сраще́ние

1. (действие) зрашчэ́нне, -ння ср.; неоконч. зро́шчванне, -ння ср.;

2. (образование) зрашчэ́нне, -ння ср.;

сраще́ние ко́сти по́сле перело́ма зрашчэ́нне ко́сці пасля́ перало́му;

фразеологи́ческое сраще́ние лингв. фразеалагі́чнае зрашчэ́нне;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

АЛО́НАЎ Яўген Піліпавіч

(1875, Гарадоцкі р-н Віцебскай вобл. — 23.12.1929),

ветэрынарны ўрач, заснавальнік навук. ветэрынарыі на Беларусі. Герой працы (1924). Скончыў Варшаўскі вет. ін-т (1903). У 1913 арганізаваў першую на Беларусі вет. лабараторыю ў Віцебску, у 1914 — экспедыцыйнае абследаванне жывёлагадоўлі Віцебскай губ. Заснавальнік і з 1924 рэктар Віцебскага вет. ін-та, адначасова кіраўнік Вет. ўпраўлення Наркамата земляробства БССР. Навук. працы па аналізе вет.-сан. стану і прычынах хвароб с.-г. жывёлы на Беларусі. Ініцыятар распрацоўкі «Ветэрынарнага статута БССР», заснавання віцебскіх вет.-заалагічнага музея (1918), бат. сада, музея анатоміі, арніталогіі і энтамалогіі (1924).

Тв.:

Витебская губерния в ветеринарно-санитарном отношении (1903—1910). Витебск, 1912.

Літ.:

Вышелесский С. Е.Ф.Алонов // Бел. ветэрынарыя. 1929. № 10—12;

Сипко Н.Г. Ветеринарное образование в Белоруссии // Ветеринария. 1967. № 6.

т. 1, с. 265

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

воспита́ние

1. (действие) в разн. знач. выхава́нне, -ння ср.;

воспита́ние дете́й выхава́нне дзяце́й;

взять на воспита́ние ребёнка узя́ць на выхава́нне дзіця́;

воспита́ние во́ли выхава́нне во́лі;

2. (общее развитие, образование) выхава́нне, -ння ср.;

хоро́шее воспита́ние до́брае выхава́нне.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вышэ́йшы прил.

1. сравнит. ст. вы́ше, повы́ше, бо́лее высо́кий;

2.: ~шая ступе́нь грам. сравни́тельная сте́пень;

3. в др. знач. вы́сший;

в. о́рган дзяржа́ўнай ула́ды — вы́сший о́рган госуда́рственной вла́сти;

~шая шко́ла — вы́сшая шко́ла;

~шая адука́цыя — вы́сшее образова́ние;

~шыя раслі́ны — вы́сшие расте́ния;

в. пілата́ж — вы́сший пилота́ж

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ни́зший

1. превосх. ст. найніжэ́йшы;

ни́зшая температу́ра го́да наблюда́лась в январе́ найніжэ́йшая тэмперату́ра го́да назіра́лася ў сту́дзені;

ни́зший сорт табака́ найніжэ́йшы гату́нак тытуню́;

2. (простейший) ніжэ́йшы;

ни́зший тип живо́тных ніжэ́йшы тып жывёл;

3. (начальный, младший) ніжэ́йшы;

ни́зшее образова́ние уст. ніжэ́йшая адука́цыя;

ни́зшая до́лжность ніжэ́йшая паса́да.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́сший

1. превосх. ст. найвышэ́йшы;

вы́сшей ма́рки найвышэ́йшай ма́ркі;

2. (главный) вышэ́йшы;

вы́сшее кома́ндование вышэ́йшае кама́ндаванне;

вы́сший о́рган госуда́рственной вла́сти вышэ́йшы о́рган дзяржа́ўнай ула́ды;

3. (следующий за средним) вышэ́йшы;

вы́сшее образова́ние вышэ́йшая адука́цыя;

вы́сшая матема́тика вышэ́йшая матэма́тыка;

вы́сшая ме́ра социа́льной защи́ты юр. вышэ́йшая ме́ра сацыя́льнай абаро́ны;

◊

в вы́сшей сте́пени у найвышэ́йшай ступе́ні, надзвыча́йна.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

получи́ть сов. атрыма́ць, мног. паатры́мліваць; (приобрести) набы́ць, мног. панабыва́ць; (добыть) здабы́ць; (нажить) нажы́ць, мног. панажыва́ць; (заболеть чем-л.) захварэ́ць (на што);

получи́ть отве́т атрыма́ць адка́з;

получи́ть де́ньги атрыма́ць гро́шы;

получи́ть образова́ние атрыма́ць адука́цыю;

получи́ть интере́сные вы́воды атрыма́ць ціка́выя высно́вы;

получи́ть зна́ния набы́ць (атрыма́ць) ве́ды;

получи́ть изве́стность набы́ць вядо́масць;

получи́ть значе́ние набы́ць значэ́нне;

получи́ть бензи́н из не́фти здабы́ць (атрыма́ць) бензі́н з на́фты;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ГАРБУНО́Ў Цімафей Сазонавіч

(6.8.1904, в. Саннікі Бешанковіцкага р-на Віцебскай вобл. — 8.10.1969),

грамадскі, парт. і дзярж. дзеяч БССР, гісторык. Акад. АН БССР (1959). Скончыў БДУ (1936), Акадэмію грамадскіх навук пры ЦК ВКП(б) (1948). З 1933 карэспандэнт газ. «Правда», з 1937 гал. рэдактар Дзярж. выдавецтва БССР, з 1939 рэдактар газ. «Звязда». У 1941—47 і 1950—60 сакратар ЦК КПБ. У пач. Вял. Айч. вайны на паліт. рабоце ў Чырв. Арміі, удзельнічаў у арганізацыі партыз. руху на Беларусі. З 1942 рэдактар час. «Славяне», адначасова ў 1942—46 узначальваў Камісію па гісторыі Айч. вайны пры ЦК КП(б)Б. У 1949—50 рэдактар час. «Наука и жизнь». У 1960—67 акадэмік-сакратар Аддз. грамадскіх навук АН БССР. Чл. ЦК КПБ у 1941—66, чл. Бюро ЦК КПБ у 1945—47 і 1950—60. Дэп. Вярх. Савета СССР у 1946—62, Вярх. Савета БССР у 1947—67. У 1955—63 старшыня Вярх. Савета БССР. Аўтар прац па гісторыі ўтварэння БССР, уз’яднання бел. народа ў адзінай дзяржаве, папулярных выданняў па гісторыі Беларусі. Яго кн. «Гераічнае мінулае беларускага народа» (1945) і «Уз’яднанне беларускага народа ў адзінай савецкай сацыялістычнай дзяржаве» (1949) былі залічаны ў разрад нацыяналістычных і забаронены для выкарыстання ў бібліятэках, асноўны іх тыраж знішчаны.

Тв.:

Освобожденная Западная Белоруссия. М., 1940;

Образование Белорусской Советской Социалистической Республики. М., 1949;

Уз’яднанне беларускага народа ў адзінай савецкай сацыялістычнай дзяржаве. 2 выд. Мн., 1952;

Народы-братья: О связях бел. народа с народами Прибалтики. Мн., 1961;

В.И.Ленин — создатель белорусского советского социалистического государства. Мн., 1962.

І.П.Хаўратовіч.

т. 5, с. 57

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

агу́льны

1. в разн. знач. о́бщий;

а. сход — о́бщее собра́ние;

~нае пра́віла — о́бщее пра́вило;

а. падраху́нак — о́бщий ито́г;

а. знаёмы — о́бщий знако́мый;

~ныя пыта́нні наву́кі — о́бщие вопро́сы нау́ки;

2. (касающийся всех подряд) огу́льный;

○ найбо́льшы а. дзе́льнік — мат. наибо́льший о́бщий дели́тель;

а. ры́нак — о́бщий ры́нок;

~ная адука́цыя — о́бщее образова́ние;

◊ ~нае ме́сца — о́бщее ме́сто;

знайсці́ ~ную мо́ву — найти́ о́бщий язы́к;

прыве́сці да ~нага назо́ўніка — привести́ к о́бщему знамена́телю;

у ~ных ры́сах — в о́бщих черта́х;

даво́дзіць да ~нага ве́дама — предава́ть гла́сности

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пра́ва ср., в разн. знач. пра́во;

~вы́ чалаве́ка — права́ челове́ка;

мець п. — име́ть пра́во;

○ усеагу́льнае вы́барчае п. — всео́бщее избира́тельное пра́во;

пасі́ўнае вы́барчае п. — пасси́вное избира́тельное пра́во;

~вы́ грамадзя́нства — права́ гражда́нства;

а́ўтарскае п. — а́вторское пра́во;

п. на пра́цу (на адпачы́нак, на адука́цыю) — пра́во на труд (на о́тдых, на образова́ние);

п. прыста́нішча — пра́во убе́жища;

дзяржа́ўнае п. — госуда́рственное пра́во;

прыго́ннае п. — крепостно́е пра́во;

ры́мскае п. — ри́мское пра́во;

магдэбу́ргскае п. — магдебу́ргское пра́во;

рэ́чавае п. — ве́щное пра́во;

◊ кула́чнае п. — кула́чное пра́во;

сваё п. пра́віць — гнуть свою́ ли́нию;

на птушы́ных ~ва́х — на пти́чьих права́х;

пра́віць п. — управля́ть, распоряжа́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)