глаза́ (кому);
пра́ўда во́чы ко́ле —
кало́ць II
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нож (
◊ быць на нажа́х — быть на ножа́х;
н. у сэ́рца — нож в се́рдце;
з нажо́м да го́рла прыста́ць — с ножо́м к го́рлу приста́ть;
н. у спі́ну — нож в спи́ну;
без нажа́ рэ́заць (зарэ́заць) — без ножа́
пад н. — под нож (ложи́ться, лечь и т.п.);
як нажо́м адрэ́заць — как ножо́м отре́зать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сячы́
1. (разрубать на части) руби́ть;
2. (подсекая, валить) руби́ть;
3. (обтёсывать) сечь;
4. (рубя, умерщвлять) руби́ть, сечь;
5. хлеста́ть; сечь;
6. (о насекомых) жа́лить, куса́ть;
7.
◊ с. з-за пляча́ — руби́ть с плеча́;
лес сяку́ць — трэ́скі ляця́ць —
пакая́ннай галавы́ меч не сячэ́ —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пра́вда
◊
ве́рой и пра́вдой (служи́ть) ве́рай і пра́ўдай (служы́ць);
все́ми пра́вдами и непра́вдами усі́мі пра́ўдамі і няпра́ўдамі;
смотре́ть пра́вде в глаза́ глядзе́ць пра́ўдзе ў во́чы;
по пра́вде говоря́ (сказа́ть) па пра́ўдзе ка́жучы (сказа́ць);
пра́вда-ма́тка пра́ўда-ма́тка;
пра́вду-ма́тку
что пра́вда, то пра́вда што пра́ўда, то пра́ўда;
пра́вду иска́ть пра́ўды шука́ць;
чи́стая пра́вда чы́стая пра́ўда;
ва́ша пра́вда ва́ша пра́ўда;
доби́ться пра́вды дайсці́ (дабі́цца) пра́ўды;
в нога́х пра́вды нет
пра́вда глаза́ ко́лет
что пра́вда, то не грех
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пра́ўда
◊ служы́ць ве́рай і пра́ўдай — служи́ть ве́рой и пра́вдой;
чы́стая (шчы́рая) пра́ўда — чи́стая пра́вда;
дайсці́ ~ды — доби́ться пра́вды;
пра́ўду (па ~дзе) ка́жучы — пра́вду (по пра́вде) говоря́;
што пра́ўда, то пра́ўда — что пра́вда, то пра́вда;
глядзе́ць ~дзе ў во́чы — смотре́ть (гляде́ть) пра́вде в глаза́;
(усі́мі) ~дамі і няпра́ўдамі — (все́ми) пра́вдами и непра́вдами;
рэ́заць ~ду (у во́чы) —
і то пра́ўда — и то пра́вда;
у нага́х ~ды няма́ —
пра́ўда во́чы ко́ле —
што пра́ўда, то не грэх —
хлеб-соль еш, а пра́ўду рэж —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жывы́
1.
2.
○ жыво́е срэ́бра —
жыва́я сі́ла — жива́я си́ла;
жыва́я вага́ — живо́й вес;
жыва́я мо́ва — живо́й язы́к;
ж. тава́р — живо́й това́р;
жывы́я кве́ткі — живы́е цветы́;
ж. інвента́р — живо́й инвента́рь;
ж. куто́к — живо́й уголо́к;
◊ браць (забра́ць) за жыво́е — брать (забра́ть) за живо́е;
жыво́га ме́сца няма́ — живо́го ме́ста нет;
на жыву́ю ні́тку — на живу́ю ни́тку;
ні адно́й жыво́й душы́ — ни одно́й живо́й души́;
ж. і здаро́вы — здрав и невреди́м;
па жывы́м рэ́заць — по живо́му
жыва́я су́вязь — жива́я связь;
ні ж. ні мёртвы — ни жив ни мёртв;
жыва́я вада́ —
жывы́я мо́шчы — живы́е мо́щи;
жыва́я капе́йка — жива́я копе́йка;
жыва́я чарга́ — жива́я о́чередь;
ж. труп — живо́й труп;
жыва́я ра́на — жива́я ра́на;
жыво́е сло́ва — живо́е сло́во;
жыво́му наўме́ жыво́е —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
во́чы (
◊ быць на вача́х — быть на виду́;
адве́сці в. — (каму) отвести́ глаза́ (кому);
адкры́ць (раскры́ць) в. — (каму) откры́ть (раскры́ть) глаза́ (кому);
аж — в. на лоб выла́зяць (ле́зуць) глаза́ на лоб ле́зут;
аж і́скры з вачэ́й пасы́паліся — да́же и́скры из глаз посы́пались;
адбіра́ць в. — (о ярком свете) слепи́ть; бить в глаза́;
асо́ю ў в. кі́дацца — лезть в глаза́ осо́ю;
бе́гчы за вача́мі — бежа́ть, куда́ глаза́ глядя́т;
вача́м ве́ры не дава́ць — глаза́м свои́м не ве́рить;
вачэ́й не адарва́ць — глаз не оторва́ть (не отвести́);
біць у в. — бить в глаза́;
вачэ́й не зве́сці — глаз не сомкну́ть;
вачэ́й не зво́дзіць — глаз не своди́ть;
вачэ́й не пака́зваць — глаз не пока́зывать;
в. адкры́ліся — (у каго) глаза́ откры́лись (у кого);
в. б мае́ не ба́чылі (не глядзе́лі) — глаза́ бы мои́ не ви́дели (не смотре́ли, не гляде́ли);
в. лупі́ць — глаза́ пя́лить;
в. гара́ць — глаза́ горя́т;
в. зама́заць — глаза́ зама́зать;
в. на мо́крым ме́сцы — глаза́ на мо́кром ме́сте;
в. заслані́ць — (каму) зама́зать глаза́ (кому);
в. праглядзе́ць — глаза́ прогляде́ть;
в. прадра́ць (пралупі́ць) — глаза́ продра́ть;
в. разбяга́юцца — глаза́ разбега́ются;
вы́драць в. — вы́царапать глаза́;
вы́лупіць в. — вы́таращить глаза́;
вы́плакаць в. — вы́плакать (пропла́кать) глаза́;
вы́расці на вача́х — вы́расти на глаза́х;
вачэ́й не спуска́ць — (з каго) глаз не спуска́ть (с кого);
глядзе́ць чужы́мі вача́мі — смотре́ть чужи́ми глаза́ми;
вы́расці ў вача́х — (чыіх) вы́расти (в чьих) глаза́х;
глядзе́ць вялі́кімі вача́мі — смотре́ть больши́ми глаза́ми;
глядзе́ць пра́ма ў в. — смотре́ть (гляде́ть) пря́мо в глаза́;
глядзе́ць пра́ўдзе (сме́рці) у в. — смотре́ть (гляде́ть) пра́вде (сме́рти) в глаза́;
глядзе́ць у в. (зу́бы) — (каму) смотре́ть (гляде́ть) в глаза́ (зу́бы) (кому);
губля́ць (тра́ціць) з вачэ́й — теря́ть из ви́ду;
для адво́ду вачэ́й — для отво́да глаз;
е́сці вача́мі — есть глаза́ми;
з адкры́тымі вача́мі (рабі́ць што) — с откры́тыми глаза́ми (де́лать что);
з завя́занымі вача́мі — с завя́занными глаза́ми;
з п’я́ных вачэ́й — с пья́ных глаз;
згубі́ць з вачэ́й — потеря́ть из ви́ду;
з вачэ́й не спуска́ць — не теря́ть (не упуска́ть) из ви́ду;
з заплю́шчанымі вача́мі — с закры́тыми глаза́ми;
за в. — за глаза́;
забе́галі в. — забе́гали глаза́;
закаці́ць в. — закати́ть глаза́;
закрыва́ць в. — (на што) закрыва́ть глаза́ (на что);
закры́ць в. — закры́ть глаза́;
залі́ць в. — зали́ть глаза́;
засло́на з вачэ́й упа́ла — пелена́ с глаз упа́ла;
затума́ніць в. — затума́нить глаза́;
зме́раць вача́мі — изме́рить глаза́ми;
зні́кнуць з вачэ́й — скры́ться с глаз; исче́знуть;
кало́ць в. — (каму) коло́ть глаза́ (кому);
кі́нуцца ў в. — а) бро́ситься в глаза́; б) пригляну́ться;
куды́ в. глядзя́ць — куда́ глаза́ глядя́т;
ле́зці сляпі́цаю ў в. — пристава́ть как ба́нный лист (как смола́);
ле́зці ў в. — а) лезть в глаза́; б) броса́ться в глаза́;
лю́дзям у в. глядзе́ць — лю́дям в глаза́ смотре́ть;
лы́паць вача́мі — хло́пать глаза́ми;
мазо́ліць (намазо́ліць) — в. мозо́лить (намозо́лить) глаза́;
мець свае́ в. і ву́шы — име́ть свои́ глаза́ и у́ши;
на вача́х — а) на глаза́х, на виду́; б) (воочию) на глаза́х;
на свае́ (ула́сныя) в. ба́чыць — свои́ми (со́бственными) глаза́ми ви́деть;
не ве́даць, куды́ в. дзець — не знать, куда́ глаза́ деть;
не ве́рыць сваі́м вача́м — не ве́рить свои́м глаза́м;
не пака́звацца на в. — не пока́зываться на глаза́;
не пака́зваць вачэ́й — не пока́зывать глаз;
не́куды вачэ́й дзець — не́куда глаза́ деть;
ні на в. — не терпе́ть, не хоте́ть ви́деть;
пага́ныя (благі́я) в. — дурно́й глаз;
папа́сціся (тра́піць) на в. — попа́сться на глаза́;
паро́ць в. — ты́кать в глаза́;
плю́нуць у в. — плю́нуть в глаза́;
прабе́гчы вача́мі — пробежа́ть глаза́ми;
прапа́сці з вачэ́й — скры́ться с глаз;
прапла́каць в. — пропла́кать (вы́плакать) глаза́;
праце́рці в. — протере́ть глаза́;
прэч з вачэ́й — прочь с глаз (с глаз доло́й);
пуска́ць пыл у в. — пуска́ть пыль в глаза́; втира́ть очки́;
рабі́ць вялі́кія в. — де́лать больши́е глаза́;
рэ́заць пра́ўду ў в. —
рэ́заць в. —
свяці́ць вача́мі — горе́ть от (со) стыда́; хло́пать глаза́ми;
соль табе́ ў в.! — соль тебе́ в глаза́!;
страля́ць вача́мі — стреля́ть глаза́ми;
сысці́ з вачэ́й — уйти́ (скры́ться) с глаз;
ты́каць у в. — ты́кать в глаза́;
у вача́х дваі́цца —
у вача́х пацямне́ла —
у в. не ба́чыць — в глаза́ не вида́ть;
у саба́кі вачэ́й пазы́чыць (пазы́чыўшы) — стыд потеря́ть;
у мае́ в. — на мои́х глаза́х;
у в. — в глаза́;
хава́ць в. — пря́тать глаза́;
чыта́ць у вача́х — по глаза́м ви́деть;
стая́ць у вача́х — стоя́ть в глаза́х;
шука́ць вача́мі — иска́ть глаза́ми;
у стра́ха в. вялі́кія — у стра́ха глаза́ велики́;
гро́зны (гро́зен) рак, ды в. зза́ду —
пра́ўда в. ко́ле —
со́рам не дым, вачэ́й не вы́есць —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)