плыву́ чы , -ая, -ае.
1. Які плавае, знаходзіцца, размешчаны на вадзе.
П. мост.
П. маяк.
2. Здольны трымацца на паверхні вады, плаваць.
Плывучыя матэрыялы.
3. Пра грунт: які лёгка размываецца, перамяшчацца дзякуючы вялікай колькасці вады ў ім.
Плывучая гліна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
* Ранаць , рона́ ць ’перамяшчацца зверху ўніз (пра ніты)’: ніт ронае і получаецца зево (петрык. , Шатал. ). Фанематычны варыянт раня́ ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мітусі́ цца , -тушу́ ся, -ту́ сішся, -ту́ сіцца; -ту́ сімся, -ту́ сіцеся, -ту́ сяцца; незак.
1. Хутка і без перапынку перамяшчацца ў розных напрамках.
Мітусяцца людзі на вакзале.
Думкі мітусяцца (перан. ).
2. Увіхацца, хутка рабіць што-н.
М. каля печы.
3. Мільгацець перад вачамі.
Літары мітусяцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мабі́ льны , ‑ая, ‑ае.
Здольны хутка перамяшчацца ; рухомы. [Хукін:] — Хто думае наступаць, той заўсёды клапоціцца наконт разведкі: мабільнай, гібкай, разумнай, а калі трэба — дзёрзкай. Алешка .
[Ад лац. mobilis — рухомы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўзці́ , -зу́ , -зе́ ш, -зе́ ; -зём, -зяце́ , -зу́ ць; по́ ўз, паўзла́ , -ло́ ; -зі́ ; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв. ). Перамяшчацца па паверхні ўсім целам (пра паўзуноў) ці на ножках (пра насякомых).
Жук паўзе.
Павук паўзе па сцяне.
Туман паўзе па нізіне (перан. ).
2. Пра чалавека: перамяшчацца , прыпадаючы тулавам да паверхні і перабіраючы па ёй рукамі і нагамі.
Байцы паўзлі на жыватах.
Дзіця паўзе па падлозе.
3. Ісці, перамяшчацца вельмі павольна (разм. ).
Цягнік паўзе.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв. ). Расці, прылягаючы да паверхні, чапляючыся за яе.
Па ствале дрэва поўз плюшч.
5. (1 і 2 ас. не ўжыв. ). Апаўзаць, асыпацца.
Грунт паўзе.
6. (1 і 2 ас. не ўжыв. ). Пра паўвадкую масу: цячы, выцякаць адкуль-н. (разм. ).
Цеста паўзе з дзяжы.
7. (1 і 2 ас. не ўжыв. ), перан. разм. ).
Чуткі паўзлі ва ўсе бакі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мабі́ льны
(фр. mobile, ад лац. mobilis = рухомы)
рухомы, здольны хутка перамяшчацца , неадкладна дзейнічаць (напр. м. атрад).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
со́ вацца , -аюся, -аешся, -аецца; незак.
1. гл.
2. Хадзіць з месца на месца, звычайна без справы; мітусіцца (разм. ).
С. з хаты ў хату.
С. з кутка ў куток.
3. Перамяшчацца куды-н.
Лодка соваецца па вадзе.
|| наз. со́ ванне , -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паляце́ ць
1. (пачаць перамяшчацца í egen* vi s á nfangen* zu flí egen;
2. разм. пачаць хутка перамяшчацца é nnen* vi s ó sstürmen аддз. vi s ó rwärts stürzen;
3. (упасці ) fá llen* vi s
4. (пра час ) begí nnen* zu schnell vergé hen* [verflí egen* ]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
мабі́ льны
(фр. лац.
рухомы, здольны хутка перамяшчацца , неадкладна дзейнічаць (напр. м. атрад).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
бе́ гчы , бягу́ , бяжы́ ш, бяжы́ ць; бяжы́ м, бежыце́ , бягу́ ць; бег, -гла; бяжы́ ; незак.
1. Хутка рухацца, перамяшчацца , рэзка адштурхоўваючыся ад зямлі нагамі.
Б. па вуліцы.
Б. трушком.
2. перан. перамяшчацца ў якім-н. напрамку, несупынна цячы патокам.
Кроў бяжыць па жылах.
3. перан.
Бягуць гады.
4. Ратавацца ўцёкамі.
Б. з палону.
5. Пашырацца, даносіцца, далятаць, распаўсюджвацца (пра чуткі, звесткі).
Добрая вестка ляжыць, а дрэнная па дарозе бяжыць (прыказка).
◊
Бегма (бягом) бегчы (разм. ) — вельмі спяшацца; не ісці, а бегчы.
Бегчы без аглядкі (разм. ) — вельмі хутка бегчы.
Бегчы (ісці) куды вочы глядзяць (разм. ) — без пэўнага кірунку, не выбіраючы шляху.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)