Няўло́мак ’здаровы чалавек, здаравяк’ (Сл. ЦРБ, Сцяшк. Сл., Юрч. НВС), ’здаровы чалавек, які прыкідваецца слабым’ (Сцяшк.), ’чалавек, які можа што-небудзь зрабіць, але не хоча’ (Нар. сл.), польск. nieułomek ’чалавек без фізічных недахопаў, моцны, вялікі, вялізны’. Магчыма, ад прыметніка няўломкій ’няздольны прывучыцца да працы’, што ў сваю чаргу ад улама́ць ’прывучаць’, параўн.: Скоціна неуломкая, ни якъ уломаць не можно въ сосе (Нас.); другасна збліжаная да уло́мак (уломокъ) ’абломак’ (Нас.), што звязана з уло́маный ’зламаны’, уло́мный ’здольны прывучыцца да працы; які мае фізічны недахоп’; параўн. укр. уломок ’абломак, кавалак; слабы, хваравіты чалавек’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
отсю́да нареч., в разн. знач. адгэ́туль, адсю́ль;
отсю́да недалеко́ до го́рода адгэ́туль (адсю́ль) недалёка да го́рада;
отсю́да мо́жно заключи́ть, что… адгэ́туль мо́жна зрабі́ць вы́вад, што…
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
БАЖА́НАЎ Аляксей Міхайлавіч
(1820—6.8.1889),
вучоны-аграном, эканаміст, дзеяч асветы. Скончыў Горы-Горацкі земляробчы ін-т (1851), з 1863 праф. гэтага ін-та, потым Пецярбургскага ляснога ін-та. З 1882 дырэктар Новаалександрыйскага ін-та сельскай гаспадаркі і лесаводства (Ковенская губ.), пам. папячыцеля Віленскай навуч. акругі. Меў маёнтак у Гродзенскай губ. Спрыяў пашырэнню перадавых спосабаў вядзення сельскай гаспадаркі: паказваў перавагі вольна-наёмнай працы ў параўнанні з прыгоннай, выступаў за пераход ад трохпольнай да шматпольнай сістэмы земляробства, за выкарыстанне с.-г. машын, наладжванне дзярж. сістэмы страхавання, прадастаўленне сялянам крэдыту, развіццё аграрнай адукацыі. Аўтар падручнікаў і навук.-папулярных прац па сельскай гаспадарцы.
Тв.:
Опыты земледелия вольнонаемным трудом. М., 1860;
2 изд. Спб., 1861;
Что можно заимствовать у иностранцев по части земледелия. Спб., 1863;
2 изд. М., 1867.
В.М.Бусько.
т. 2, с. 217
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
протаска́ть сов., в разн. знач. працяга́ць;
протаска́л паке́т часа́ три разг. працяга́ў паке́т гадзі́ны тры;
э́ти сапоги́ мо́жно зи́му протаска́ть прост. гэ́тыя бо́ты мо́жна зіму́ працяга́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
возмо́жно
1. нареч. магчы́ма, мажлі́ва; (как можно) як мага́, як мо́жна;
возмо́жно лу́чше, скоре́е як мага́ (мо́жна) лепш, хутчэ́й;
2. в знач. вводн. сл. магчы́ма, мажлі́ва; (может быть) мо́жа, мо́жа быць;
3. безл., в знач. сказ. магчы́ма, мажлі́ва; (можно) мо́жна;
возмо́жно ли с ва́ми согласи́ться? ці мо́жна (мажлі́ва) з ва́мі згадзі́цца?;
вполне́ возмо́жно зусі́м магчы́ма (мажлі́ва);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прию́т м.
1. (место, где можно укрыться от чего-л., побыть, отдохнуть) прыту́лак, -лку м.; прыста́нішча, -шча ср.; прыста́нак, -нку м.;
2. (благотворительное учреждение) прыту́лак, -лка м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лу́чше сравнит. ст.
1. нареч. лепш, ле́пей;
2. прил. ле́пшы;
◊
тем лу́чше тым ле́пей;
как мо́жно (нельзя́) лу́чше як мага́ лепш, як найле́пш;
лу́чше всего́ лепш за ўсё;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ne differas in crastinum
Не адкладай на заўтра.
Не откладывай на завтра.
бел. «Няхай» або «пачакай» ‒ Божа, не дай. Не адкладай на заўтра, што паспееш зрабіць сёння.
рус. Не откладывай на завтра того, что можно сделать сегодня. Одно «нынче» лучше двух «завтра». Отклад не идёт на лад. На отложенное дело снег падает. Кой день пришёл, тот до нас дошёл, а кой впереди, тот и береги/того и берегись. Откладывай безделье, но не откладывый дело. Что отложено, то потеряно. Не покидай в запас дела, а покидай в запас хлеба.
фр. Ne remets pas à demain les affaires (Не откладывай дела на завтра).
англ. Never put off till tomorrow what ycu can do today (He откладывай на завтра то, что можно сделать сегодня). Delays are dangerous (Отклад опасен). Procrastination is the thief of time (Промедление крадёт время). Delay anything and you c neglect it (Отложи что-то ‒ и забудешь).
нем. Das Heute soll dem Morgen nichts borgen (Сегодняшний день не должен ничего давать взаймы завтрашнему). Heute ist besser als zehn Morgen (Сегодняшний день лучше, чем десять завтрашних). Verschiebe nicht auf morgen, was du heute kannst besorgen (Не откладывай на завтра то, что можно сделать сегодня).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Bos ad aquam tractus non vult potare coactus
Гані вала хоць да ракі ‒ сілаю/сілком ваду піць не будзе.
Гони вола хоть к реке ‒ насильно воду пить не будет.
бел. Сілай калодзезь капаць ‒ вады не піць.
рус. И лошадка в хомуте везёт по могуте. Через силу и конь не ступит. Силою не многого добьёшься. Добром большего добьёшься, чем силой.
фр. Tout par amour rien par force (Всё любовью, и ничего силой). On peut mener un âne a l’eau mais on ne peut pas le faire boire (Можно привести осла к воде, но нельзя его заставить пить).
англ. You can take a horse to the water but you cannot make him drink (Можно привести коня к воде, но пить его не заставишь).
нем. Kraft allein tut’s nicht (Одна сила ничего не сделает).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Cras, cras et semper cras et sic dilabitur aetas
Заўтра, заўтра і заўсёды заўтра, і так праходзіць жыццё.
Завтра, завтра и всегда завтра, и так проходит жизнь.
бел. «Няхай» ды «пачакай» ‒ нядобрыя людзі. Чакалі, чакалі ды ўсе жданкі паелі.
рус. Завтрашнему дню не верь. Потом да потом, так и лень пустишь в дом. Завтра, завтра, не сегодня, ‒ так ленивцы говорят. День к вечеру, а работа к завтрему. Не откладывай на завтра то, что можно сделать сегодня.
фр. Il ne faut jamais remettre au lendemain ce qui peut être fait le soir même (Не откладывай на завтра то, что можно сделать в тот же вечер).
англ. By the street of «by-and-by» one arrives at the house of «never» (Дорога «мало-помалу» ведёт к дому «никогда»).
нем. Morgen, morgen, nur nicht heute, sprechen alle faulen Leute (Завтра, завтра, не сегодня, ‒ так говорят все ленивые люди).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)