про́бліск, -у, мн. -і, -аў, м.

1. Бляск або святло, якое раптоўна паявілася дзе-н.

Пробліскі маланкі.

2. перан., чаго. Слабае праяўленне чаго-н.

П. надзеі.

П. свядомасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дарэ́мны, -ая, -ае.

1. Які не прыносіць жаданых вынікаў; марны.

Дарэмныя спробы.

Дарэмныя надзеі.

2. Беспадстаўны, беспрычынны.

Дарэмная трывога.

3. Атрыманы дарма, бясплатны.

Д. хлеб.

|| наз. дарэ́мнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

безнадзе́йнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць безнадзейнага; безвыходнасць. Безнадзейнасць справы. Безнадзейнасць мары. // Адсутнасць надзеі. Былі ў іх [герояў] і спады, і пад’ёмы душы, надзеі і безнадзейнасць, каханне і роспач. Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

возлага́ть несов. усклада́ць, ускла́дваць;

◊

возлага́ть наде́жды усклада́ць надзе́і;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

беспрасве́тны, -ая, -ае.

1. Вельмі цёмны; бясконцы (пра дождж, цемру і пад.).

Беспрасветная ноч.

2. перан. Вельмі сумны, без надзеі на што-н. лепшае.

Б. сум.

|| наз. беспрасве́тнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нуда́, -ы́, ДМ -дзе́, ж.

1. Непрыемны душэўны стан, выкліканы немагчымасцю здзейсніць свае надзеі, жаданні; сум, туга.

2. Нудны чалавек (разм.).

Эх ты, н. хадзячая!

3. Паныласць, маркота, журба.

Восеньская н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

наде́жда ж. надзе́я, -дзе́і ж.; (ожидание) спадзява́нне, -ння ср.;

◊

тще́тные наде́жды ма́рныя надзе́і;

сла́бая наде́жда сла́бая надзе́я;

пита́ть наде́жды спадзява́цца;

подава́ть наде́жды падава́ць надзе́і;

ни мале́йшей наде́жды нія́кай надзе́і;

в наде́жде спадзеючы́ся.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наўда́чу, прысл.

У надзеі на зручны выпадак; як удасца. Страляць наўдачу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

крупі́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

1. гл. крупіна.

2. Дробная часцінка чаго-н.

К. снегу.

3. перан. Вельмі малая колькасць чаго-н.

Хоць бы к. надзеі.

Ні крупінкі праўды.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Неспадзе́ўкі ’нечакана’ (Гарэц., Некр.; докш., Янк. Мат.), ’нечаканы выпадак’ (Варл.), сюды ж неспадзёва ’нечаканасць’ (Сцяшк.), неспадзяванне (несподзеванне) ’тс’ (Нас.). Вытворнае ад не спадзявацца ’не мець надзеі, не чакаць’; іншы варыянт асновы ў неспадзе́янне (несподзѣенне) ’нечаканасць’, неспадзе́яцца (несподзѣицьца) ’не чакаць, не мець надзеі’ (Нас.), неспадзейна ’нечакана’ (Касп.). Параўн. неўспадзеўкі (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)