вы́пусташыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны; зак. (разм.).
1. што. Зрабіць пустым; апаражніць.
В. торбу сухароў.
2. перан., каго-што. Пазбавіць маральнай, творчай сілы.
В. душу.
Бязмэтнае жыццё выпусташыла гэтага чалавека.
3. перан., што. Пазбавіць жывога зместу, галоўнага, істотнага (у вучэнні, тэорыі і пад.).
В. ідэю.
|| незак. выпусто́шваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́пусташыць, ‑шу, ‑шыш, ‑шыць; зак., што.
1. Разм. Зрабіць пустым; апаражніць. Выпусташыць торбу сухароў.
2. перан. Пазбавіць маральнай, творчай сілы.
3. перан. Пазбавіць жывога зместу, галоўнага, самага істотнага (у вучэнні, тэорыі і пад.). Выпусташыць ідэю.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распу́сны, ‑ая, ‑ае.
1. Які вызначаецца маральнай разбэшчанасцю, амаральнымі паводзінамі. [У пісьме] апісвалася, як Паходня .. бярэ пры ўсякім зручным выпадку хабар, п’е, часта начуе ў вядомай у Старыцы самагоншчыцы, распуснай жанчыны, па мянушцы — Прыхіляха. Хадкевіч.
2. Разм. Свавольны. Ладны такі хлапчучок [Валодзька], толькі .. распусны, вельмі распусны. З дзецьмі так і задзіраецца. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
боль, ‑ю, м.
Адчуванне фізічнай або маральнай пакуты. Гэтае яго [Іванава] недаўменне абарваў ашалелы ўдар у грудзі, нясцерпны боль пранізаў горла, коратка бліснула хмарнае неба, і ўсё назаўжды знямела... Быкаў. Я спачываў не раз у іх цішы, А сум і боль не гаслі ў душы: Палезлі ў бітве мінскія сады, Як адшукаць любімых дрэў сляды? Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
забру́дзіць, ‑бруджу, ‑брудзіш, ‑брудзіць; зак., каго-што.
1. Зрабіць брудным; запэцкаць. Забрудзіць сукенку. Забрудзіць падлогу. Забрудзіць ваду.
2. перан. Пазбавіць маральнай чысціні; запляміць, зняславіць. Але знайдзі ў сабе сілы, бо гэта адзіная магчымасць ратаваць сваё шчасце, інакш яго растопчуць, забрудзяць. Шамякін. Сваім учынкам Мачулін кінуў цень і на [Ціхана], нібы забрудзіў яго чыстыя і шчырыя пачуцці да Мальвіны. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пуры́зм, ‑у, м.
1. Празмернае імкненне да ачышчэння мовы ад іншамоўных слоў, неалагізмаў, скажэнняў нормы і г. д. Ужыванне абцякальных слоў і выразаў, эўфемістычнасць, ілжывы акадэмічны пурызм і мяшчанская грэблівасць да «простых» і «моцных» слоў і выразаў — вось характэрныя прыкметы стылю і моўнай манеры буржуазнай публіцыстыкі. «Полымя».
2. перан. Празмернае, часта паказное, імкненне да маральнай чысціні.
[Ад лац. purus — чысты.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аскеты́зм
(ад аскет)
1) рэлігійна-этычнае вучэнне, якое прапаведуе падаўленне патрэб чалавека і «ўсмерчванне плоці» для дасягнення маральнай дасканаласці;
2) перан. крайняе ўстрыманне, адказ ад жыццёвых даброт.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
нонканфармі́зм
(ад лац. non = не + канфармізм)
1) тэістычная плынь у Англіі, якая не прызнае вучэння і абрадаў дзяржаўнай англіканскай царквы;
2) іншадумства, нязгода з існуючай ідэалогіяй або маральнай дактрынай.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
парнагра́фія
(ад гр. pornos = распуснік + -графія)
непрыстойнасць, цынічнасць у паказе чаго-н., звязанага з палавымі адносінамі; літаратура, жывапіс, кіно, фатаграфія, у якіх смакуюцца сцэны распусты, палавой і маральнай разбэшчанасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
аскеты́зм
(фр. ascétisme, ад гр. asketes = аскет)
1) рэлігійна-філасофскае вучэнне, якое прапаведуе падаўленне пачуццёвых жаданняў для дасягнення маральнай дасканаласці;
2) перан. крайняе ўстрыманне, адмаўленне ад жыццёвых даброт.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)