прыкіда́цца несов.

1. (кім, чым) (принимать вид) прики́дываться, притворя́ться, представля́ться; (изображать) представля́ть (кого, что), ко́рчить (кого, что), разы́грывать (кого, что);

2. разг. (приставать — о болезни) прики́дываться;

1, 2 см. прыкі́нуцца;

3. страд. прибра́сываться; прики́дываться; набавля́ться; прикрыва́ться; см. прыкіда́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыстава́ць несов.

1. (да каго, чаго) в разн. знач. пристава́ть (к кому, чему); (о липком, клейком — ещё) прилипа́ть (к кому, чему); (надоедая — ещё) привя́зываться; (о судне — ещё) прича́ливать (к чему), прива́ливать (к чему);

2. (да чаго) облега́ть (что);

3. (да чаго) прилега́ть (к чему);

1-3 см. прыста́ць 1-3

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыкі́двацца несов.

1. (кім, чым) (принимать вид) прики́дываться, притворя́ться, представля́ться; (изображать) представля́ть (кого, что), ко́рчить (кого, что), разы́грывать (кого, что);

2. разг. (приставать — о болезни) прики́дываться;

1, 2 см. прыкі́нуцца;

3. страд. прикрыва́ться; прибра́сываться; прики́дываться; набавля́ться; см. прыкі́дваць 1-4;

п. аве́чкай (няві́нным ягнём) — прики́дываться ове́чкой (неви́нным ягнёнком);

п. ду́рнем — ко́рчить (валя́ть) дурака́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чапля́цца несов.

1. цепля́ться, зацепля́ться;

ву́да ~ля́ецца за корчу́дочка цепля́ется за коря́гу;

2. (за што) задева́ть (что);

ку́заў машы́ны чапля́ўся за галлё — ку́зов маши́ны задева́л ве́тви;

3. перен., разг. (стремиться воспользоваться чем-л.) цепля́ться;

ч. за ду́мку — цепля́ться за мысль;

4. перен., разг. цепля́ться, придира́ться, пристава́ть;

не ~ля́йся — не придира́йся, не пристава́й

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

приста́ть сов.

1. прыста́ць; (о липких и красящих веществах) узя́цца (за што); (прилипнуть) прылі́пнуць;

2. (о болезни) разг. прыста́ць;

3. (обратиться с назойливой просьбой) разг. прыста́ць; прычапі́цца;

4. (присоединиться) прыста́ць, далучы́цца;

5. (причалить) прыста́ць, прыча́ліць; см. пристава́ть;

6. (остановиться, расположиться) прост., уст. спыні́цца;

7. (быть к лицу) уст. прыста́ць, быць да тва́ру;

ей не приста́л э́тот наря́д ёй не да тва́ру гэ́ты ўбор;

8. (приличествовать) падыхо́дзіць, пасава́ць;

э́то ему́ не приста́ло гэ́та яму́ не падыхо́дзіць (не пасу́е);

9. (устать, утомиться) прыста́ць, стамі́цца;

как ба́нный лист приста́ть прылі́п як смала́; прычапі́ўся як п’я́ны да пло́ту;

с ножо́м к го́рлу приста́ть з нажо́м да го́рла прыста́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ле́зці несов.

1. в разн. знач. лезть; (об обуви и одежде — ещё) налеза́ть; (о волосах, шерсти — ещё) выпада́ть;

л. на дрэ́ва — лезть на де́рево;

л. ў акно́ — лезть в окно́;

л. ў кішэ́нь — лезть в карма́н;

л. ў чужу́ю кватэ́ру — лезть в чужу́ю кварти́ру;

л. ў бо́йку — лезть в дра́ку;

чаго́ ты ле́зеш да мяне́? — чего́ ты ле́зешь ко мне?;

л. цалава́цца — лезть целова́ться;

кры́гі ле́злі адна́ на адну́ — льди́ны ле́зли одна́ на другу́ю;

з мо́ху ле́зуць грыбы́ — из мо́ха ле́зут грибы́;

ша́пка не ле́зе на галаву́ — ша́пка не ле́зет (налеза́ет) на́ голову;

л. ў нача́льнікіразг. лезть в нача́льники;

поўсць ле́зе — шерсть ле́зет (выпада́ет);

2. вмеща́ться;

кні́гі не ле́зуць у ша́фу — кни́ги не вмеща́ются в шкаф;

л. на ражо́н — лезть на рожо́н;

л. ў во́чы — а) лезть в глаза́; б) броса́ться в глаза́;

л. на сцяну́ — лезть на сте́ну;

л. не ў сваю́ спра́ву — лезть не в своё де́ло;

кусо́к не ле́зе ў го́рла — кусо́к не ле́зет в го́рло;

у рот не ле́зе — в рот не идёт;

аж во́чы на лоб ле́зуць (выла́зяць) — глаза́ на лоб ле́зут;

са ску́ры ле́зці (вылу́звацца) — из ко́жи вон лезть;

л. ў галаву́ — лезть в го́лову;

л. ў душу́ — лезть в ду́шу;

хоць у пятлю́ лезь — хоть в пе́тлю лезь;

у галаву́ не ле́зе — в го́лову не ле́зет;

л. ў бутэ́льку — лезть в буты́лку;

л. не ў сваё кары́та — сова́ть нос в чужи́е дела́; сади́ться не в сво́и са́ни;

не ле́зе ні ў я́кія варо́ты — ни в каки́е воро́та не ле́зет;

л. к чо́рту ў зу́бы — лезть чёрту в пасть;

л. сляпі́цаю ў во́чыпристава́ть как ба́нный лист (как смола́);

не ве́даючы бро́ду, не лезь у во́дупосл. не зна́я бро́ду, не су́йся в во́ду;

калі́ худ, не лезь на кутпосл. знай сверчо́к свой шесто́к;

назва́ўся груздо́м, лезь у кошпосл. назва́лся груздём, полеза́й в ку́зов

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бра́цца (за каго, што) несов.

1. (руками за что-л.) бра́ться;

2. (начинать какую-л. работу с помощью каких-л. орудий) бра́ться;

б. за сяке́ру — бра́ться за топо́р;

3. (начинать какую-л. работу, без указания на орудие труда) бра́ться, приступа́ть (к чему), принима́ться;

б. за рабо́ту — бра́ться за рабо́ту, приступа́ть к рабо́те, принима́ться за рабо́ту;

4. (давать согласие что-л. сделать) бра́ться; вызыва́ться;

5. (возникать) бра́ться;

адку́ль у яго́ бяру́цца сі́лы? — отку́да у него́ беру́тся си́лы?;

6. разг. (в знач. становиться, усиливаться — чаще всего о природных явлениях — переводится в зависимости от контекста): на́нач бра́ўся маро́з к но́чи уси́ливался (крепча́л) моро́з;

7. безл., разг. (приближаться) клони́ться, наступа́ть, идти́;

бярэ́цца на зіму́ — наступа́ет зима́;

бра́лася на вясну́ — приближа́лась (наступа́ла) весна́;

бярэ́цца на дзень — наступа́ет у́тро, света́ет;

8. разг. (идти, двигаться в определённом направлении) пробира́ться, направля́ться;

трэ́ба б. на ўсход — на́до пробира́ться на восто́к;

9. (идти на приманку — о рыбе) клева́ть;

аку́нь до́бра бярэ́цца на чарвяка́о́кунь хорошо́ клюёт на червяка́;

10. (да каго, чаго; без доп.) разг. (прилипать) ли́пнуть (к кому, чему и без доп.), пристава́ть, ма́заться, (о чём-л. цепком — ещё) цепля́ться;

фа́рба яшчэ́ бярэ́цца — кра́ска ещё ли́пнет (ма́жется);

ваўчкі́ бяру́цца за адзе́жу — череда́ цепля́ется за оде́жду;

11. разг. (о заразной болезни) быть зарази́тельной;

грып ве́льмі бярэ́цца — грипп весьма́ зарази́телен;

12. разг. (проявлять усердие к какой-л. работе) бра́ться, стара́ться;

хло́пчык до́бра бярэ́цца за вучо́бу — ма́льчик хорошо́ берётся за учёбу;

13. разг. (начинать усиленно заниматься чем-л.) ударя́ться (во что); налега́ть (на что);

бра́цца за фі́зіку — налега́ть на фи́зику, ударя́ться в фи́зику;

14. разг. (принимать на себя ответственность за кого-, что-л.) руча́ться;

я за яго́ бяру́ся — я за него́ руча́юсь;

15. заступа́ться;

свой за свайго́ бярэ́цца — свой за своего́ заступа́ется;

16. разг., фам. (за кого-л.) принима́ться, бра́ться;

за яго́ ўжо бяру́цца — за него́ уже́ беру́тся;

17. страд. бра́ться, взима́ться; принима́ться; подверга́ться, тереби́ться, дёргаться; заключа́ться; извлека́ться; отбира́ться; см. браць;

б. за ро́зум — бра́ться за ум;

б. ў бо́кі — подбоче́ниваться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

во́чы (ед. во́ка ср.) глаза́;

быць на вача́х — быть на виду́;

адве́сці в. — (каму) отвести́ глаза́ (кому);

адкры́ць (раскры́ць) в. — (каму) откры́ть (раскры́ть) глаза́ (кому);

аж — в. на лоб выла́зяць (ле́зуць) глаза́ на лоб ле́зут;

аж і́скры з вачэ́й пасы́паліся — да́же и́скры из глаз посы́пались;

адбіра́ць в. — (о ярком свете) слепи́ть; бить в глаза́;

асо́ю ў в. кі́дацца — лезть в глаза́ осо́ю;

бе́гчы за вача́мі — бежа́ть, куда́ глаза́ глядя́т;

вача́м ве́ры не дава́ць — глаза́м свои́м не ве́рить;

вачэ́й не адарва́ць — глаз не оторва́ть (не отвести́);

біць у в. — бить в глаза́;

вачэ́й не зве́сці — глаз не сомкну́ть;

вачэ́й не зво́дзіць — глаз не своди́ть;

вачэ́й не пака́зваць — глаз не пока́зывать;

в. адкры́ліся — (у каго) глаза́ откры́лись (у кого);

в. б мае́ не ба́чылі (не глядзе́лі) — глаза́ бы мои́ не ви́дели (не смотре́ли, не гляде́ли);

в. лупі́ць — глаза́ пя́лить;

в. гара́ць — глаза́ горя́т;

в. зама́заць — глаза́ зама́зать;

в. на мо́крым ме́сцы — глаза́ на мо́кром ме́сте;

в. заслані́ць — (каму) зама́зать глаза́ (кому);

в. праглядзе́ць — глаза́ прогляде́ть;

в. прадра́ць (пралупі́ць) — глаза́ продра́ть;

в. разбяга́юцца — глаза́ разбега́ются;

вы́драць в. — вы́царапать глаза́;

вы́лупіць в. — вы́таращить глаза́;

вы́плакаць в. — вы́плакать (пропла́кать) глаза́;

вы́расці на вача́х — вы́расти на глаза́х;

вачэ́й не спуска́ць — (з каго) глаз не спуска́ть (с кого);

глядзе́ць чужы́мі вача́мі — смотре́ть чужи́ми глаза́ми;

вы́расці ў вача́х — (чыіх) вы́расти (в чьих) глаза́х;

глядзе́ць вялі́кімі вача́мі — смотре́ть больши́ми глаза́ми;

глядзе́ць пра́ма ў в. — смотре́ть (гляде́ть) пря́мо в глаза́;

глядзе́ць пра́ўдзе (сме́рці) у в. — смотре́ть (гляде́ть) пра́вде (сме́рти) в глаза́;

глядзе́ць у в. (зу́бы) — (каму) смотре́ть (гляде́ть) в глаза́у́бы) (кому);

губля́ць (тра́ціць) з вачэ́й — теря́ть из ви́ду;

для адво́ду вачэ́й — для отво́да глаз;

е́сці вача́мі — есть глаза́ми;

з адкры́тымі вача́мі (рабі́ць што) — с откры́тыми глаза́ми (де́лать что);

з завя́занымі вача́мі — с завя́занными глаза́ми;

з п’я́ных вачэ́й — с пья́ных глаз;

згубі́ць з вачэ́й — потеря́ть из ви́ду;

з вачэ́й не спуска́ць — не теря́ть (не упуска́ть) из ви́ду;

з заплю́шчанымі вача́мі — с закры́тыми глаза́ми;

за в. — за глаза́;

забе́галі в. — забе́гали глаза́;

закаці́ць в. — закати́ть глаза́;

закрыва́ць в. — (на што) закрыва́ть глаза́ (на что);

закры́ць в. — закры́ть глаза́;

залі́ць в. — зали́ть глаза́;

засло́на з вачэ́й упа́ла — пелена́ с глаз упа́ла;

затума́ніць в. — затума́нить глаза́;

зме́раць вача́мі — изме́рить глаза́ми;

зні́кнуць з вачэ́й — скры́ться с глаз; исче́знуть;

кало́ць в. — (каму) коло́ть глаза́ (кому);

кі́нуцца ў в. — а) бро́ситься в глаза́; б) пригляну́ться;

куды́ в. глядзя́ць — куда́ глаза́ глядя́т;

ле́зці сляпі́цаю ў в.пристава́ть как ба́нный лист (как смола́);

ле́зці ў в. — а) лезть в глаза́; б) броса́ться в глаза́;

лю́дзям у в. глядзе́ць — лю́дям в глаза́ смотре́ть;

лы́паць вача́мі — хло́пать глаза́ми;

мазо́ліць (намазо́ліць) — в. мозо́лить (намозо́лить) глаза́;

мець свае́ в. і ву́шы — име́ть свои́ глаза́ и у́ши;

на вача́х — а) на глаза́х, на виду́; б) (воочию) на глаза́х;

на свае́ (ула́сныя) в. ба́чыць — свои́ми (со́бственными) глаза́ми ви́деть;

не ве́даць, куды́ в. дзець — не знать, куда́ глаза́ деть;

не ве́рыць сваі́м вача́м — не ве́рить свои́м глаза́м;

не пака́звацца на в. — не пока́зываться на глаза́;

не пака́зваць вачэ́й — не пока́зывать глаз;

не́куды вачэ́й дзець — не́куда глаза́ деть;

ні на в. — не терпе́ть, не хоте́ть ви́деть;

пага́ныя (благі́я) в. — дурно́й глаз;

папа́сціся (тра́піць) на в. — попа́сться на глаза́;

паро́ць в. — ты́кать в глаза́;

плю́нуць у в. — плю́нуть в глаза́;

прабе́гчы вача́мі — пробежа́ть глаза́ми;

прапа́сці з вачэ́й — скры́ться с глаз;

прапла́каць в. — пропла́кать (вы́плакать) глаза́;

праце́рці в. — протере́ть глаза́;

прэч з вачэ́й — прочь с глаз (с глаз доло́й);

пуска́ць пыл у в. — пуска́ть пыль в глаза́; втира́ть очки́;

рабі́ць вялі́кія в. — де́лать больши́е глаза́;

рэ́заць пра́ўду ў в. — ре́зать пра́вду в глаза́;

рэ́заць в. — ре́зать глаза́;

свяці́ць вача́мі — горе́ть от (со) стыда́; хло́пать глаза́ми;

соль табе́ ў в.! — соль тебе́ в глаза́!;

страля́ць вача́мі — стреля́ть глаза́ми;

сысці́ з вачэ́й — уйти́ (скры́ться) с глаз;

ты́каць у в. — ты́кать в глаза́;

у вача́х дваі́ццабезл. в глаза́х двои́тся;

у вача́х пацямне́лабезл. в глаза́х потемне́ло;

у в. не ба́чыць — в глаза́ не вида́ть;

у саба́кі вачэ́й пазы́чыць (пазы́чыўшы) — стыд потеря́ть;

у мае́ в. — на мои́х глаза́х;

у в. — в глаза́;

хава́ць в. — пря́тать глаза́;

чыта́ць у вача́х — по глаза́м ви́деть;

стая́ць у вача́х — стоя́ть в глаза́х;

шука́ць вача́мі — иска́ть глаза́ми;

у стра́ха в. вялі́кія — у стра́ха глаза́ велики́;

гро́зны (гро́зен) рак, ды в. зза́дупосл. гро́зен рак, да глаза́ сза́ди;

пра́ўда в. ко́лепосл. пра́вда глаза́ ко́лет;

со́рам не дым, вачэ́й не вы́есцьпосл. стыд не дым, глаза́ не вы́ест

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)