Му́дны ’хітры’ (Касп.). Няясна. Магчыма, у выніку кантамінацыі слоў му́дры і му́тны ’падазроны, не зусім ясны’. Ці мена ‑р‑ > ‑н‑, выкліканая шматзначнасцю лексемы мудры для адрознення (?). Параўн. тураў., гродз.му́дры ’хітры’ (ТС, КЭС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
geklügelt
a хі́тры, мудраге́лісты; разм.му́дры
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Мудрэц ’мудры, разумны чалавек’ (ТСБМ), ’кемлівы, вынаходлівы, штукар’ (міёр., З нар. сл.; ТС), ’хітрун’ (Бяльк.). Да прасл.mǫdrьcь. Гл. му́дры1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
праму́дры, ‑ая, ‑ае.
1.Уст. Які валодае высокай мудрасцю, вельмі мудры. Прамудры чалавек.
2.Разм.жарт., іран. Цяжкі для разумення, засваення, мудрагелісты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
sage
I[seɪdʒ]1.
adj.
разу́мны, му́дры
sage adviser — разу́мны дара́днік
a sage reply — му́дры адка́з
2.
n.
мудрэ́ц -аца́m.
II[seɪdʒ]
n., Bot.
шалфе́й -ю m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
быва́лец, ‑льца, м.
Разм. Бывалы чалавек, чалавек, які многа ездзіў, многа бачыў. Як добры бацька з далёкай дарогі, вярнуўся ў хату — так здавалася — спакойна мудры бывалец Караленка...Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Néstor
m -s, -tóren
1) му́дры наста́ўнік
2) старэ́йшына
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ста́рац, -рца, мн. -рцы, -рцаў, м.
1. Тое, што і жабрак; падарожны (божы) чалавек, вястун. (уст.)
С.-лірнік.
2. Манах, вопытны падзвіжнік, які валодае духоўнай мудрасцю і жыватворнай сілай дапамагаць малітвай і парадай.
Опцінскія старцы.
Празарлівы с.
3. Паважаны стары чалавек.
Мудры с.
|| ж.старчы́ха, -і, ДМ -чы́се, мн. -і, -чы́х.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Мондры ’мудры, разумны’ (івац., Сл. Брэс.; паст., карэліц., шальч., дзятл., Сл. ПЗБ; Сцяц.). З польск.mądry ’тс’ (Мацкевіч, там жа, 3, 76). Сюды ж мондрыцца ’ганарыцца’ (гродз., Сцяшк. Сл.). Параўн. аднак яшчэ ст.-бел.мондрый ’мудры’, якое са ст.-польск.mądry ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 204).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мудраўны́ ’фарсісты’ (іўеў., Сцяшк. Сл.). Да мудрэць ’незвычайна сябе паводзіць’ (там жа) < му́дры1 (гл.).