Emergit verum, licet exstant schismata rerum

Праўда наверх выходзіць, нішто ёй не можа зашкодзіць.

Правда наверх выходит, ничто ей не может помешать.

бел. Праўда, як аліва, выйдзе наверх. Праўды не скрыеш.

рус. Правота -что лихота: всегда наружу выходит. Правда в огне не горит и в воде не тонет. Правда, как масло: везде наверх всплывает. Правду со дна моря выносит. Правда тяжелее золота, а на воде всплывает. Правда своё возьмёт. Правда двенадцать цепей рвёт. Не в силе сила, а в правде. Правды не переспоришь/не переможешь.

фр. La vérité’ comme l’huile s’élève au-dessus de tout (Правда, как масло: всплывает над всем).

англ. Truth filters through stone (Правда просачивается сквозь камень).

нем. Wahrheit will an den Tag (Правда лезет наружу).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

пра́ўда ж., мн. нет, в разн. знач. пра́вда;

сказа́ць ~ду — сказа́ть пра́вду;

шука́ць ~ды — иска́ть пра́вды;

ва́ша пра́ўда — ва́ша пра́вда;

гэ́та пра́ўдаэ́то пра́вда;

я, пра́ўда, быў там адно́йчы — я, пра́вда, был там одна́жды;

пра́ўда, паліто́ гэ́та дарагава́тае, але́ до́брае — пра́вда, пальто́ э́то дорогова́то, но хоро́шее;

служы́ць ве́рай і пра́ўдай — служи́ть ве́рой и пра́вдой;

чы́стая (шчы́рая) пра́ўда — чи́стая пра́вда;

дайсці́ ~ды — доби́ться пра́вды;

пра́ўду (па ~дзе) ка́жучы — пра́вду (по пра́вде) говоря́;

што пра́ўда, то пра́ўда — что пра́вда, то пра́вда;

глядзе́ць ~дзе ў во́чы — смотре́ть (гляде́ть) пра́вде в глаза́;

(усі́мі) ~дамі і няпра́ўдамі — (все́ми) пра́вдами и непра́вдами;

рэ́заць ~ду (у во́чы) — ре́зать пра́вду (в глаза́);

і то пра́ўда — и то пра́вда;

у нага́х ~ды няма́погов. в нога́х пра́вды нет;

пра́ўда во́чы ко́лепосл. пра́вда глаза́ ко́лет;

што пра́ўда, то не грэхпосл. что пра́вда, то не грех;

хлеб-соль еш, а пра́ўду рэжпосл. хлеб-соль ешь, а пра́вду режь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пра́вда в разн. знач. пра́ўда, -ды ж., мн. нет;

ве́рой и пра́вдой (служи́ть) ве́рай і пра́ўдай (служы́ць);

все́ми пра́вдами и непра́вдами усі́мі пра́ўдамі і няпра́ўдамі;

смотре́ть пра́вде в глаза́ глядзе́ць пра́ўдзе ў во́чы;

по пра́вде говоря́ (сказа́ть) па пра́ўдзе ка́жучы (сказа́ць);

пра́вда-ма́тка пра́ўда-ма́тка;

пра́вду-ма́тку ре́зать пра́ўду-ма́тку рэ́заць;

что пра́вда, то пра́вда што пра́ўда, то пра́ўда;

пра́вду иска́ть пра́ўды шука́ць;

чи́стая пра́вда чы́стая пра́ўда;

ва́ша пра́вда ва́ша пра́ўда;

доби́ться пра́вды дайсці́ (дабі́цца) пра́ўды;

в нога́х пра́вды нет погов. у нага́х пра́ўды няма́; но́гі для даро́гі;

пра́вда глаза́ ко́лет посл. пра́ўда во́чы ко́ле;

что пра́вда, то не грех посл. што пра́ўда, то не грэх;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

со́нца ср., в разн. знач. со́лнце;

усхо́д с. — восхо́д со́лнца;

го́рнае с.спец. го́рное со́лнце;

загара́ць на ~цы — загора́ть на со́лнце;

с. пра́ўды — со́лнце пра́вды;

да с. — до (восхо́да) со́лнца;

ме́сца пад ~цам — ме́сто под со́лнцем;

паку́ль с. ўзы́дзе, раса́ во́чы вы́есцьпосл. пока́ со́лнце взойдёт, роса́ о́чи вы́ест

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ebrietas et amor cuncta secreta produnt

П’янства і каханне выдаюць усе тайны.

Пьянство и любовь выдают все тайны.

бел. Што цвярозы мысліць, п’яны скажа. Кахання і кашлю не схаваеш. У п’янага язык доўгі, а розум кароткі.

рус. Что у трезвого на уме, то у пьяного на языке. Вино развязывает язык. Пьяного речи ‒ трезвого мысли. Вся правда в вине. Пьяный, что малый: что на уме, то и на языке. Без вина правды не скажешь. Хмельной, что прямой: рот на распашку, язык на плече.

фр. Ce que le sobre tient au cœur est sur la langue du buveur (Что y трезвого на сердце, то у пьяного на языке.). Le vin délie la langue (Вино развязывает язык).

англ. What soberness conceals, drunkenness reveals (Что скрывает трезвость, выдаёт нетрезвость). A drunken heart won’t lie (Пьяное сердце не лжёт).

нем. Im Wein liegt Wahrheit (В вине лежит правда). Trunkener Mund tut Wahrheit kund (Пьяный рот говорит правду). Wein macht kühn reden (Вино смело говорит). Was man trunken gesagt, hat man nüchtern gedacht (Что сказал пьяный, думал трезвый).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

по́шукі, ед. по́шук, -ку м.

1. по́иски; ро́зыски; изыска́ние ср.;

у ~ках — (каго, чаго) в по́исках (кого, чего);

пасля́ до́ўгіх ~каў — по́сле до́лгих по́исков;

адпра́віцца на п. — отпра́виться на по́иски (ро́зыски);

п. сро́дкаў — изыска́ние средств;

2. пои́ски, иска́ние ср.;

п. пра́ўды — по́иски (иска́ние) пра́вды;

п. мастака́ — иска́ния худо́жника;

3. (разведочные работы) по́иски;

п. на рудано́сных пло́шчах — по́иски на рудоно́сных площадя́х;

4. (с целью проектирования) изыска́ния;

геалагі́чныя п. для будаўні́цтва — геологи́ческие изыска́ния для строи́тельства

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

не

1. отриц. частица в разн. знач. не;

ву́чань не разуме́ў тлумачэ́ння наста́ўніка — учени́к не понима́л объясне́ния учи́теля;

мне яго́ больш не ўба́чыць — мне его́ бо́льше не уви́деть;

спеў не спеў, плач не плач, а не́йкая ну́дная мело́дыя — пе́ние не пе́ние, плач не плач, а кака́я-то ну́дная мело́дия;

не дрэ́нна было́ б схадзі́ць у тэа́тр — не пло́хо бы́ло бы сходи́ть в теа́тр;

не без та́ленту — не без тала́нта;

не́льга не напіса́ць — нельзя́ не написа́ть;

ён паслізну́ўся і ледзь не павалі́ўся — он поскользну́лся и чуть не упа́л;

я не магу́ не сказа́ць пра́ўды — я не могу́ не сказа́ть пра́вды;

хаця́ б чаго́ не зда́рылася — хоть бы чего́ не случи́лось;

2. отриц. частица нет;

вы не ве́даеце, куды́ ён пайшо́ў? — Не — вы не зна́ете, куда́ он пошёл? — Нет;

гэ́та пра́ўда ці не?э́то пра́вда и́ли нет?;

зо́йдзем у ха́ту? — Не, не трэ́ба — зайдём в дом? — Нет, не ну́жно;

3. усил. частица нет;

не, ты паглядзі́, яка́я цудо́ўная кве́тка — нет, ты посмотри́, како́й чуде́сный цвето́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нага́ ж., в разн. знач. нога́;

пад нага́мі — под нога́ми;

лёгкі на но́гі — лёгок на́ ногу;

збі́цца з ног — сби́ться с ног;

валі́ць з ног — вали́ть с ног;

кало́с на гліня́ных нага́хкнижн. коло́сс на гли́няных нога́х;

но́гі не казённыя — в нога́х пра́вды нет;

круці́цца пад нага́мі — верте́ться под нога́ми;

кульга́ць на абе́дзве нагі́ — хрома́ть на о́бе ноги́;

чорт нагу́ зло́міць — чёрт но́гу сло́мит;

но́гі збіць — но́ги отби́ть;

без за́дніх ног — без за́дних ног;

задра́ць но́гі — а) отда́ть бо́гу ду́шу; б) бря́кнуться;

валя́цца ў ~га́х — валя́ться в нога́х;

валі́цца з ног — вали́ться с ног;

блы́тацца пад нага́мі — пу́таться под нога́ми;

стаць на но́гі — стать на́ ноги;

паста́віць на но́гі — поста́вить на́ ноги;

станаві́цца на но́гі — станови́ться на́ ноги;

падня́ць на но́гі — подня́ть на́ ноги;

падня́цца на но́гі — подня́ться на́ ноги;

дагары́ нага́мі — а) вверх торма́шками; б) вверх дном;

кі́нуцца ў но́гі — упа́сть к нога́м;

пусці́цца (кі́нуцца) з усі́х ног — бро́ситься со всех ног;

з рука́мі і нага́мі — с рука́ми и нога́ми;

(спаць) без за́дніх ног — (спать) без за́дних ног;

ледзь (чуць) но́гі но́сяць — едва́ (е́ле) но́ги но́сят;

ні наго́й — (да каго) ни ного́й (к кому);

уста́ць з ле́вай нагі́ — встать с ле́вой ноги́;

вы́цягнуць но́гі — протяну́ть но́ги;

ісці́ (нага́) у нагу́ — идти́ (нога́) в но́гу;

баранава́ць нага́мі — выде́лывать (выпи́сывать) (нога́ми) кренделя́;

ног не давалачы́ — ног не дотащи́ть;

нага́ за нагу́ — нога́ за́ ногу;

быць на каро́ткай назе́ — быть на коро́ткой ноге́;

паста́віць з галавы́ на но́гі — поста́вить с головы́ на́ ноги;

звяза́ць па рука́х і нага́х — связа́ть по рука́м и нога́м;

нагі́ не бу́дзе — (чыёй, дзе) ноги́ не бу́дет (чьей, где);

каб і нагі́ (чыёй) тут не было́! — что́бы и ноги́ (чьей) здесь не́ было!;

з галавы́ да ног — с головы́ до ног;

н. не сту́піць — (куды) нога́ не сту́пит (куда);

ні рук ні ног не чуць — изнемо́чь от уста́лости;

на ро́ўнай назе́ — на ра́вной ноге́;

кла́няцца ў но́гі — (каму) кла́няться в но́ги (кому);

з ног да галавы́ — с ног до головы́;

стая́ць адно́й наго́й у магі́ле — стоя́ть одно́й ного́й в моги́ле;

адна́ нага́ тут, друга́я там — одна́ нога́ здесь, друга́я там;

адчу́ць гле́бу пад нага́мі — почу́вствовать по́чву под нога́ми;

губля́ць (тра́ціць) гле́бу пад нага́мі — теря́ть по́чву под нога́ми;

зямля́ гары́ць пад нага́мі — земля́ гори́т под нога́ми;

браць но́гі ў ру́кі — дава́ть стрекача́я́гу);

вы́біць гле́бу з-пад ног — вы́бить по́чву из-под ног;

дай бог но́гі — дай бог но́ги;

збі́цца з нагі́ — сби́ться с ноги́;

ледзь (чуць) валачы́ но́гі — едва́ (е́ле) волочи́ть но́ги;

ледзь (чуць) на нага́х трыма́цца — едва́ (е́ле) на нога́х держа́ться;

на адно́й назе́ — на одно́й ноге́;

нага́ не ступа́ла — нога́ не ступа́ла;

на шыро́кую нагу́ — на широ́кую но́гу;

ног не чуць пад сабо́й — не чу́вствовать ног под собо́й;

ні ў зуб наго́й — ни в зуб ного́й;

но́гі адбі́ць (збіць) — оста́ться без ног;

падста́віць нагу́ — подста́вить но́гу;

падтапта́ць пад но́гі — подмя́ть по́д ноги;

наступа́ць на но́гі — наступа́ть на́ ноги;

узя́ць нагу́воен. взять но́гу;

на нага́х — на нога́х;

на нага́х не стая́ць — на нога́х не стоя́ть;

куды́ но́гі нясу́ць — куда́ но́ги несу́т;

паку́ль но́гі но́сяць — пока́ но́ги но́сят;

з яко́й нагі́ танцава́ць — с како́й ноги́ танцева́ть;

як (чаго́) ле́вая нага́ хо́ча — как (чего́) ле́вая нога́ хо́чет;

адку́ль то́лькі но́гі ўзялі́ся — отку́да то́лько но́ги взяли́сь;

патрэ́бен як саба́ку пя́тая нага́ — ну́жен как соба́ке пя́тая нога́;

адбіва́цца рука́мі і нага́мі — отбива́ться рука́ми и нога́ми;

но́гі заплята́юцца — но́ги заплета́ются;

у нага́х пра́ўды няма́посл. в нога́х пра́вды нет;

во́ўка но́гі ко́рмяцьпосл. во́лка но́ги ко́рмят;

за дурно́й галаво́й нага́м непако́йпосл. дурна́я голова́ нога́м поко́я не даёт;

ты на гару́, чорт за нагу́посл. ты на́ гору, чёрт за́ ногу;

пасадзі́ свінню́ за стол — яна́ і но́гі на столпосл. посади́ свинью́ за стол — она́ и но́ги на стол;

конь на чатыро́х нага́х, і то спатыка́еццапосл. конь о четырёх нога́х, да (и тот) спотыка́ется; и на стару́ху быва́ет прору́ха

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)